Obowiązkowa cyfryzacja w budownictwie od 30 września 2023 - nadchodzi kolejna duża zmiana Prawa budowlanego

Celem wprowadzanych od kilku lat zmian w zakresie cyfryzacji procesu inwestycyjno-budowlanego jest zmniejszenie obciążeń inwestorów, organów administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego, a także usprawnienie ich działania. Co już można załatwić online? A co jeszcze zostanie zmienione w 2023?

Spis treści

1. Cyfryzacja w budownictwie - co już działa?
2. Czym jest e-CRUB?
3. Cyfrowa Książka Obiektu Budowlanego (CKOB)
4. Elektroniczny Dziennik Budowy (EDB)
5. Obowiązkowa cyfryzacja w budownictwie od 30 września 2023
6. System do Obsługi Postępowań Administracyjnych w Budownictwie
7. Portal e-budownictwo.gunb.gov.pl

Cyfryzacja w budownictwie - co już działa?

Do zmian, które zostały już wprowadzone należy zaliczyć:

• Elektroniczny Centralny Rejestr osób posiadających Uprawnienia Budowlane (e-CRUB), funkcjonujący od 1 sierpnia 2022 r.;
• Cyfrowa Książka Obiektu Budowlanego (CKOB), działająca od 1 stycznia 2023 r.;
• Elektroniczny Dziennik Budowy (EDB), będący w użyciu od 27 stycznia 2023 r.

Czym jest e-CRUB?

e-CRUB to wyszukiwarka dostępna pod adresem: e-crub.gunb.gov.pl. W rejestrze znajdują się dane dotyczące uprawnionych inżynierów i architektów. Aplikacja zawiera również informację o karach z tytułu odpowiedzialności zawodowej w budownictwie, co znacznie poprawia transparentność w procesie budowlanym. Dane są publicznie dostępne i aktualizowane na podstawie danych z izb zawodowych odpowiedzialnych za nadawanie uprawnień w budownictwie.

• Więcej o systemie e-CRUB: System e-CRUB - elektroniczny centralny rejestr osób posiadających uprawnienia budowlane

Cyfrowa Książka Obiektu Budowlanego (CKOB)

CKOB to aplikacja dostępna po założeniu konta i zalogowaniu na stronie: c-kob.gunb.gov.pl, w której każdy właściciel lub zarządca obiektu może dokonywać wpisów w zakresie informacji o właścicielach i zarządcach obiektu budowlanego, dotyczące obiektu budowlanego, przeprowadzonych kontroli, wydanych ekspertyz i opinii, a także zmian w substancji obiektu budowlanego, w postaci robót przeprowadzonych po oddaniu do użytkowania i dotyczących go katastrof budowlanych.

CKOB obejmie też decyzje i inne dokumenty wydane przez organy administracji publicznej, dotyczące obiektu budowlanego. Począwszy od 2027 CKOB będzie dostępny wyłącznie w formie elektronicznej. Do 2027 r. będzie możliwość prowadzenia książki obiektu budowlanego w formie papierowej i elektronicznej.

• Więcej o CKOB: Jak założyć c-KOB? Jak prowadzić?

Elektroniczny Dziennik Budowy (EDB)

EDB to z kolei system dostępny na stronie: e-dziennikbudowy.gunb.gov.pl. Jego elektroniczna wersja powstała przy założeniu, że jest to najważniejszy dokument na budowie (oraz przy montażu lub rozbiórce), ponieważ rejestruje się w nim przebieg robót oraz wszelkich zdarzeń mogących mieć znaczenie podczas oceny prawidłowości prowadzonych prac, w związku z czym powinien być prowadzony w ściśle określony sposób, przede wszystkim transparentnie i rzetelnie, oraz powinien być zabezpieczony przed utratą.

Głównym podmiotem zarządzającym EDB dla danego obiektu jest inwestor. Wgląd do danych EDB mają organy administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego, oraz inne organy uprawnione do kontroli przestrzegania przepisów na terenie budowy.

Do najważniejszych zalet EDB należy zaliczyć przede wszystkim:

• oderwanie od papierowej wersji dokumentu, co pozwala na zdalne zarządzanie procesem budowlanym, dodawanie uczestników procesu i wyznaczanie czasu pracy,
• uprawnienie do wglądu we wpisy dokonywane w Elektronicznym Dzienniku Budowy z dowolnego miejsca przez wszystkich uczestników procesu budowlanego,
• nieodpłatna wersja sieciowa dostępna z dowolnej przeglądarki internetowej i oraz wersje mobilne do pobrania ze sklepów Apple Store i Google Play.

W 2023 inwestor posiadać będzie prawo do zmiany formy prowadzenia dziennika budowy, pomiędzy postacią papierową a elektroniczną. Dziennik budowy w postaci papierowej będzie można kontynuować w postaci elektronicznej, nie będzie to jednak działać w drugą stronę. Od 2030 nastąpi obowiązkowe przejście na elektroniczny dziennik budowy.

