Budimex – w Polsce firma budowlana nr 1. W 2021 Budimex z nowym prezesem
Budimex nie jest najstarszą firmą budowlaną z polskim rodowodem, ale w 2018 roku obchodził swoje 50-lecie. Warto poznać historię Budimeksu oraz jego najnowsze wyniki finansowe. To wśród firm budowlanych najbardziej pożądany przez studentów uczelni technicznych pracodawca roku 2020.
Autor: Budimex
Dariusz Blocher
Od 2009 roku Budimex był kierowany przez Dariusza Blochera. W kwietniu 2021 nastąpiła zmiana. Po 12 latach pełnienia funkcji prezesa Dariusz Blocher złożył rezygnację i postawił na nowe wyzwania zawodowe w ramach hiszpańskiej Grupy Ferrovial. Za kadencji Dariusz Blochera (2009-2020) wartość sprzedaży Budimeksu wzrosła z 3,2 do 8,3 mld złotych. Liczba realizowanych kontraktów w tym samym czasie powiększyła się z 80 do ponad 200, a wartość całego portfela z 5 do 12 mld zł przy jednoczesnej poprawie rentowności z 6 do 7%.
Autor: Budimex
Artur Popko od 20 maja 2021 oficjalnym prezesem Budimeksu
Artur Popko – dotychczasowy wiceprezes Budimeksu – został powołany przez Radę Nadzorczą na stanowisko prezesa zarządu i dyrektora generalnego Budimex SA. Swoje urzędowanie rozpocznie 20 maja 2021. Nowy prezes jest związany z Grupą Budimex (Budimex Dromex) od 2004 roku, gdzie zaczynał jako kierownik budowy, a następnie dyrektor kontraktu. W roku 2009 awansował na Dyrektora Rejonu, a następnie Dyrektora Oddziału. Od roku 2011 zarządzał obszarem budownictwa infrastrukturalnego Budimeksu, a w 2019 został wiceprezesem firmy odpowiedzialnym za cały obszar operacyjny Budimeksu SA. Jest absolwentem Wydziału Budownictwa i Inżynierii Środowiska Politechniki Białostockiej o specjalności Budownictwo Komunikacyjne. Artur Popko zapewnił, że priorytety, wartości i plany biznesowe firmy wyznaczone w ostatnich latach i miesiącach nie ulegają zmianie. Firma pozostanie firmą transparentną i dotrzymującą obietnic, priorytetem było i będzie bezpieczeństwo, dbanie o dobro pracowników i społeczności lokalnych, w których Budimex funkcjonuje.
Budimex na pierwszym miejscu – wyniki za rok 2020
W 2020 roku Grupa Budimex odnotowała rekordowe przychody ze sprzedaży na poziomie 8382 mln zł (co oznacza 8% wzrost rok do roku) i wypracowała zysk netto w wysokości 459 mln zł, w tym sprzedaż segmentu budowlanego osiągnęła rekordowy poziom 7539 mln zł, notując wzrost o 5,4%. W roku 2020 przedsprzedaż segmentu deweloperskiego wyniosła 1672 mieszkania i była nieznacznie wyższa (o 17 mieszkań) niż w roku 2019. Przychody ze sprzedaży mieszkań wyniosły 674 mln zł, co oznacza wzrost o 21% rok do roku, a zysk brutto w tym segmencie wzrósł ze 120 mln w roku 2019 do rekordowych 195 mln zł w 2020. Mimo sukcesów finansowym podjęto jednak decyzję o sprzedaży spółki Budimex Nieruchomości o wartości 1 mld 513 mln złotych, której nabywcą jest CP Developer – spółka utworzonaw celu zawarcia umowy przez podmioty powiązane ze spółkami Cornerstone Partners z siedzibą w Warszawie i Crestyl Real Estate z siedzibą w Pradze.
Rentowność operacyjna Grupy uległa poprawie i osiągnęła poziom 7,6%, w porównaniu do 4,4% w roku 2019, przy rentowności segmentu budowlanego 5,1%. Wysoka kontraktacja (9 mld zł) pozwoliła zwiększyć portfel zamówień do poziomu 12,7 mld zł (wzrost o 18% r/r). Budimex wykazuje za rok 2020 stabilną pozycję gotówkową netto na poziomie 2,1 mld zł (wzrost o 57% r/r) co zapewnia firmie komfort operacyjny i duże możliwości inwestycyjne. Zysk netto Budimeksu w 2020 roku wyniósł 310,5 mln złotych.
