Kiedy można odstąpić od umowy o roboty budowlane?
Odstąpienie od umowy o roboty budowlane - kiedy jest możliwe? Co zrobić, gdy wykonawca opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem robót, albo jest wysokie prawdopodobieństwo, że roboty nie zostaną ukończone w uzgodnionym terminie?
Spis treści
- Umowa o roboty budowlane to rodzaj umowy o dzieło
- Opóźnienie wykonawcy robót budowlanych, a prawo do odstąpienia od umowy o roboty budowlane
- Odstąpienie od umowy o roboty budowlane - podsumowanie
Aby wyjaśnić zagadnienie związane z możliwością odstąpienia od umowy o roboty budowlane z tytułu małego prawdopodobieństwa ukończenia inwestycji w terminie, w pierwszej kolejności należy wziąć pod uwagę podstawowe kwestie, które determinują dalsze postępowanie.
Umowa o roboty budowlane to rodzaj umowy o dzieło
Na początek należy wyjaśnić, że regulacje związane z umową o dzieło mają zastosowanie właśnie do umów o roboty budowlane. Zgodnie z brzmieniem art. 656 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360) – dalej „k.c.” – do skutków opóźnienia się przez wykonawcę z rozpoczęciem robót lub wykończeniem obiektu albo wykonywania przez wykonawcę robót w sposób wadliwy lub sprzeczny z umową, do rękojmi za wady wykonanego obiektu, jak również do uprawnienia inwestora do odstąpienia od umowy przed ukończeniem obiektu stosuje się odpowiednio przepisy o umowie o dzieło. Ponadto podkreślić należy, że umowa o roboty budowlane jest umową wzajemną.
Opóźnienie wykonawcy robót budowlanych, a prawo do odstąpienia od umowy o roboty budowlane
Dysonując powyższą wiedzą należy wyjaśnić w dalszej kolejności, że zgodnie z art. 635 k.c., że jeżeli przyjmujący zamówienie (wykonawca) opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła tak dalece, że nie jest prawdopodobne, żeby zdołał je ukończyć w czasie umówionym, zamawiający może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić jeszcze przed upływem terminu do wykonania dzieła.
Jak należy właściwie interpretować sformułowanie „opóźnienie tak dalekie, że nie jest prawdopodobne, żeby ukończyć dzieło w umówionym czasie”? Analiza orzecznictwa.
Determinującym jest należyte interpretowanie ustawowego sformułowania o tak dalekim charakterze opóźnienia, że terminowa realizacja jest prawdopodobnie niemożliwa. Z pomocą przychodzą stanowiska zaprezentowane przez składy orzekające w sprawach, w których wykonawca opóźniał się z realizacją robót budowlanych tak dalece, że terminowa realizacja inwestycji budowlanej była niemożliwa.
„Możliwość skorzystania przez zamawiającego (inwestora) z prawa odstąpienia od umowy na podstawie art. 635 k.c. uwarunkowana jest wystąpieniem prawdopodobieństwa niedochowania przez przyjmującego zamówienie (wykonawcę) terminu końcowego oddania dzieła (robót budowlanych), której to oceny prawdopodobieństwa dokonywać należy według kryteriów obiektywnych, odwołując się do racjonalnych oczekiwań co do dalszego przebiegu zdarzeń. Samo przekonanie zamawiającego nie będzie zatem wystarczające.” – tak brzmi wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 5 stycznia 2022 r. sygn. akt: VII AGa 698/20.
„Z punktu widzenia uprawnienia, o jakim mowa w przepisie art. 635 k.c., zawsze ocena, czy jest nieprawdopodobne, aby wykonawca zdołał wykonać dzieło w terminie, będzie miała charakter hipotetyczny i musi opierać się na racjonalnej, obiektywnej analizie, uwzględniającej wszystkie uzyskane przez zamawiającego informacje, także od starannie i lojalnie działającego kontrahenta, przy przyjęciu, że omawiane uprawnienie obejmuje także sytuacje, w których ukończenie dzieła w terminie jest mało prawdopodobne.” – tak brzmi wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 10 marca 2021 r. sygn. akt: I AGa 213/19.
Odstąpienie od umowy o roboty budowlane - podsumowanie
Odstąpienie od umowy o roboty budowlane ze względu na opóźnienie wykonawcy, o którym mowa w art. 635 k.c. (opóźnienie wykonawcy robót budowlanych tak dalekie, że prawdopodobieństwo terminowej realizacji inwestycji budowlanej nie jest prawdopodobne), jest możliwe w świetle obowiązujących przepisów prawa. W praktyce oznacza to należyte powołanie się na powyższą podstawę prawną wraz ze skuteczną argumentacją przemawiającą za zasadnością odstąpienia od umowy o roboty budowlane właśnie w trybie art. 635 w zw. z art. 656 k.c.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360).
