Innowacyjny według certyfikatu BREEAM

Innowacyjny według systemu certyfikacji BREEAM - co to znaczy? Co naprawdę kryje się za tym określeniem? Jakie rozwiązania uznaje się za innowacyjne w systemie oceny oddziaływania na środowisko? Mówi się, że zdobycie punktów za innowacje w systemie certyfikacji BREEAM jest bardzo trudne, czy na pewno? Co zrobić, by zachęcić projektantów i deweloperów do częstszego sięgania po innowacyjne rozwiązania?

W wielokryterialnych systemach certyfikacji budynków, oprócz standardowych wymagań, spotykamy się z zagadnieniami określanymi jako innowacyjne. Co tak naprawdę za tym się kryje, czego mogą spodziewać się deweloperzy i projektanci? Jaki budynek ma szansę na punkty za wprowadzenie innowacyjnych rozwiązań?

Punkty dodatkowe za innowacje

W systemie certyfikacji BREEAM istnieje możliwość uzyskania dodatkowych punktów podwyższających wynik certyfikacji za tak zwane innowacje. Najczęściej otrzymuje się je za spełnienie dodatkowych, bardziej restrykcyjnych wymagań z zakresu wybranych kategorii podstawowych, rzadziej za nietypowe i niezbyt często stosowane technologie, które nie są objęte standardowym procesem certyfikacji. Zdobycie punktów za innowacje w systemie BREEAM jest bardzo trudne, jednak warto przybliżyć sposób ich przyznawania, aby zachęcić projektantów, architektów, deweloperów i wykonawców do częstszego sięgania po nietypowe rozwiązania. Może to być elementem poprawy konkurencyjności.

Podstawowy sposób uzyskiwania punktów za innowacje to spełnienie bardziej wymagających kryteriów w wybranych kategoriach certyfikatu BREEAM. Większość z nich jest zarezerwowana tylko dla nielicznych projektów, inne da się zrealizować, np. inwestując dodatkowe środki finansowe czy zarządzając w odpowiedni sposób pracami na budowie.

Innowacyjny budynek, czyli jaki?

W systemie oceny oddziaływania na środowisko BREEAM wyróżnia się jedenaście kategorii zawierających tak zwane "exemplary level criteria" (dwunasta kategoria, HEA14 – Powierzchnia biurowa, jest dostępna w przypadku certyfikacji projektów handlowych i przemysłowych z małymi biurami, do 500 m²). W każdej z tych kategorii można uzyskać jeden punkt za innowacje, za wyjątkiem kategorii ENE1, gdzie dostępne są dwa punkty. Maksymalna liczba punktów za innowacje dla danego projektu to 10 [1].

Zobacz galerię 6 zdjęć

Autor: OKRE Development

Biurowiec Green Wings dostarczy na rynek warszawski 11 tys. mkw. Inwestycja powstaje przy ul. 17 Stycznia. Green Wings uzyskał pre-certyfikat Very Good w systemie certyfikacji BREEAM  

Działania w poszczególnych kategoriach, jakie należy wykonać, by uzyskać punkty za innowacje:

• Kategoria MAN3, Wpływ placu budowy. Punkty przyznawane są za realizację poszczególnych zagadnień ze specjalnej "checklisty" przygotowanej przez BREEAM. Im więcej zrealizowanych zagadnień, tym lepsza punktacja. Jeżeli generalny wykonawca zrealizuje wszystkie wymienione elementy, projekt otrzyma punkt za innowacje. "Checklista" obejmuje następujące działania związane z prowadzeniem budowy: monitorowanie i raportowanie zużycia energii i wody, monitorowanie i raportowanie zużycia CO₂ związanego z transportem na i z placu budowy, wdrożenie najlepszych praktyk związanych z ochroną przeciw zanieczyszczeniu powietrza, wdrożenie najlepszych praktyk związanych z ochroną wód gruntowych i powierzchniowych, opracowanie przez wykonawcę polityki środowiskowej dotyczącej materiałów, posiadanie przez wykonawcę systemu zarządzania środowiskowego (np. ISO 14001), używanie certyfikowanego drewna (niekonstrukcyjnego).
• Kategoria HEA1, Oświetlenie dzienne. Aby otrzymać punkt za innowacje w tej kategorii, należy udowodnić, że oświetlenie dzienne dla co najmniej 80% powierzchni biurowej jest o 50% lepsze niż dla uzyskania pierwszego (podstawowego) punktu. Oznacza to, że średni wskaźnik oświetlenia dziennego D_av powinien być co najmniej równy 3% (dla szerokości geograficznych właściwych dla Polski) plus równomierność = minimum 0,4 lub minimalny punktowy wskaźnik oświetlenia dziennego D_min≥1,2. Spełnienie tych wymagań jest dużym wyzwaniem i wiąże się z zaistnieniem kilku sprzyjających elementów jednocześnie. Są to: dobra lokalizacja budynku na działce, brak zasłaniana budynku przez inne obiekty (sąsiednie budynki, wysokie drzewa), właściwa bryła budynku umożliwiająca dobre nasłonecznienie wnętrz, pomieszczenia biurowe o niewielkiej głębokości i możliwie dużej szerokości, duży współczynnik L_t przenikania światła przez zastosowane na elewacji szkło.
• Kategoria HEA9, Lotne związki organiczne. W tej kategorii oceniane są farby i materiały wykończeniowe. Farby powinny mieć zawartość LZO zgodnie z Dyrektywą 2004/42/WE. Pozostałe materiały podzielono w BREEAM na siedem grup: płyty i panele drewniane (wiórowe, pilśniowe, OSB, sklejki), konstrukcje drewniane, podłogi drewniane (np. parkiet), elastyczne, włókiennicze i laminowane pokrycia podłogowe (wykładziny, linoleum), sufity podwieszane, kleje, tapety. Materiały należące do tych grup powinny być badane według określonych norm oraz posiadać zawartość formaldehydów w klasie E1. Projekt może otrzymać punkt za innowacje, jeśli wszystkie zastosowane w nim materiały spełniają powyższe wymagania. W praktyce wymaga to starannego doboru materiałów wykończeniowych, uzyskania odpowiednich informacji od producentów oraz zawarcia porozumienia z najemcami (szczególne w centrach handlowych), aby materiały zastosowane w ich pomieszczeniach również spełniały wymagania BREEAM.
• Kategoria ENE1, Efektywność energetyczna. Aby myśleć o punktach za innowacje w tej kategorii, należy najpierw udowodnić, że budynek uzyska efektywność energetyczną co najmniej 100% lepszą niż budynek referencyjny. Wówczas jeden kredyt za innowację można otrzymać dla tak zwanych "carbon neutral buildings" oraz drugi dla "true zero carbon buildings". Jest to stosunkowo trudne i kosztowne do zrealizowania, zdecydowana większość budynków bazuje na sieciach miejskich, jako głównych źródłach energii.
• Kategoria ENE5, Analiza możliwości zastosowania odnawialnych źródeł energii. Jeśli w wyniku przeprowadzonej analizy wdrożymy w projekcie OZE i wykażemy co najmniej 20% redukcji CO₂ dla analizowanego budynku, możemy uzyskać punkt za innowacje.
• Kategoria TRA3, Alternatywne środki transportu. W tej kategorii jest pięć różnych ścieżek uzyskania punktów: zaprojektowanie odpowiedniej liczby stojaków rowerowych oraz innych udogodnień dla rowerzystów (szatnie, prysznice, suszarnie), negocjacje z miastem skutkujące rozbudową infrastruktury rowerowej, negocjacje z dostawcą usług transportowych skutkujące zwiększeniem ilości lub częstości kursowania komunikacji miejskiej, zaprojektowanie miejsc parkingowych dla samochodów elektrycznych (3% wszystkich miejsc) zasilanych energią odnawialną, wdrożenie platformy "car sharing" i przeznaczenie dla tego programu co najmniej 5% miejsc parkingowych. Za wdrożenie 2 pełnych opcji w tej kategorii, otrzymuje się dodatkowy punkt.
• Kategoria WAT2, Liczniki zużycia wody. W tej kategorii najczęściej uzyskuje się punkty za innowacje. Wymaga się w niej zaprojektowania dodatkowych podliczników wody w tych obszarach budynku, gdzie zużywane są jej duże ilości, np. w systemie nawadniania zieleni, mycia elewacji, restauracjach oraz innych miejscach, takich jak: bloki toalet, nawilżanie, centrale wentylacyjne itp.
• Kategoria MAT1, Ocena materiałów dla głównych elementów budynku. Zdobycie dodatkowego punktu w tej kategorii wymaga, aby wszystkie oceniane elementy (ściany zewnętrzne, stropy, dach i okna) miały rating A+ w bazie materiałów Green Guide (http://www.bre.co.uk/greenguide). Dla zdecydowanej większości projektów przy stosowaniu standardowych rozwiązań konstrukcyjnych jest to w zasadzie niemożliwe.
• Kategoria MAT5, Odpowiedzialnie pozyskiwane materiały. Uzyskanie nawet pierwszego z trzech podstawowych punktów w tej kategorii jest w polskich warunkach bardzo trudne. Kredyt za innowacje otrzyma projekt, dla którego wykaże się, że 95% materiałów konstrukcyjnych pochodzi od producentów posiadających odpowiednie certyfikaty (np. FSC czy BES6001). Niezwykle trudna kategoria.
• Kategoria WST1, Zarządzanie odpadami na budowie. Jeśli projekt stara się o podstawowe punkty w tej kategorii, wymagające opracowania planu zarządzania odpadami, ich sortowania oraz odzyskania, zdobycie punktu za innowacje jest związane z odpowiednią liczbą grup odpadów poddanych recyklingowi. Jeśli wykonawca ma podpisane odpowiednie porozumienia z firmami odbierającymi odpady, możliwe jest zrealizowanie tego wymagania.
• Kategoria POL4, Emisja związków azotu NO_x ze źródła ciepła. Punkt za innowacje otrzymuje się wtedy, gdy poziom emisji NO_x wynosi zero. W przypadku najbardziej standardowego rozwiązania, jakim jest w Polsce miejska sieć ciepłownicza, nie udaje się uzyskać punktów w tej kategorii. Bardziej korzystnym rozwiązaniem są bojlery gazowe, ale nawet z wykorzystaniem takich rozwiązań punkt za innowacje jest nadal bardzo trudny do zdobycia.