Rok 2020 to rok działalności w reżimie pandemii. Łączny wpływ pandemii na wynik operacyjny Budimeksu to nieco ponad 30 mln zł i dotyczy głównie dodatkowych kosztów związanych z wydłużeniem czasu realizacji kilku kontraktów, a także kosztu zakupów środków ochrony osobistej i testowania pracowników. W całej Grupie odnotowano około 400 przypadków zakażenia. Nie zatrzymano żadnej z budów, a zdecydowana większość projektów realizowana jest zgodnie z harmonogramem. Tu wato dodać z doświadczeń Budimeksu, że tam gdzie pandemia opóźniła prace, inwestorzy podchodzą ze zrozumieniem do propozycji aneksów terminowych, a chodzi przede wszystkim o współpracę z Generalną Dyrekcją Dróg Krajowych i Autostrad oraz PKP Polskie Linie Kolejowe.
Poziom zatrudnienia w Budimeksie to ponad 7,5 tys. osób, firma współpracuje z ponad 17 tys. kontrahentów. W 2020 roku Grupa Budimex zainwestowała ponad 4 mln zł w programy społeczne, sponsoringi i darowizny. Ponad 2,6 mln dotyczyło darowizn i grantów finansowych na zwalczanie skutków pandemii koronawirusa. Środki te trafiły głównie do szpitali, domów pomocy społecznej i placówek medycznych. Część z tych funduszy została przekazana organizacjom pożytku publicznego zajmującym się wsparciem lokalnych społeczności w przeciwdziałaniu rozprzestrzenianiu się pandemii. Budimex pozostaje największym płatnikiem podatku CIT wśród firm budowlanych w kraju. Według rankingu Ministerstwa Finansów, Budimex awansował od 2017 roku z 61. na 25. miejsce wśród największych płatników indywidualnych podatku CIT w Polsce.
W rok 2021 Budimex wszedł z portfelem zamówień na poziomie 12,7 mld złotych. Firma włączyła się do Narodowego Programu Szczepień i chce zaszczepić wszystkich swoich pracowników wraz z ich rodzinami przeciwko wirusowi SARS-CoV-2 - to może być ok. 25 tysięcy osób.
Budimex jest jedną z siedmiu firm, które w 2010 roku podpisały Porozumienie dla Bezpieczeństwa w Budownictwie (wraz z firmami Bilfinger Infrastructure (obecnie PORR), Hochtief Polska, Mostostal Warszawa, Polimex Mostostal, Skanska i Warbud (obecnie jest ich już 13 i 3 członków zrzeszonych). To nieformalne porozumienie jest przykładem, że w imię likwidacji zagrożeń i wypadków na budowie, można jednocześnie współpracować i rywalizować na rynku. Firmy należące do Porozumienia wdrażają jednakowe standardy bezpieczeństwa na budowie i wśród swoich podwykonawców. Jeżeli podwykonawca nie spełnia wymogów, nie znajdzie zatrudnienia na żadnej z budów sygnatariuszy.
W czasach PRL wyjazd za granicę był obwarowany wieloma ograniczeniami. Mało kto wyjeżdżał z Polski poza strefę bloku wschodniego, nie mając rodziny za granicą czy w ramach zadań dyplomatycznych. Było to jednak możliwe w ramach działalności różnych central handlu zagranicznego, a komu się udało znaleźć tam pracę, należał do elity.
Budimex centralą handlu zagranicznego
By móc świadczyć usługi budowlane poza granicami Polski w demoludach, ale również w Afryce i Azji, gdzie było na nie wówczas duże zapotrzebowanie, władze utworzyły w 1968 roku Centralę Handlu Zagranicznego Budownictwa Budimex. Były to jeszcze czasy ogromnych kombinatów budowlanych, które stały się źródłem siły roboczej dla Budimeksu. Jego przedstawiciele, inżynierowie budownictwa i ekipy wykonawcze różnych specjalności, dali się poznać z najlepszej strony na kontraktach drogowych lub inżynierskich w Libii oraz Iraku, ale również w Czechosłowacji (drogi i fabryki, w tym fabryka TESLI), NRD i NRF (późniejszy RFN), Budimex budował w Korei (polska ambasada), Moskwie (gmach Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej), w Polsce realizował prestiżowe obiekty jak np. hale wystawowe Międzynarodowych Targów Poznańskich. Przypomnijmy, że wynagrodzenia na kontraktach zagranicznych były regulowane urzędowo, ale i tak budowlańcy pracujący za granicą zarabiali o wiele lepiej niż ci w Polsce, poza tym poznawali świat.
