Jak dostać zasiłek dla powodzian? Zasiłek powodziowy, celowy, losowy
Autor: Mateusz Gołębiewski/Eska
Osoby, które ucierpiały w wyniku tegorocznej powodzi mogą się starać o różne formy pomocy. Są to specjalne zasiłki - nowe, jak zasiłek powodziowy lub też już funkcjonujące, jak zasiłek celowy czy losowy. Jak dostać zasiłek dla powodzian?
Spis treści
- Jak dostać zasiłek powodziowy?
- Gdzie złożyć wniosek o zasiłek?
- Jak dostać zasiłek celowy na pomoc doraźną?
- Jak dostać zasiłek losowy? Ile wynosi?
- Zasiłek losowy w projekcie
Jak dostać zasiłek powodziowy?
Zasiłek powodziowy został określony w art. 5 ustawy z dnia 16.09.2011 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi (t.j. Dz. U. 2024, poz. 654) (dalej: specustawa powodziowa).
Celem wsparcie jest zaspokojenie niezbędnej potrzeby bytowej. Może go otrzymać rodzina lub osoba samotnie gospodarująca, poszkodowana w wyniku wystąpienia powodzi.
Przez rodzinę rozumie się osoby spokrewnione lub niespokrewnione pozostające w faktycznym związku, wspólnie zamieszkujące i gospodarujące. Osoba samotnie gospodarująca to osoba prowadząca jednoosobowe gospodarstwo domowe.
Zasiłek powodziowy jest przyznawany niezależnie od dochodów rodziny albo osoby samotnie gospodarującej. Kwota to do 2000 zł. W rządowym projekcie z dnia 24.09.2024 r. [1] zmiany ustawy powodziowej (dalej: projekt) przewidziano jednak zwiększenie zasiłku powodziowego o 1000 zł w celu pokrycia kosztów zużycia energii elektrycznej lub paliwa niezbędnych do osuszania pomieszczeń zajmowanych przez rodzinę lub osobę samotną.
Gdzie złożyć wniosek o zasiłek?
Zasiłek jest przyznawany na wniosek, który trzeba złożyć do 15 marca 2025 roku [2] Wniosek składa się do wójta (burmistrza, prezydenta miasta):
- gminy, na której terenie wnioskodawca poniósł szkodę albo
- gminy sąsiadującej, na terenie której przebywa w wyniku przeprowadzenia ewakuacji albo konieczności opuszczenia zagrożonego miejsca zamieszkania.
W praktyce wniosek składa się do kierownika ośrodka pomocy społecznej działającego z upoważnienia wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Wniosek można złożyć również poza siedzibą ośrodka pomocy społecznej, w szczególności w miejscu wystąpienia powodzi. W projekcie przewidziano możliwość delegowania uprawnień wójta (burmistrza, prezydenta miasta) na każdego pracownika urzędu gminy oraz gminnej jednostki organizacyjnej do wydawania decyzji o przyznaniu zasiłku oraz jego wypłaty.
Decyzja w sprawie przyznania zasiłku powinna być podjęta niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 2 dni od dnia wpłynięcia wniosku do wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Zasiłek wypłacany jest nie później niż w terminie 2 dni od dnia wydania decyzji w sprawie przyznania zasiłku, w wysokości:
- określonej we wniosku szkody, jeżeli jej wysokość nie przekracza 2000 zł,
- 2000 zł, jeżeli wartość szkody określonej we wniosku jest równa lub wyższa niż 2000 zł.
Zasiłek ten będzie zwiększany o 1000 zł w celu pokrycia kosztów zużycia energii elektrycznej lub paliwa, niezbędnych do osuszania pomieszczeń. Wójt (burmistrz, prezydent miasta), po wypłacie Zasiłku Powodziowego, będzie weryfikował prawdziwość oświadczeń zawartych we wniosku.
Jeżeli okaże się, że rodzina albo osoba samotnie gospodarująca nie poniosła szkody w wyniku wystąpienia powodzi, organ wypłacający zasiłek wydaje decyzję o jego zwrocie, określając termin jego zwrotu nie krótszy niż 7 dni. Do zwrotu zasiłku stosuje się przepisy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji w zakresie egzekucji obowiązków o charakterze pieniężnym. Przyznawanie i wypłacanie zasiłku należy do zadań zleconych z zakresu administracji rządowej realizowanych przez gminę.
Jak dostać zasiłek celowy na pomoc doraźną?
Zasiłek celowy przeznaczony jest dla osób, które poniosły straty w wyniku klęski żywiołowej, a zatem np. powodzi. Można go dostać niezależnie od dochodu.
Zasiłek celowy jest przyznawany na wniosek rodziny albo osoby samotnie gospodarującej lub z urzędu (za zgodą uprawnionego), złożony nie później niż w terminie 30 dni od dnia wystąpienia powodzi.