Poza opisanymi powyżej kategoriami, system certyfikacji BREEAM ma także rzadziej wybieraną możliwość przyznawania dodatkowych punktów za tak zwane "Zatwierdzone Innowacje" (Approved Innovation). Jeśli w certyfikowanym budynku zastosowano nietypowe, innowacyjne rozwiązanie, dla którego można zdefiniować określone korzyści środowiskowe, należy przygotować aplikację wg wytycznych BRE i wysłać ją do akceptacji [3, 4]. W razie pomyślnego rozpatrzenia aplikacji przez BRE, projekt otrzyma punkt. Za zgłoszenie aplikacji pobierana jest opłata w wysokości 1000 £ [2]. Do stycznia 2012 roku zgłoszono 48 takich aplikacji, z których 42% zostało zaakceptowanych.

Niektóre zaakceptowane rozwiązania są publikowane przez BRE [5] (w przypadku kiedy aplikujący wyrazili na to zgodę). Przykłady obejmują następujące strategie: udogodnienia dla niskoemisyjnych pojazdów, system kontroli bakterii w instalacji wody, system wyświetlania zużycia energii w mieszkaniach, wykorzystanie znacznych ilości utylizowanego kruszywa.

Na wiosnę nowa zmodyfikowana wersja systemu certyfikacji BREEAM

Pewne zmiany czekają deweloperów, którzy zdecydują się rozpocząć certyfikację za kilka miesięcy. Na wiosnę 2013 r. BRE Global zapowiada bowiem wydanie nowej, zmodyfikowanej wersji systemu. Jak zawsze w przypadku takich zmian, użytkowników czekają bardziej rygorystyczne wymagania. Także w zakresie innowacji część zasad się zmieni. Pozostanie nadal możliwość aplikowania o innowacje spoza zakresu podstawowych wymagań systemu "Approved Innovation", natomiast wśród kategorii podstawowych, pięć pozostanie bez większych zmian [6]. Są to: efektywność energetyczna (liczba punktów za innowacje wzrośnie do pięciu), alternatywne środki transportu, ocena wpływu materiałów konstrukcyjnych na środowisko, odpowiedzialnie pozyskiwane materiały (zmieni się procent materiałów, które powinny być objęte wymaganiami) oraz zarządzanie odpadami na budowie (zamiast liczby grup odpadów wymagany będzie recykling odpowiedniej ilości odpadów określony procentowo).

Pozostałe działania, uznane za innowacyjne w nowej wersji systemu, mają objąć następujące zagadnienia [6]

• Kategoria Man01, Zrównoważone zamówienia. Dodatkowy punkt ma być dostępny za porozumienie z przyszłym zarządcą obiektu, który będzie co najmniej kwartalnie przez okres trzech lat sprawdzał funkcjonowanie budynku poprzez badania satysfakcji najemców, ustanawianie celów dotyczących redukcji zużycia mediów, przekazywanie informacji zwrotnych dla projektantów oraz do BRE.
• Kategoria Wat01, Zużycie wody. Należy wykazać 65% redukcji zużycia wody w porównaniu z wartością referencyjną.
• Kategoria Wst02, Utylizowane kruszywo. Ponad 50% kruszywa użytego w projekcie powinno pochodzić z odzysku.

Wymagania te mogą jeszcze ulec zmianie, gdyż na dzisiaj dostępna jest jedynie robocza wersja przewodnika BREEAM 2013, który będzie obowiązywał po wprowadzeniu nowego systemu. Rosnąca konkurencja na rynku nieruchomości podnosi jakość projektowanych budynków. Coraz częściej deweloperom zależy na jak najlepszym wyniku certyfikacji. Wspólnie z architektami, projektantami i wykonawcami będą oni sięgać po innowacyjne rozwiązania, by poprawiać standardy swoich działań i zapewnić przyszłym najemcom maksymalny komfort użytkowania.

O autorze

Marcin Gawroński, doktor nauk technicznych Politechniki Poznańskiej, od lutego 2010 roku pracuje w poznańskim oddziale Grontmij Polska jako konsultant do spraw certyfikacji BREEAM i LEED. Jego specjalnością jest oświetlenie. Firma Grontmij Polska jest obecnie zaangażowana w certyfikację ponad 40 budynków w systemie BREEAM New Build i ponad 50 w systemie BREEAM In-Use.

Referencje - dokumenty wymienione w artykule

[1] BREEAM Europe Commercial 2009 Assessor Manual, SD 5066A: ISSUE 1.1
[2] BREEAM Schemes Fee Sheet, FS036 Rev17, 2nd May 2012
[3] Innovation Application Form Instructions PN250 Rev 0.0
[4] BREEAM Innovation Application FAQs Rev1
[5] List of Approved BREEAM Innovation Applications 05.01.12
[6] BREEAM International New Construction Technical Manual 2013 (draft)