Nowe urlopy rodzicielskie 2023 od 26 kwietnia! Ile dni wolnych od pracy przysługuje rodzicom?
Nowe urlopy rodzicielskie w 2023 wprowadzają przepisy znowelizowanego kodeksu pracy. Zaczną obowiązywać już od 26 kwietnia. Po regulacjach dotyczących pracy zdalnej, przyszła pora na dodanie nowych urlopów i elastycznego czasu pracy dla rodziców, ale też nowych uprawnień dla wszystkich pracowników.
Spis treści
- Dodatkowy urlop rodzicielski - nowość w kodeksie pracy
- Nowy urlop opiekuńczy
- Zwolnienie z pracy z powodu siły wyższej
- Nowe prawa dla każdego pracownika
Wchodzące w życie przepisy wdrażają do polskiego prawa dwie unijne dyrektywy:
- work-life balance oraz
- dyrektywę w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków zatrudnienia.
Dodatkowy urlop rodzicielski - nowość w kodeksie pracy
Pierwsza z nich, to dyrektywa rodzicielska. Ustanawia minimalne wymagania mające na celu osiągnięcie równości kobiet i mężczyzn pod względem szans na rynku pracy i traktowania w miejscu pracy – poprzez ułatwienie pracownikom będącym rodzicami lub opiekunami godzenia życia zawodowego z życiem rodzinnym.
Celem dyrektywy jest zachęcenie do równiejszego dzielenia się obowiązkami opiekuńczymi pomiędzy kobietami i mężczyznami.
Absolutną nowością jest nieprzenaszalny na drugiego rodzica indywidualny urlop rodzicielski w wymiarze 9 tygodni, a także 70-procentowy zasiłek macierzyński za cały okres urlopu rodzicielskiego dla każdego z rodziców.
Co ważne ojciec dziecka od 26 kwietnia 2023 może skorzystać z urlopu rodzicielskiego, nawet wtedy gdy matka dziecka w dniu porodu nie pozostawała w stosunku pracy.
Nowy urlop opiekuńczy
Nowością też bezpłatny urlop opiekuńczy – w wymiarze 5 dni w roku kalendarzowym – w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej krewnym (syn, córka, matka, ojciec lub małżonek) lub pozostającej we wspólnym gospodarstwie domowym, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych, bez zachowania prawa do wynagrodzenia za czas tego urlopu.
Teraz też rodzice dzieci do ósmego roku życia będą mogli odmówić pracy w nadgodzinach lub wyjazdu w delegację. Dodatkowo będą mogli wnioskować o pracę zdalną.
Zwolnienie z pracy z powodu siły wyższej
Nowością jest ponadto możliwość zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej – w wymiarze 2 dni albo 16 godzin w roku kalendarzowym – w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli niezbędna jest natychmiastowa obecność pracownika, z zachowaniem za czas tego zwolnienia prawa do połowy wynagrodzenia (obliczanego jak wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy).
Nowe prawa dla każdego pracownika
Druga z wdrażanych dyrektyw – w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków zatrudnienia, ma z kolei na celu poprawę warunków pracy poprzez zmiany w zasadach zawierania umów o pracę.
Od 26 kwietnia obowiązują dwie dodatkowe przerwy wliczane do czasu pracy. Obecnie, jeśli pracownik pracuje co najmniej 6 godzin, obowiązuje jedna, co najmniej 15-minutowa przerwa. Po zmianach pracownicy otrzymają prawo do drugiej przerwy trwającej co najmniej 15 minut, jeśli dobowy wymiar czasu pracy jest dłuższy niż 9 godzin. Trzecia przerwa będzie przysługiwała gdy czas pracy przekroczy 16 godzin.
Nowe przepisy zapewniają pracownikowi, który wykonywał pracę co najmniej 6 miesięcy prawa do wystąpienia (raz w roku kalendarzowym) o zmianę rodzaju umowy o pracę na umowę o pracę na czas nieokreślony lub o bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki pracy oraz otrzymania pisemnej odpowiedzi na ten wniosek z uzasadnieniem w terminie 1 miesiąca od otrzymania wniosku.
Rozszerzony został też zakres informacji o warunkach zatrudnienia pracownika – o dodatkowe elementy takie jak np. informacja o szkoleniach zapewnianych przez pracodawcę, o długości płatnego urlopu przysługującego pracownikowi.
Nowe przepisy przyznają pracownikowi prawo do nieodpłatnego szkolenia niezbędnego do wykonywania określonego rodzaju pracy lub na określonym stanowisku.
Absolutną nowością jest zagwarantowanie prawa pracownika do równoległego zatrudnienia – wprowadzenie zakazu zabraniania pracownikowi jednoczesnego pozostawania w stosunku pracy z innym pracodawcą.
Warto dodać, że wszystkie te nowości miały być wprowadzone do polskiego prawa pracy już w sierpniu ubiegłego roku. Dlatego, choć mają one dość rewolucyjny charakter, pracodawcy powinni być na nie przygotowani. Zmiany te wchodzą więc już po trzech tygodniach od ich publikacji w Dzienniku Ustaw.