Budimex w skomplikowanym nurcie zmian
Pierwsze 10-lecie Budimeksu podsumowuje 75 500 zrealizowanych kontraktów w Polsce i za granicą. Firma ma już dobrze osadzoną markę. Radzą też sobie inne firmy budowlane, które powstają dla podobnych zadań jak Budimex, który też inicjuje kilka swoich spółek. W tej historii wymienić należy Biuro Eksportu Budownictwa Komunikacyjnego Dromex (1971) i Budimex Poznań (jako oddział 1982), z czasem pojawiły się jeszcze Budimex Budownictwo, Budimex Unibud. Inne kombinaty budowlane też dzielą się na spółki powiązane z regionami, np. Mostostal Warszawa czy Mostostal Kraków.
I tak wielkim skrótem doszliśmy do roku 1989, czyli przełomu w systemie gospodarczym. Budimex Poznań pierwotnie był oddziałem firmy, ale w 1991 roku stał się samodzielną jednostką związaną kapitałowo z Budimeksem, później został częścią Budimeksu Dromeksu. Budimex Dromex wyłonił się z połączenia Budimeksu Budownictwo, Budimeksu Poznań, Budimeksu Unibud, Dromeksu oraz Mostostalu Kraków (w 2002 roku Budimex Dromex zostaje przekształcony w spółkę akcyjną, której jedynym właścicielem jest Budimex). Była to wówczas największa w Polsce firma generalnego wykonawstwa.
W 1992 roku Budimex został sprywatyzowany, a w 1995 roku trafił na Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie. W opisie tamtych lat firma szczyci się faktem, że już podczas pierwszych notowań wartość akcji przekroczyła cenę emisyjną o 35%. W roku debiutu giełdowego zysk firmy przekroczył 31 mln zł (rok wcześniej wynosił 9 mln). Trzeba jeszcze wspomnieć o pakiecie zagranicznych spółek Budimeksu, m.in. Budimex Praha, Budimex Panon i Epito w Budapeszcie, Albor w Soffi, Merkury w Moskwie, SlovBud w Bratysławie – w sumie było ich osiemnaście.
W 1998 roku Grupa Budimex zatrudnia ponad 7 tys. pracowników i notuje 10-procentowy wzrost obrotów w stosunku do roku poprzedniego. W 1999 roku w wyniku połączenia spółki Unibud i Budimeksu Warszawa powstał Budimex Unibud, w tym samym roku miał miejsce fuzja Budimeksu Poznań z Budimeksem. Wkrótce Budimex SA został inwestorem strategicznym Mostostalu Kraków, a w 2002 następuje fuzja spółek. Również w tym roku Budimex Dromex zostaje przekształcony w spółkę akcyjną, której jedynym właścicielem jest Budimex.
W 2000 roku Budimex pozyskał zagranicznego inwestora strategicznego – hiszpańską Grupę Ferrovial. Ta decyzja zwiększyła znacznie potencjał firmy. Wobec perspektyw wejścia Polski do Unii Europejskiej przed Budimeksem – i wieloma polskimi firmami budowlanymi – rysowały się nowe wyzwania. Gdy potem w 2007 roku zostaliśmy wybrani na współgospodarza EURO 2012 i popłynęły pieniądze z UE na budowę infrastruktury wydawało się, że będzie pięknie…
W latach 90. i na przełomie wieku dwie firmy budowlane uważane były za największe – Exbud i Budimex. Na LIŚCIE 100 największych przedsiębiorstw budowlanych (którą dodajmy wymyślił Muratorplus, wtedy jako miesięcznik „Przedsiębiorca budowlany”), obie firmy zamieniały się miejscami na pozycji lidera. Potem nadszedł okres zmian własnościowych, bo w Polsce pojawił się kapitał zagraniczny. Spektakularnym wydarzeniem było wchłonięcie Exbudu, wraz z nazwą, przez Skanska. Budimex długo opierał się zmianom, ale nawet gdy jego inwestorem strategicznym został hiszpański holding Ferrovial, pozostał przy dotychczasowej nazwie. Spoglądając na listę firm budowlanych sprzed kilkunastu lat nietrudno zauważyć, że większości z nich, przynajmniej z nazwy, nie ma już na rynku.
Niestety, rok 2008 zaznaczył się jako początek światowego kryzysu finansowego. Polska miała się wtedy świetnie, „zielona wyspa” na mapie Europy! Za chwilę jednak sytuacja zmienia się diametralnie dla polskich budowlanych. A jak poradził sobie w trudnych czasach Budimex? W roku 2009 dokona się fuzja Budimeksu i Budimeksu Dromeksu – powstaje Budimex SA. Tymczasem na rynku niespotykana konkurencja cenowa, wzrost cen materiałów i trudności z kadrami specjalistycznymi (UE otworzyła właśnie rynki pracy), zatory płatnicze, prowadzą do załamania na rynku budowlanym i kilkuletniej fali bankructw. Budimex realizuje kontrakty na granicy opłacalności, ale utrzymuje się na rynku na wysokiej pozycji. Jak czytamy na stronie internetowej Budimeksu, w roku 2013 jest to najbardziej wartościowa spółka budowlana notowana na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych, wzrost cen akcji doszedł do 89%.
