Okres ochronny - emerytura 2024. Ile lat przed emeryturą nie można zwolnić pracownika? Co z gwarancją wynagrodzenia?
Nawet firmy cierpiące na braki kadrowe niechętnie zatrudniają pracowników, którym zostało już niewiele czasu do emerytury. Utrata pracy na kilka lat przed możliwością przejścia na świadczenie z ZUS stanowi dla wielu osób problem trudny do rozwiązania. Dlatego w kodeksie pracy jest instytucja ochrony przedemerytalnej. Na czym polega?
Spis treści
- Ile lat przed emeryturą nie można zwolnić pracownika?
- Na czym polega ochrona przedemerytalna 2024? Przywileje
- Kiedy ochrona pracownika przed emeryturą nie działa?
- Ochrona przedemerytalna: czy chroni przed obniżką wynagrodzenia?
Praktyka stosowania prawa pracy pokazuje, że wprowadzenie ochrony przedemerytalnej często jedynie przesuwa w czasie decyzje kadrowe w firmach w odniesieniu do pracowników-seniorów. Nierzadkie są praktyki, że wypowiedzenie umowy o pracę wręczane jest dosłownie w przeddzień terminu, od którego objęłaby ich kodeksowa ochrona przed zwolnieniem.
Ile lat przed emeryturą nie można zwolnić pracownika?
Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, pod warunkiem, że okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku.
Na czym polega ochrona przedemerytalna 2024? Przywileje
Z ochrony przedemerytalnej uregulowanej w art. 39 kodeksu pracy korzystają pracownicy, którzy są bliscy osiągnięcia wieku emerytalnego, czyli kobieta pracownica – gdy skończyła 56 lat i mężczyzna pracownik – gdy skończył 61 lat.
Ochrona przedemerytalna to swego rodzaju parasol chroniący przed rozwiązaniem umowy o pracę za wypowiedzeniem.
Ochrona pracownika w wieku przedemerytalnym dotyczy wyłącznie wypowiedzenia, co oznacza, że pracodawca jest uprawniony do rozwiązania umowy o pracę takiego pracownika bez wypowiedzenia, czyli z winy pracownika (zwolnienie dyscyplinarne).
W regulacjach prawnych rozróżnia się dwa rodzaje wieku emerytalnego:
- normalny, czyli powszechny wiek emerytalny – 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn,
- obniżony wiek emerytalny, który przysługuje określonym grupom zawodowym, na przykład górnikom.
Ochrona przed wypowiedzeniem obejmuje pracowników w obu przypadkach – i przy powszechnym, i obniżonym wieku emerytalnym.
Oznacza to, że pracownicy, którzy wykonują pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze i w związku z tym dotyczy ich obniżony wiek emerytalny (potocznie: wcześniejsza emerytura), również będą chronieni.
Pracownik nabywa tę ochronę pod warunkiem, że jego okres zatrudnienia umożliwia uzyskanie prawa do emerytury, gdy osiągnie wiek emerytalny. Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami prawo do emerytury po osiągnięciu 60/65 lat nabędzie każdy, kto przepracował chociaż jeden dzień na podstawie stosunku pracy, od którego zostały uiszczone składki na ubezpieczenia społeczne.
Trzeba też pamiętać, że ochrona przedemerytalna dotyczy wyłącznie osób zatrudnionych na etacie – na podstawie kodeksowej umowy o pracę. Zatrudnieni na zleceniu, umowie o dzieło czy samozatrudnieni nie są objęci taką ochroną.
Kiedy ochrona pracownika przed emeryturą nie działa?
Ochrona przed rozwiązaniem umowy o pracę nie będzie obowiązywała wtedy, gdy pracownik uzyska prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
Zgodnie z orzecznictwem nie będzie miało znaczenia, czy pracownik uzyska prawo do renty przed okresem ochronnym, czy już w jego trakcie.
Pracownik nie będzie też chroniony przed wypowiedzeniem, jeśli firma ogłosi upadłość, otworzy postępowania sanacyjne lub zostanie zlikwidowana.
W przypadku zwolnień grupowych pracownikowi w wieku przedemerytalnym będzie można złożyć wypowiedzenie zmieniające warunki pracy i płacy.
Ochrona przedemerytalna: czy chroni przed obniżką wynagrodzenia?
Mimo że zakaz wypowiadania umowy o pracę pracownika w wieku przedemerytalnym dotyczy co do zasady także wypowiedzenia warunków jego pracy i płacy, to w określonych okolicznościach wypowiedzenie warunków pracy lub płacy będzie możliwe. Dotyczy to sytuacji, w której w firmie wprowadzane są nowe zasady wynagradzania, które dotyczą ogółu pracowników lub tej grupy pracowników, do której pracownik w wieku przedemerytalnym należy.
W tym wypadku chodzi jednak wyłącznie o stawki wynagrodzenia lub zasady przyznawania wysokości wynagrodzenia. Nie dotyczy to innych kwestii, np. zasad przyznawania odprawy emerytalnej czy norm czasu pracy.
Podobnie będzie w przypadku, gdy w firmie wprowadzany jest nowy układ zbiorowy pracy, którego postanowienia są mniej korzystne w stosunku do pracownika w wieku przedemerytalnym
Kolejny wyjątek dotyczy sytuacji, gdy wydano orzeczenie lekarskie, w którym stwierdzono, że pracownik utracił zdolność do wykonywania dotychczasowej pracy.
I jeszcze jeden przypadek, gdy ochrona emerytalna nie zadziała – pracownik w sposób niezawiniony utracił uprawnienia konieczne do wykonywania dotychczasowej pracy.
Autor: Szymon Starnawski/Murator
To nie tylko symbol Warszawy, ale też budynek mieszczący w sobie liczne muzea, teatry i kawiarnie. Zdecydowanie warto wybrać się na taras widokowy Pałacu – bilety są tanie, a z wysokości 30. piętra roztacza się niesamowity widok na centrum stolicy.
