Budowlane usługi cyfrowe - co załatwimy bez wychodzenia z domu?

Większość spraw formalnych związanych z budową domu można już załatwić online, bez tracenia czasu na chodzenie po urzędach. Przypominamy najważniejsze funkcjonalności platformy e-Budownictwo - punktu cyfrowego dostępu do wszystkich usług budowlanych. Odpowiada za nie GUNB.

Spis treści

1. e-Budownictwo - jakie wnioski możemy złożyć?
2. C-KOB, czyli Cyfrowa Książka Obiektu Budowlanego
3. Elektroniczny Dziennik Budowy
4. Centralny rejestr osób z uprawnieniami budowlanymi e-CRUB
5. Centralna Baza Emisyjności Budynków (CEEB)
6. Rejestr Wniosków Decyzji i Zgłoszeń

Zgodnie z danymi, które można znaleźć w materiałach opublikowanych przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii budowlany proces inwestycyjny to średnio 18,7 tys. ton papieru, które jest zużywane przez administrację. W samej procedurze pozwolenia na budowę w ciągu roku to:

• średnio 715 ton zużycia papieru na dzienniki budowy,
• około 18 mln papierowych książek obiektu budowlanego,
• 28,2 tys. m³ wymaganej powierzchnia magazynowania projektów budowlanych i powiązanych dokumentów, co odpowiada objętości około 11 basenów olimpijskich.

Między innymi z tych względów nastąpiła cyfryzacja procedur budowlanych (wprowadzana etapami od 2020). W przestrzeni publicznej funkcjonują takie hasła, jak: EDB, CEEB, cKOB, SOAP czy SNRWB. Wyjaśniamy jakie cyfrowe usługi kryją się pod tymi skrótami i w jakich przypadkach stosuje się te narzędzia.

• Jakie zmiany w prawie budowlanym 2024? Nowe przepisy od 1 sierpnia

e-Budownictwo - jakie wnioski możemy złożyć?

Aktualnie za pomocą tego narzędzie bez wychodzenia z domu możemy załatwić 26 spraw, dotyczących budowlanego procesu inwestycyjnego. Za pomocą sytemu, który jest dostępny na stronie https://wnioski.gunb.gov.pl/, możemy:

• złożyć wniosek o pozwolenie na budowę,
• zgłosić roboty budowlane (niewymagające dołączenia projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno-budowlanego),
• złożyć wniosek o przeniesienie decyzji o pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych, o której mowa w art. 51 ust. 4 Prawa budowlanego,
• złożyć wniosek o przeniesienie praw i obowiązków wynikających ze zgłoszenia, wobec którego organ nie wniósł sprzeciwu,
• zawiadomić o zamierzonym terminie rozpoczęcia robót budowlanych,
• złożyć wniosek o wydanie decyzji o niezbędności wejścia do sąsiedniego budynku, lokalu lub na teren sąsiedniej nieruchomości,
• zgłosić zmianę sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części,
• złożyć wniosek o wydanie decyzji o wyłączeniu stosowania niektórych obowiązków kierownika budowy, o których mowa w art. 45a ust. 1 Prawa budowlanego,
• złożyć wniosek o legalizację,
• złożyć wniosek o sporządzenie planu miejscowego lub o zmianę planu miejscowego,
• złożyć oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane.

C-KOB, czyli Cyfrowa Książka Obiektu Budowlanego

Już od zeszłego roku właściciele i zarządcy nieruchomości mogli zakładać i korzystać z c-KOB dobrowolnie. Od początku 2024 roku książki dla obiektów budowlanych oddawanych do użytku po 1 stycznia 2024 można założyć wyłącznie w formie cyfrowej. Książki papierowe założone do 31 grudnia 2023 r. mogą być prowadzone w tej formie do końca 2026 r. Natomiast od 1 stycznia 2027 r. wszystkie książki będą prowadzone cyfrowo.

Szczegółowe regulacje w zakresie cyfrowych książek obiektów budowlanych można znaleźć w Art. 60h. „Zakładanie i prowadzenie książki obiektu w postaci elektronicznej w systemie c-KOB” Ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane. Do jej założenia na platformie prowadzonej przez GUNB niezbędne jest posiadanie jednej z poniższych usług, które elektronicznie potwierdzą tożsamość:

• Profil Zaufany
• e-dowód
• konto w jednym z banków świadczących usługę zaufania.

Elektroniczny Dziennik Budowy

Prowadzenie Elektronicznego Dziennika Budowy w aplikacji EDB reguluje ustawa z dn. 7 lipca – Prawo budowlane w art. 47 oraz rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii z dn. z dnia 22 grudnia 2022 r. w sprawie dziennika budowy oraz systemu Elektroniczny Dziennik Budowy. W systemie EDB można:

• wystąpić z wnioskiem do organu administracji architektoniczno-budowlanej o wydanie dziennika budowy,
• dodawać i korygować wpisy do dziennika budowy,
• dodawać uczestników procesu budowlanego,
• zarządzać czasem pełnienia obowiązków kierownika budowy, projektanta, inspektora nadzoru inwestorskiego upoważnionego przedstawiciela inwestora,
• złożyć dziennik budowy do organu nadzoru budowlanego po zakończeniu budowy.

Aplikacja nie wymaga instalacji, a jest dostępna z poziomu przeglądarki internetowej. Rejestracja w EDB jest wymagana dla wszystkich, którzy będą korzystać z dziennika budowy, dotyczy to inwestora, kierownika budowy lub robót, a także inspektorów nadzoru i geodety.

Wniosek o wydanie dziennika budowy składa inwestor lub upoważniony przedstawiciel inwestora podając wymagane przez system dane, którymi są:

• dane inwestora,
• podstawa wykonania robót,
• dane o obiekcie lub robotach budowlanych,
• dane dotyczące lokalizacji budowy

Wprowadzając informacje dotyczące działki można skorzystać z funkcji wyboru działki z mapy.

Po zatwierdzeniu wniosku przez organ, akceptacja odbioru dziennika następuje w sposób automatyczny, a później przyjęcie obowiązków przez inwestora i jego przedstawiciela. Objęcie funkcji inwestora lub upoważnionego przedstawiciela inwestora stanowi pierwszy wpis do dziennika budowy.

Uczestników procesu budowlanego dodaje inwestor, upoważniony przedstawiciel inwestora oraz kierownik budowy. Pierwszym krokiem jest powierzenie obowiązków kierownikowi budowy przez inwestora.

Centralny rejestr osób z uprawnieniami budowlanymi e-CRUB

E-CRUB to usprawnienie postępowania administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego w zakresie obsługi wniosków i zgłoszeń od obywateli. Dzięki temu systemowi:

• urzędy otrzymują bezpośredni dostęp do e-CRUB, co pozwala na sprawniejszą weryfikację posiadania przez osoby wykonujące samodzielne funkcje techniczne w budownictwie ich uprawnień i przynależności do izb. System informatyczny e-CRUB zagwarantuje, że weryfikacja uprawnień będzie skuteczna.
• Osoby, które są wpisane do systemu e-CRUB nie muszą już przedkładać w urzędzie kopii decyzji o nadaniu uprawnień i zaświadczenia o przynależności do izby. Urzędy sprawdzą to w systemie e-CRUB.
• Aplikacja e-CRUB zawiera również informację o ukaranych z tytułu odpowiedzialności zawodowej w budownictwie, dzięki czemu urzędnicy będą widzieć kary, które mają wpływ na możliwość wykonywania zawodu.

W nowych przepisach zrezygnowano również z wydawania przez Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego decyzji o wpisie do CRUB, która była warunkiem rozpoczęcia wykonywania zawodu. W e-CRUB dane pojawiają się zaraz po zdanym egzaminie, co bez wątpienia przyspiesza możliwość rozpoczęcia wykonywania zawodu.

Centralna Baza Emisyjności Budynków (CEEB)

Centralna Ewidencja Emisyjności Budynków (CEEB) to baza danych, która gromadzi informacje dotyczące źródeł ciepła i spalania paliw w budynkach. Obejmuje urządzenia grzewcze o mocy nominalnej do 1 MW, które mają największy wpływ na jakość powietrza w gminach.

1 lipca 2021 właściciele lub zarządcy istniejących budynków zostali zobligowani, by w 12 miesięcy od tej daty złożyć deklarację. W przypadku nowo powstałych budynków termin składania dokumentu wynosi 14 dni – od momentu uruchomienia źródła ciepła.

Baza CEEB jest budowana na podstawie danych przekazywanych przez właścicieli lub zarządców budynków. Zawiera informacje o źródłach ciepła, takich jak piece, kotły, kominki, a także o parametrach technicznych budynków. Dzięki temu systemowi gmina może śledzić stan techniczny budynków i lokali na swoim terenie. Od początku jej utworzenia złożono już ponad 9,5 miliona deklaracji.

W CEEB właściciele nieruchomości mogą zamówić on-line przegląd przewodów kominowych, zamówić on-line inwentaryzację budynku, pobrać uproszczony audyt energetyczny, zgłosić niepokojące zjawisko związane z zanieczyszczeniem powietrza, czyli tzw. „kopciucha", sprawdzić czy osoba wykonująca przegląd ma wymagane uprawnienia osobę.

Należy podkreślić, że jeżeli budynek został już zadeklarowany w bazie, to nie ma potrzeby jego ponownego deklarowania w kolejnym roku. W takim przypadku system CEEB daje możliwość zamówienia przeglądu kominiarskiego - należy tu zauważyć, że chociaż taki przegląd obowiązkowy jest co roku, nie musi być zamawiany przez system CEEB.

Rejestr Wniosków Decyzji i Zgłoszeń

To ciekawa funkcjonalność systemu dająca każdemu obywatelowi wgląd w wydawane decyzje i postępowania budowlane na terenie całego kraju. Rejestr zawiera dane wprowadzone do systemu po 01.01.2016 r.

Znajdziemy tam informacje dotyczące wniosków o pozwolenia na budowę i decyzji oraz zgłoszeń. Rejestr zawiera wyłącznie rozstrzygnięcia (decyzje administracyjne), które są rozstrzygnięciami wydanymi przez właściwy organ w I instancji. Przekreślona informacja (np. pozytywna) nt. rozstrzygnięcia oznacza, że zostało ono wyeliminowane z obiegu prawnego.

Wyszukiwarka jest bardzo prosta w obsłudze, daje możliwość wyszukiwania interesujących nas decyzji np. tylko po adresie lub po numerze działki. Można również wyszukiwać interesujące nas informacje za pomocą mapy. Za pomocą tej aplikacji mamy łatwą możliwość kontrolowania tego, co może być budowlane w naszej okolicy.

dr inż. Rafał Dybicz