Nowelizacja ustawy o gospodarce nieruchomościami
Ustawa o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz o zmianie niektórych innych ustaw weszła w życie 22 września 2004 roku. Znowelizowana ustawa wprowadza szereg istotnych regulacji, w tym także ułatwienia w realizacji polityki przestrzennej.
Zmiany w ustawie o gospodarce nieruchomościami
I. Przepisy antykorupcyjne przy obrocie nieruchomościami publicznymi
1. Zdyscyplinowanie wyposażania fundacji oraz organizacji pożytku publicznego w nieruchomości publiczne (ścisły nadzór Ministra Skarbu Państwa).
2. Wprowadzenie zasad dyscyplinujących właściwe organy przy przeprowadzaniu przetargów na nieruchomości publiczne przez:
- ustalenie ścisłych terminów organizowania kolejnych przetargów,
- ustalenie kryteriów uznawania przetargów za nierozstrzygnięte,
- wprowadzenie zasad zaskarżania przetargów przez ich uczestników,
- ustalenie kryteriów odwoływania przetargów.
3. Wprowadzenie ścisłych kryteriów ustalania cen w przetargu pierwszym, drugim oraz przy sprzedaży bezprzetargowej.
II. Dyscyplinowanie obrotu nieruchomościami publicznymi (stanowiącymi własność Skarbu Państwa oraz własność jednostek samorządu terytorialnego)
1. Wprowadzenie obowiązku odwoływania darowizn nieruchomości publicznych, jeżeli osoba obdarowana nie wykorzystuje nieruchomości na cel, na który została darowana.
2. Wprowadzenie obowiązku zwrotu bonifikaty udzielonej od ceny nabycia nieruchomości publicznej albo opłat z tytułu użytkowania wieczystego takich nieruchomości, jeżeli nabywca przed upływem okresu karencji dokonał dalszego zbycia lub wykorzystał nieruchomość na inny cel niż cel uzasadniający udzielenie bonifikaty.
3. Ustalenie terminów, w których organ ma obowiązek wypowiedzieć się co do zasad zbywania nieruchomości publicznych.
III. Ochrona lokatorów lokali mieszkalnych wchodzących w skład zasobu nieruchomości publicznych przed zbywaniem tych nieruchomości z pominięciem pierwszeństwa przysługującego najemcom.
Obecnie bez umożliwienia lokatorom skorzystania z prawa pierwszeństwa w nabyciu zajmowanych przez nich lokali nie jest dopuszczalna sprzedaż całych budynków mieszkalnych na rzecz osób trzecich.
IV. Ochrona budżetu Państwa i budżetu jednostek samorządu terytorialnego
1. Uściślenie zasad ustalania i wypłaty odszkodowania przy wywłaszczaniu nieruchomości.
2. Wprowadzenie możliwości pokrywania kosztów wywłaszczenia przez podmioty, które będą realizowały cele publiczne.
3. Wprowadzenie obowiązku waloryzacji zwracanego do budżetu odszkodowania w przypadku unieważnienia wywłaszczenia.
4. Uściślenie zasad rozliczeń w przypadku zwrotu wywłaszczonych nieruchomości.
5. Udrożnienie systemu pobierania przez gminy opłat adiacenckich związanych ze wzrostem wartości nieruchomości spowodowanym budową urządzeń infrastruktury technicznej.
V. Ułatwienia w realizacji celów publicznych
1. Uściślenie procedur wywłaszczeniowych dla różnych sytuacji prawnych.
2. Możliwość wywłaszczenia i podziałów nieruchomości o nieuregulowanym stanie prawnym.
3. Umożliwienie wywłaszczeń także dla węgla brunatnego wydobywanego metodą odkrywkową, który nie jest uznawany jako kopalina stanowiąca własność Skarbu Państwa.
4. Wprowadzenie możliwości skorzystania przez gminę z prawa pierwokupu nieruchomości położonych na obszarach przystani i portów morskich.
5. Uregulowanie zasad wydzielania gruntów pod drogi publiczne przy podziałach nieruchomości.
VI. Ułatwienia w realizacji polityki przestrzennej
1. Umożliwienie dokonywania podziałów nieruchomości również w sytuacji braku miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.
2. Dyscyplinowanie podziałów nieruchomości rolnych w celu zapobiegania "dzikiej urbanizacji".
3. Usprawnienie wydzielania działek budowlanych dla realizacji roszczeń członków spółdzielni mieszkaniowych dotyczących przekształcania spółdzielczych praw do lokali w odrębną własność tych lokali.
4. Wprowadzenie nowych uproszczonych procedur przekształcania nieruchomości bez potrzeby wszczynania pracochłonnych procedur scaleniowych.
VII. Wprowadzenie instrumentów prawnych umożliwiających pilne dokończenie procesu komunalizacji mienia państwowego, który trwa już ponad 13 lat, w celu ostatecznego ustalenia, które nieruchomości pozostają w zasobach Skarbu Państwa (wiąże się to z potrzebami reprywatyzacji, rekompensat za mienie "zabużańskie" oraz innych zobowiązań Skarbu Państwa).
VIII. Tworzenie warunków dla rozwoju rynku nieruchomości
1. Wprowadzenie zasad monitorowania rynku nieruchomości ze szczególnym uwzględnieniem rynku nieruchomości mieszkaniowych oraz ustalenie ramowych zasad tego monitorowania.
2. Udoskonalenie profesjonalnej obsługi rynku nieruchomości w interesie obywateli oraz w interesie ochrony mienia publicznego:
- zwiększenie wymogów kwalifikacyjnych stawianych pośrednikom w obrocie nieruchomościami i zarządcom nieruchomości,
- uściślenie wymogów kwalifikacyjnych dla rzeczoznawców majątkowych,
- wprowadzenie możliwości sprawowania efektywnego nadzoru i kontroli działalności osób obsługujących rynek nieruchomości.
3. Zaostrzenie kar za wykonywanie czynności w zakresie rzeczoznawstwa majątkowego, pośrednictwa w obrocie nieruchomościami i zarządzania nieruchomościami przez osoby, które nie mają potwierdzonych kwalifikacji.