Ruch jest nie tylko w strukturach własnościowych Budimeksu. Zmienia się też strategia zarządzania idąca również w kierunku gdzie trzeba dywersyfikacji (np. działalność deweloperska w ramach Budimeksu Nieruchomości) czy inwestowania we własne biuro projektowe (rok 2014, coraz więcej przetargów jest bowiem ogłaszanych w formule „projektuj i buduj”), otwarcie na innowacje w budownictwie (innowacje są dzisiaj uznawane za najważniejszy wyróżnik konkurencji).
W roku 2014 Grupa Budimex notuje wzrosty we wszystkich obszarach: sprzedaży, wyniku operacyjnym, pozycji gotówkowej, portfela zamówień oraz w przedsprzedaży mieszkań. W 2015 roku Budimex wylicza, że „buduje niemal co czwarty kilometr drogi w Polsce” – chodzi oczywiście o drogi szybkiego ruchu współfinansowane przez UE. W roku 2016 uzyskane wyniki dały Budimeksowi pierwsze miejsce wśród największych firm budowlanych w Polsce (wcześniej przez kilka lat prym wiodła firma Skanska). Jest to tym bardziej do docenienia, że wzrost sprzedaży o 8,5% i rekordowy zysk netto na poziomie 410 mln zł trzeba nałożyć na 14,5-procentowy spadek produkcji budowlano-montażowej w kraju. W 2017 Budimex miał 6,37 mld zł skonsolidowanych przychodów. Sukcesy z roku na rok większe, te za rok 2020 podsumowaliśmy na początku…
Budimex i jego prezesi
Gdy kombinaty budowlane były zarządzane w zasadzie centralnie, osobowości szefów nie miały wielkiego wpływu na sposób zarządzania przedsiębiorstwem. To się jednak zmieniło, czego przykładem jest również Budimex, a dowodem historia Budumeksu, którą wystarczy teraz podłożyć pod kadencje… trzech prezesów.
Pierwszym jest Grzegorz Tuderek, prezes Budimeksu w latach 1985-1997. Absolwent Wydziału Budownictwa Lądowego Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Warszawie. Nie od razu trafił do budownictwa. Najpierw był menedżerem, konsulem handlowym Polski w Chicago. To za jego prezesury Budimex zaczął rosnąć w siłę i przeszedł do gospodarki rynkowej. W tamtych czasach, Grzegorz Tuderek (obok Witolda Zapaski z Exbudu) w branży budowlanej był utożsamiany z sukcesem i potężną firmą.
Po prezesurze Tuderka nastała epoka Marka Michałowskiego, który był szefem Budimeksu w latach 1998-2009. Nie miał budowlanego wykształcenia, co również wskazuje na zmiany w kierunkach zarządzania firmą. Marek Michałowski jest absolwentem Wydziału Finansów i Statystyki Szkoły Głównej Planowania i Statystyki (dzisiaj Szkoła Główna Handlowa) w Warszawie. W Budimeksie rozpoczął pracę w 1978, gdzie wspinając się po drabinie kariery został członkiem zarządu i dyrektorem ds. ekonomiczno-finansowych. W roku 1998 najpierw został prezesem Dromeksu SA, a później dyrektorem generalnym i prezesem zarządu Budimeksu SA. Do dziś Marek Michałowski jest przewodniczącym rady nadzorczej Budimeksu (a także prezesem Polskiego Związku Golfa).
Po Marku Michałowskim nastał 12-letni okres prezesury Dariusza Blochera, absolwenta Wydziału Mechaniki i Budowy Maszyn Politechniki Częstochowskiej i IESE Business School w Barcelonie, który do Budimeksu dołączył w roku 2002. Został powołany na członka zarządu, dyrektora ds. zarządzania kadrami, a od 2009 prezes zarządu, dyrektor generalny Budimeksu SA. W czerwcu 2019 Dariusz Blocher otrzymał nominację na stanowisko dyrektora Grupy Ferrovial Construction na Europę, gdzie zarządzał rynkiem europejskim Grupy Ferrovial: polskim, brytyjskim, irlandzkim i słowackim. Nową rolę łączył ze stanowiskiem prezesa Budimeksu w Polsce. Aż do kwietnia roku 2021, gdy złożył rezygnację.
Od maja 2021 prezesem zarządu jest Artur Popko, o którym wspomniano na początku artykułu.