Wniosek składa się do wójta (burmistrza, prezydenta miasta) gminy miejsca zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie, a w praktyce do kierownika ośrodka pomocy społecznej działającego z upoważnienia wójta (burmistrza, prezydenta miasta).
Wniosek należy złożyć pisemnie, ale można zrobić to także ustnie do protokołu poza siedzibą ośrodka pomocy społecznej, w szczególności w miejscu wystąpienia powodzi.
Wypłacany jest na pomoc doraźną niezwłocznie, nie później niż w terminie 3 dni roboczych od daty otrzymania przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) środków od Wojewody. Zwrot nienależnie od pobranych świadczeń reguluje art. 104 ustawy o pomocy społecznej [5].
Jak dostać zasiłek losowy? Ile wynosi?
Zasiłek losowy wg obecnie obowiązującego rozporządzenia to zasiłek dla dzieci i uczniów na cele edukacyjne. Wypłacany jest na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 marca 2022.
Z tej formy wsparcia mogą skorzystać wyłącznie dzieci i uczniowie, jeżeli ich rodzinom został przyznany zasiłek celowy na podstawie art. 40 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej w związku ze stratami poniesionymi w 2024 r.
Wysokość tego zasiłku wynosi 1000 zł. Przyznawany i wypłacany jest do 31 grudnia 2024 r.
W przypadku przyznania świadczenia, wójt (burmistrz, prezydent miasta) właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka lub ucznia informuje rodziców dziecka lub ucznia (prawnych opiekunów), rodziców zastępczych, osoby prowadzące rodzinny dom dziecka, opiekunów faktycznych w rozumieniu ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2019 r. poz. 2407 oraz z 2021 r. poz. 1162, 1981 i 2270) albo pełnoletniego ucznia o możliwości przyznania zasiłku losowego.
Po wyrażeniu przez te osoby zgody na przyznanie zasiłku losowego wójt (burmistrz, prezydent miasta) sporządza listę dzieci i uczniów uprawnionych do otrzymania tego zasiłku i przyznaje im ten zasiłek. Lista zawiera imię i nazwisko dziecka lub ucznia oraz adres jego zamieszkania. Na podstawie tej listy wypłacany jest zasiłek losowy rodzicom dziecka lub ucznia (prawnym opiekunom), rodzicom zastępczym, osobom prowadzącym rodzinny dom dziecka, opiekunom faktycznym w rozumieniu ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci albo pełnoletniemu uczniowi zasiłek losowy.
Zasiłek losowy w projekcie
W projekcie, w art. 5d, przewidziano też możliwość przyznania jednorazowego świadczenia, także nazwanego zasiłkiem losowym. Ma on przysługiwać dzieciom uczestniczącym w obowiązkowym rocznym przygotowaniu przedszkolnym albo uczniom uczęszczającym do wszystkich typów szkół, kształcących się w formie dziennej. Zgodnie z art. 19 projektu nie będzie on przysługiwał dzieciom i uczniom, które otrzymały wsparcie na podstawie obecnie obowiązujących przepisów.
Zasiłek losowy ma być przyznawany niezależnie od dochodów. Nie będzie powiązany z otrzymaniem przez rodzinę zasiłku celowego określonego w art. 40 ustawy o pomocy społecznej. Wysokość zasiłku będzie wynosić 1000 zł.
Zasiłek losowy ma być przyznawany na wniosek rodziców dziecka lub ucznia (prawnych opiekunów), rodziców zastępczych, osoby prowadzące rodzinny dom dziecka, opiekunów faktycznych w rozumieniu ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2019 r. poz. 2407 oraz z 2021 r. poz. 1162, 1981 i 2270) albo pełnoletniego ucznia.
Wniosek ma być składany do wójta (burmistrza, prezydenta miasta) gminy, w którym wnioskodawca poniósł szkodę w wyniku powodzi, albo gminy sąsiadującej, na terenie której przebywa w wyniku przeprowadzenia ewakuacji albo konieczności opuszczenia zagrożonego miejsca zamieszkania.
Organ ma wypłacić zasiłek niezwłocznie, nie później niż w terminie 2 dni od dnia wpłynięcia wniosku.
Do wniosku trzeba dołączyć stosowne oświadczenia, które zapewne znajdą się we wzorze wniosku. Po wypłacie wsparcia organ dokona weryfikacji prawidłowości danych zawartych we wniosku. Jeżeli okaże się, że rodzina lub osoba samotnie gospodarująca nie poniosła szkody w wyniku wystąpienia powodzi, organ wypłacający zasiłek wyda decyzję o jego zwrocie w terminie 7 dni.
Listen to "Murowane starcie" on Spreaker.
