Co grozi za brak ksiąg podatkowych i dokumentów podczas kontroli fiskusa?

Jeśli przedsiębiorca nie przechowuje wymaganych dokumentów lub robi to w sposób nieprawidłowy, może to skutkować dla niego wieloma niekorzystnymi konsekwencjami. Jakie kary grożą przedsiębiorcy za brak dokumentów podczas kontroli urzędu skarbowego?

Spis treści

1. Co jeśli przedsiębiorca nie przechowuje dokumentów?
2. Kara za nieprzechowywanie księgi podatkowej
3. Jak liczona jest grzywna w przypadku przestępstw skarbowych?

Co jeśli przedsiębiorca nie przechowuje dokumentów?

Przechowywanie dokumentów związanych z działalnością gospodarczą ma na celu umożliwienie przedsiębiorcy zgodnego z prawem i sprawnego prowadzenia firmy. Jeśli przedsiębiorca nie przechowuje wymaganych dokumentów lub robi to w sposób nieprawidłowy, może to skutkować dla niego wieloma niekorzystnymi konsekwencjami. Najczęściej występujące w takich sytuacjach problemy natury praktycznej to niemożność udokumentowania przychodów i kosztów, trudności w udowodnieniu prawa do odliczenia podatku VAT, niemożność skutecznego dochodzenia roszczeń wynikających z zawartych umów, trudności w dochodzeniu należnych wynagrodzeń od pracowników, problemy z rzetelnym rozliczaniem podatków i składek na ubezpieczenia społeczne.

Nierzetelnemu przedsiębiorcy może też grozić utrata prawa do skorzystania z pomocy publicznej, a także odpowiedzialność cywilna za zobowiązania zawarte w umowach.

Dodatkowo nieprzechowywanie dokumentów może skutkować odpowiedzialnością karnoskarbową przewidzianą w ustawie z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 654 ze zm.; dalej: kks). Zgodnie z art. 60 § 1 kks, kto wbrew obowiązkowi nie prowadzi ksiąg rachunkowych, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych.

Czytaj też:

• Działalność nierejestrowana 2023 - ważna zmiana prawa od 1 lipca!
• Donos do urzędu skarbowego a kontrola skarbowa 2023 - czy urząd może ujawnić donos?
• Kontrole skarbowe 2023 - ile lat wstecz? Co sprawdza urząd skarbowy podczas kontroli?

Kara za nieprzechowywanie księgi podatkowej

Za nieprzechowywanie księgi podatkowej w miejscu wykonywania działalności lub w miejscu wskazanym przez podatnika jako jego siedziba, przedstawicielstwo lub oddział (a jeżeli prowadzenie księgi zostało zlecone biuru rachunkowemu lub innemu uprawnionemu podmiotowi - w miejscu określonym w umowie z biurem rachunkowym lub w miejscu wskazanym przez kierownika jednostki) również wymierzana jest kara grzywny w wysokości do 240 stawek dziennych. Tej samej karze podlega podatnik lub płatnik, który nie zawiadamia w terminie właściwego organu o prowadzeniu księgi przez doradcę podatkowego, lub inny podmiot upoważniony do prowadzenia ksiąg w jego imieniu i na jego rzecz.

Natomiast karze grzywny do 180 stawek dziennych podlega ten, kto wbrew obowiązkowi nie przechowuje wystawionej lub otrzymanej faktury, rachunku bądź dowodu zakupu towarów. W wypadkach mniejszej wagi sprawcy powyższych czynów podlegają karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

Odmowa okazania ksiąg, ich zniszczenie, uszkodzenie lub usuwanie, czyli utrudnianie lub udaremnianie osobie uprawnionej przeprowadzania czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, skarbowej lub czynności kontrolnych w zakresie szczególnego nadzoru podatkowego skutkuje karą grzywny do 720 stawek dziennych.

Jak liczona jest grzywna w przypadku przestępstw skarbowych?

W przypadku przestępstw skarbowych grzywna orzekana jest jako iloczyn liczby stawek dziennych oraz wysokości stawki dziennej. Liczba stawek dziennych nie może być niższa niż 10 i wyższa niż 720, a w razie nadzwyczajnego zaostrzenia kary - 1080. Z kolei wysokość stawki dziennej nie może być niższa niż jedna trzydziesta minimalnego wynagrodzenia i nie może przekraczać jej czterysta-krotności.

Ustalając stawkę dzienną, sąd bierze pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe.

Z kolei zgodnie z art. 303 kk, kto wyrządza szkodę majątkową osobie fizycznej, prawnej albo jednostce organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, przez nieprowadzenie dokumentacji działalności gospodarczej albo prowadzenie jej w sposób nierzetelny lub niezgodny z prawdą, w szczególności niszcząc, usuwając, ukrywając, przerabiając lub podrabiając dokumenty dotyczące tej działalności, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.