Pamiętaj o kwartalnej waloryzacji składek ZUS, by nie wyliczyli ci niższej emerytury!
Eksperci radzą: najlepiej przejść na emeryturę w lutym, albo – najlepszym miesiącem na złożenie wniosku jest lipiec. Często zapominają przy tych kalkulacjach o kwartalnych waloryzacjach składek ZUS, a one mogą zdecydować o tym, że emerytura będzie wyższa nawet o kilkaset złotych.
Spis treści
- Waloryzacja składek w ZUS: dlaczego jest ważna?
- Na czym polega waloryzacja składek emerytalnych?
- Zasady kwartalnej waloryzacji składek
To już wie chyba każdy przyszły emeryt: wysokość świadczenia wylicza się dzieląc zgromadzone w ZUS środki z konta, subkonta oraz ewentualnie z kapitału początkowego, po zsumowaniu ich wszystkich, przez liczbę pobraną z tablic dalszego trwania życia. Nie trzeba być biegłym z matematyki, by wnioskować z tego, że pierwsza liczba powinna być jak największa, a druga jak najmniejsza – wtedy bowiem ZUS wyliczy najwyższą z możliwych emeryturę.
Waloryzacja składek w ZUS: dlaczego jest ważna?
W przypadku składek na ubezpieczenie emerytalne oraz emerytur mamy do czynienia z waloryzacjami na wiele sposobów.
W przypadku wypłacanej już emerytury, czyli dla emerytów najważniejsza jest waloryzacja emerytur, która następuje w ustawowym terminie 1 marca każdego roku. Wszystkie świadczenia są wtedy przemnażane przez wskaźnik waloryzacji – taki sam dla wszystkich – i od marca emerytura wzrasta. Niekiedy, to już decyzja rządu, ma miejsce waloryzacja procentowo-kwotowa. Polega ona na tym, że najniższe świadczenia, niezależnie od ich wysokości zwiększa się o stałą kwotę, a nie procentowy wskaźnik. Dopiero począwszy od emerytur w wysokości takiej, że wskaźnik procentowy jest korzystniejszy, waloryzuje się je procentowo.
W przypadku składek zgromadzonych w ZUS ważna jest waloryzacja kapitału. Następuje ona 1 czerwca, ale dotyczy składek zgromadzonych na koniec poprzedniego roku. Jest ona wyłącznie procentowa i najczęściej inny wskaźnik waloryzacji dotyczy konta podstawowego i kapitału początkowego, a inny subkonta. Ta waloryzacja jest ważna dla osób, które będą dopiero składały wniosek o emeryturę i to niekoniecznie w najbliższym czasie.
Oprócz tego jest jeszcze kwartalna waloryzacja składek. Ona wpływa na wysokość świadczenia, które zostanie wyliczone przez ZUS po złożeniu wniosku o emeryturę.
Zasady waloryzacji kwartalnej są bardziej skomplikowane i na wysokość przyszłej emerytury wpływa zarówno sam tryb waloryzacji składek za poszczególne kwartały jak i to, z którego kwartału składki po waloryzacji będą uwzględnione przy wyliczeniach.
Na czym polega waloryzacja składek emerytalnych?
Zasady waloryzacji składek określa art. 25 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, natomiast zasady waloryzacji kapitału początkowego – art. 173 ustawy.
Waloryzacja składek polega na pomnożeniu zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego składek na ubezpieczenie emerytalne przez wskaźnik waloryzacji. Waloryzacji podlega kwota składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego na dzień 31 stycznia roku, za który jest przeprowadzana, powiększona o kwoty z tytułu przeprowadzonych waloryzacji. Waloryzacja składek przeprowadzana jest corocznie, od dnia 1 czerwca każdego roku, poczynając od waloryzacji za rok 2000.
Waloryzacja kapitału początkowego (ustalonego decyzją ZUS na 1 stycznia 1999 r.) odbywa się według analogicznych zasad, z tym zastrzeżeniem, że pierwsza waloryzacja przeprowadzana jest od dnia 1 czerwca 2000 r. za rok 1999 - według odrębnego wskaźnika waloryzacji kapitału początkowego za rok 1999 wynoszącego 115,60% (wyliczonego zgodnie z zapisem art. 173 ust. 4 ustawy emerytalnej). Kolejne waloryzacje kapitału początkowego, tj. za rok 2000 i lata następne, przeprowadzane są według wskaźników waloryzacji ogłaszanych dla składek na ubezpieczenie.
Zasady kwartalnej waloryzacji składek
Zgodnie z art. 25a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, przy ustalaniu wysokości emerytury kwota składek na ubezpieczenie emerytalne zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego po dniu 31 stycznia roku, za który przeprowadzono ostatnią waloryzację roczną, jest waloryzowana kwartalnie. W przypadku ustalania wysokości emerytury:
- w pierwszym kwartale danego roku - ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za trzeci kwartał poprzedniego roku;
- w drugim kwartale danego roku - ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za czwarty kwartał poprzedniego roku;
- w trzecim kwartale danego roku - ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za pierwszy kwartał danego roku;
- w czwartym kwartale danego roku - ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za drugi kwartał danego roku.
Ale oprócz tego, kiedy dokonuje się waloryzacji kwartalnej, w zależności od miesiąca roku, w którym do ZUS wpłynie wniosek o emeryturę – ważne jest też, która zwaloryzowana już kwota składek zostanie przyjęta jako właściwa przy samym ustalaniu wysokości emerytury. Pokażmy to na przykładzie wniosków składanych w ciągu najbliższych dwunastu miesięcy.
I tak, jeśli ustalanie emerytury następuje w I lub II kwartale (ale w okresie kwiecień - maj), np. 2024 r., wówczas kwota składek poddana ostatniej rocznej waloryzacji (tj. kwota składek na dzień 31 stycznia 2022 r. zwaloryzowana za 2022 r.) powinna być włączona w cykl waloryzacji kwartalnych poczynając od waloryzacji za I kwartał 2023 r.
Gdy wniosek o emeryturę zostanie złożony w drugim kwartale, ale konkretnie w czerwcu, np. 2024 r., wówczas kwota składek poddana ostatniej rocznej waloryzacji (tj. kwota składek na dzień 31 stycznia 2023 r. zwaloryzowana za 2023 r.) nie podlega żadnej waloryzacji kwartalnej. Jeżeli jest to korzystniejsze dla ubezpieczonego w przypadku ustalania emerytury w czerwcu danego roku, waloryzacji składek dokonuje się w taki sam sposób, jak przy ustalaniu wysokości emerytury w maju danego roku.
Z kolei przy wyliczaniu wysokości emerytury w trzecim lub czwartym kwartale, np. 2023 r., kwota składek poddana ostatniej rocznej waloryzacji (tj. kwota składek na dzień 31 stycznia 2022 r. zwaloryzowana za 2022 r.) powinna być włączona w cykl waloryzacji kwartalnych, poczynając od waloryzacji za I kwartał 2023 r.
Jeśli więc złożymy wniosek o emeryturę we wrześniu lub w każdym kolejny miesiącu 2023 r., to składki zwaloryzowane na koniec 2022 r. obejmie jeszcze waloryzacja za I i za II kwartał. Przy czym ta druga nie obejmie już kapitałów zwaloryzowanych podczas ostatniej rocznej waloryzacji.
A oto ostatnie wskaźniki waloryzacji składek ZUS:
za rok 2022 to 114,40%,
- za III kwartał 2022 r. to 03,10%,
- za IV kwartał 2022 r. to 103,60%,
- za I kwartał 2023 r. to 113,83%,
- za II kwartał 2023 r. to 104,01%.
Wskaźniki waloryzacji dla subkonta ZUS:
za rok 2022 to 109,20%,
- za III kwartał 2022 r. to 101,77%,
- za IV kwartał 2022 r. to 101,77%,
- za I kwartał 2023 r. to 102,30%,
- za II kwartał 2023 r. to 102,30%.
