Opis przedmiotu zamówienia cz. I
Zamawiający, przygotowując postępowanie przetargowe, musi dokonać szczegółowego opisu przedmiotu zamówienia. Jest to obowiązek wynikający z ustawy. Działanie to ma szczególne znaczenie z punktu widzenia zamawiającego, albowiem opis przedmiotu zamówienia wskazuje, jaką dostawę, usługę bądź robotę chce on uzyskać.
Opis przedmiotu zamówienia okiem wykonawcy
Wykonawca z kolei musi zwracać uwagę na to, czy opis jest pełny i nie zawiera znaków towarowych bądź innych oznaczeń wskazujących na konkretnego producenta. Zgodnie z art.29 ust.1 "Przedmiot zamówienia opisuje się w sposób jednoznaczny i wyczerpujący, za pomocą dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń, uwzględniając wszystkie wymagania i okoliczności mogące mieć wpływ na sporządzenie oferty". Stwierdzenie użyte w tym przepisie "w sposób jednoznaczny i wyczerpujący" oznacza zgodnie z definicją zwartą w Słowniku Języka Polskiego mający jedno znaczenie: dopuszczający jedną tylko możliwą interpretację, niebudzący wątpliwości, dokładnie określony i jednocześnie wszechstronny, szczegółowy; gruntowny.
Popełniane błędy w opisie przedmiotu zamówienia
Niestety, w tej sferze zmawiający popełniają liczne błędy. Pierwszy z nich to zbyt ogólnikowy opis przedmiotu zamówienia, który nie pozwala wykonawcom zorientować się, co tak naprawdę stanowi istotę zamówienia. Działanie takie jest czynem nieuczciwej konkurencji, o czym przestrzega ustawodawca w art. 29 ust.2 Prawo zamówień publicznych. Warto w tym momencie zatrzymać się na chwilę nad pojęciem czynu nieuczciwej konkurencji. Otóż zgodnie z art. 3 ust.1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz.U. 2003 r. Nr 153 poz. 1503) jest to działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta. A zgodnie z art. 15 ust.1 tejże ustawy "Czynem nieuczciwej konkurencji jest utrudnianie innym przedsiębiorcom dostępu do rynku". Jednocześnie Zespół Arbitrów potwierdza, w swoim wyroku (UZP/ZO/0-1258/03), że nie jest czynem nieuczciwej konkurencji taki opis przedmiotu zamówienia, który powoduje, że warunki, jakie stawia wykonawca są trudne do spełnienia dla określonej grupy podmiotów.
Przykład
Przetarg miał wyłonić dostawcę komputerów, którym wcale nie musi być producent. Pojęcie dostawcy w rozumieniu ustawy o zamówieniach publicznych różni się od dostawcy w rozumieniu KC. Wymóg SIWZ, aby płyta główna była zaprojektowana i wykonana przez producenta zestawu komputerowego, w ocenie Zespołu Arbitrów UZP, wcale nie stanowi naruszenia art. 16 i art. 17 ust. 2 ustawy o zamówieniach publicznych. Wymóg ten ma stanowić gwarancję jakości komputera, jego niezawodności i nie ogranicza składania ofert przez sprzedawców komputerów, którzy spełniają ten wymóg. W ocenie Zespołu Arbitrów warunek zamówienia ustalony przez Zamawiającego nie utrudnia równego dostępu do rynku i nie stanowi naruszenia uczciwej konkurencji. W ocenie Zespołu Arbitrów Zamawiający miał prawo określić przedmiot i warunki zamówienia w taki sposób, który zapewni wysoką jakość sprzętu. Zespół Arbitrów uznał argument Zamawiającego, że warunek, aby komputer i płyta główna pochodziły od producenta, stanowi lepszą gwarancję niezawodności sprzętu.
Nieprecyzyjny opis przedmiotu zamówienia może prowadzić niejednokrotnie do unieważnienia postępowania w oparciu o przesłankę z art. 93 ust.1 pkt.7.
Przykład
Potwierdzeniem tego stanowiska jest Wyrok Zespołu Arbitrów z 24.02.2005 r. (syg UZP/ZO/0-300/05) Zamawiającym był w tej sprawie Wojewódzki Szpital Zespolony im. prof. W. Orłowskiego w Częstochowie. Ogłosił przetarg nieograniczony na specjalistyczne sprzątanie i całodobowe utrzymywanie czystości w pomieszczeniach szpitalnych i administracyjnych Zamawiającego, segregacje odpadów komunalnych i sanitarnych oraz transport wewnątrzszpitalny. Zapisy Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia zawierały jedynie ogólnikowe określenie ww. usług segregacji, nie precyzując konkretnie, na czym te usługi miały polegać. Bliższe określenie usług segregacji Zamawiający, zawarł dopiero w piśmie oddalającym protest. Niedokonanie przez Zamawiającego jednoznacznego opisu usług segregacji odpadów spowodowało, że połowa złożonych ofert zawierała błędy w obliczeniu ceny. W takich okolicznościach brak jest możliwości dokonania czynności prawidłowego wyboru najkorzystniejszej oferty, przy zachowaniu zasad uczciwej konkurencji oraz równego traktowania wykonawców. W tych warunkach w ocenie Zespół Arbitrów przedmiotowe postępowanie o udzielenie zamówienia obarczone jest wadą, uniemożliwiającą zawarcie ważnej umowy w sprawie niniejszego zamówienia. Jak z powyższego wynika, w przedmiotowym postępowaniu doszło do naruszenia przepisów ustawy, które miały wpływ na wynik postępowania. W tych warunkach Zespół Arbitrów na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 7 pzp nakazuje Zamawiającemu unieważnienie postępowania.
Jednak, gdy chodzi o opis przedmiotu zamówienia zamawiający popełniają jeszcze inny błąd będący wyrazem nie tyle braku wiedzy, co niechlujstwa, a mianowicie nie podają ilości dostaw. Informacja ta jest niezbędna do prawidłowego przygotowania oferty. To jednak nie jedyny błąd, jaki popełniają zamawiający przy opisie przedmiotu zamówienia. Kolejne uchybienie przepisów dotyczy używania nazw producentów.
Przykład
Gmina ogłosiła przetarg na dostawę zestawów komputerowych, w skład których miały wchodzić jednostki centralne o określonych parametrach oraz monitory LCD. Osoba przygotowująca dokumentacje wskazała w SIWZ, że monitory mają być marki LG, ponieważ do tej pory pracownicy urzędu korzystali z takich właśnie monitorów i byli z nich zadowoleni. Czy w tej sytuacji zamawiający postąpił zgodnie z prawem?
Niestety, ale zamawiający popełnił dość powszechny błąd. Nie wolno mu bowiem stosować znaków towarowych czy nazw producentów. Zapis ten w stosunku do starej ustawy został trochę złagodzony. W myśl nowych przepisów art. 29 ust.3 "Przedmiotu zamówienia nie można opisywać przez wskazanie znaków towarowych, patentów lub pochodzenia, chyba że jest to uzasadnione specyfiką przedmiotu zamówienia i zamawiający nie może opisać przedmiotu zamówienia za pomocą dostatecznie dokładnych określeń, a wskazaniu takiemu towarzyszą wyrazy "lub równoważny". Warto tu jednak zaznaczyć, iż obie przesłanki tj. specyfika przedmiotu zamówienia i niemożność opisania przedmiotu zamówienia z pomocą dostatecznie dokładnych określeń muszą występować łącznie. Ponadto musi temu zawsze towarzyszyć określenie "lub równoważny." Zapis tego artykułu zawiera kilka pojęć, które wymagają wyjaśnienia dla lepszego zrozumienia tego zagadnienia. Pojęcia "znak towarowy",. "patent" czy "pochodzenie" zostały zdefiniowane w ustawie z 30 czerwca 2000 roku Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117 ) Zgodnie z art. 120. ust.1 i 2 tejże ustawy "znakiem towarowym może być każde oznaczenie przedstawione w sposób graficzny lub takie, które da się w sposób graficzny wyrazić, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżniania w obrocie towarów jednego przedsiębiorstwa od tego samego rodzaju towarów innych przedsiębiorstw. Znakiem towarowym, w rozumieniu ust. 1, może być w szczególności wyraz, rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, forma przestrzenna, w tym forma towaru lub opakowania, a także melodia lub inny sygnał dźwiękowy. Jeżeli chodzi o pojęcie patentu zostało ono zdefiniowane, w art. 63 ust.1 gdzie czytamy, iż "przez uzyskanie patentu nabywa się prawo wyłącznego korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. Zakres przedmiotowy patentu określają zastrzeżenia patentowe, zawarte w opisie patentowym". Z kolei pojęcie "pochodzenia" należy wiązać z zawartym w art. 174 ustawy Prawo własności przemysłowej pojęciem "oznaczenie geograficzne." Otóż "oznaczeniami geograficznymi, w rozumieniu ustawy, są oznaczenia słowne odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do nazwy miejsca, miejscowości, regionu lub kraju (teren), które identyfikują towar jako pochodzący z tego terenu, jeżeli określona jakość, dobra opinia lub inne cechy towaru są przypisywane przede wszystkim pochodzeniu geograficznemu tego towaru".