Nowelizacje prawa budowlanego nie przewidują istotnych zmian w zakresie sposobu dokonywania wpisów do dziennika budowy w stosunku do wcześniejszych regulacji.

• Więcej: Kto zakłada Elektroniczny Dziennik Budowy?

Obowiązkowa cyfryzacja w budownictwie od 30 września 2023

Kolejne nowelizacje przepisów prawa budowlanego obejmują:

• rozbudowę obecnie już funkcjonującej i coraz bardziej popularnej witryny e-budownictwo.gunb.gov.pl (serwis e-Budownictwo);
• uruchomienie Systemu do Obsługi Postępowań Administracyjnych w Budownictwie (SOPAB)

SOPAB, czyli System do Obsługi Postępowań Administracyjnych w Budownictwie - jest efektem kolejnej dużej nowelizacji prawa budowlanego, która zgodnie z projektem przyjętym przez Radę Ministrów w dniu 29 marca 2023 r. ma wejść w życie z dniem 30 września 2023 r.

SOPAB zostanie w głównej mierze uregulowany art. 79l – 79t ustawy Prawo budowlane, i, jak sama nazwa wskazuje, ma być systemem teleinformatycznym służącym do prowadzenia postępowań administracyjnych w zakresie procesu inwestycyjno-budowlanego.

Po przeprowadzeniu przez Radę Ministrów prac nad projektem, został on w dniu 1 czerwca 2023 przekazany do Sejmu wraz z dokumentami towarzyszącymi, w tym uzasadnieniem projektu ustawy, i zarejestrowany jako druk nr 3336. Z informacji o przebiegu prac legislacyjnych wynika, że projekt został skierowany do czytania w komisjach sejmowych.

Projekt przewiduje m.in. przyspieszenie dotychczasowych zmian w zakresie cyfryzacji budownictwa i całkowitą digitalizację procesu inwestycyjno-budowlanego, w tym w zakresie postępowania administracyjnego (elektroniczne postępowanie administracyjne). W tym celu w ramach SOPAB ma zostać utworzona Baza Projektów Budowlanych, która będzie gromadzić projekty budowlane, w tym projekty zagospodarowania działki lub terenu, projekty architektoniczno-budowlane i projekty techniczne, sporządzone w postaci elektronicznej, zamieszczone przez użytkowników kont portalu e-Budownictwo, a także wszystkie wymagane przepisami odrębnych ustaw załączniki do projektów oraz załączniki do wniosków, zgłoszeń i zawiadomień wpływających w ramach procesu inwestycyjno-budowlanego.

System do Obsługi Postępowań Administracyjnych w Budownictwie

SOPAB ma stanowić uproszczony standard obsługi obywateli i pracy urzędników zaangażowanych w proces inwestycyjny. Jego funkcjonalności mają objąć m. n.:

• gromadzenie i udostępnianie urzędnikom informacji potrzebnych do wydawania decyzji i innych aktów administracyjnych;
• wymianę danych pomiędzy organami;
• udostępnienie formularzy i gotowych wzorów pism;
• połączenie z innymi programami i systemami obiegu dokumentów w ramach postępowań administracyjnych, takimi jak: Elektroniczne Zarządzanie Dokumentacją (EZD), Rejestr Wniosków, Decyzji i Zgłoszeń (RWDZ), czy e-Budownictwo.

Uzasadnienie projektu ustawy jako zalety SOPAB wskazuje usprawnienie i ujednolicenie postępowań organów administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego oraz wdrożenie pełnej cyfryzacji w skali całego kraju.

Według zapewnień GUNB cyfryzacja nie będzie oznaczać zerwania z możliwością wizyty w urzędzie, niemniej jednak rola urzędników będzie sprowadzać się głównie do pomocy w wypełnieniu elektronicznie wszystkich formalności.

O tym, czy SOPAB wejdzie w zakładanym przez Radę Ministrów terminie i jaki będzie okres vacatio legis, dowiemy się już wkrótce. Wkrótce przekonamy się także, czy SOPAB zapewni zadeklarowane funkcjonalności i usprawnienia.

Portal e-budownictwo.gunb.gov.pl

Na stronie e-budownictwo.gunb.gov.pl umożliwiono inwestorom obecnie dostęp do 25 formularzy wniosków i zgłoszeń w procesie inwestycyjno-budowlanym, które można złożyć za pomocą profilu zaufanego. Stosownie do założeń przyjętych na 2023 ta baza będzie ulegać dalszej rozbudowie. Celem serwisu e-Budownictwo jest:

• udostępnienie w jednym miejscu edytowalnych ujednoliconych formularzy,
• umożliwienie załatwiania spraw bez konieczności wizyty w urzędzie,
• utworzenie interaktywnego przewodnika wskazującego użytkownikowi odpowiednie działania,
• serwis e-Budownictwo stanowi także bramkę dostępową do wszystkich systemów cyfrowych Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego.