Podatek od spadku 2023 - kiedy zapłacimy, a kiedy nie? Duże zmiany od 1 lipca
Otrzymanie spadku to przypadek wzbogacenia. Może się zdarzyć, że długi po zmarłym przekraczają jego majątek, wtedy zamiast wzbogacenia przyjęcie spadku to konieczność spłaty tych długów. Na szczęście w takim przypadku jest możliwość odmowy przyjęcia spadku – wtedy nic się nie dziedziczy, łącznie z długami. A ile jest podatku gdy spadek to wzbogacenie?
Spis treści
- Podatek od spadku 2023 - obowiązek podatkowy
- Jakie formularze na podatek od spadku
- Ile podatku od spadku trzeba zapłacić
- Podatek od spadku: jaki termin na zapłacenie
Przyjęcie spadku jest równoznaczne z powstaniem obowiązku podatkowego. Podatek od takiego wzbogacenia reguluje ustawa o podatku od spadków i darowizn. Ona określa wszystkie zasady – od taty powstania takiego obowiązku podatkowego, przez zwolnienia z podatku, wysokość podatku do zapłaty, po formalności jakich trzeba w związku z podatkiem dopełnić. W tym określa jakie ewentualnie dokumenty (formularze) podatkowe trzeba wypełnić oraz kiedy i gdzie je złożyć.
Podatek od spadku 2023 - obowiązek podatkowy
Spadek można otrzymać mocą testamentu lub na podstawie dziedziczenia ustawowego. Z dziedziczeniem ustawowym mamy do czynienia gdy zmarły nie sporządził testamentu, a jedyny wyjątek dziedziczenia ustawowego w przypadku istnienia testamentu jest wtedy gdy wszyscy wymienieni w tym dokumencie spadkobiercy nie żyją albo odmówili przyjęcia spadku.
Niezależnie od tego czy spadek otrzymamy mocą dziedziczenia czy zapisu testamentowego, obowiązek podatkowy powstanie z dniem przyjęcia spadku.
Przy czym powstanie obowiązku podatkowego nie oznacza jeszcze, że podatek od spadku trzeba będzie faktycznie zapłacić – można bowiem być z niego zwolnionym: podmiotowo lub przedmiotowo.
Podmiotowo to przede wszystkim zwolnienie ze spadku po rodzicach, By z niego skorzystać, trzeba spełnić jeden warunek formalny: zgłosić nabycia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie sześciu miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku. Zgłoszenia dokonujemy na formularzu SD-Z2,
O zwolnieniu przedmiotowym to, niezależnie od stopnia pokrewieństwa, może przesądzać wysokość spadku. Tabele podatkowe obowiązujące w podatku od spadków i darowizn przewidują bowiem kwoty wolne od podatku (o czym szczegółowo – dalej), których wysokość zależy od grupy pokrewieństwa.
Poza tym ustawa o podatku od spadków i darowizn zawiera długą listę zwolnień od podatku – zależnych lub niezależnych od poziomu pokrewieństwa – od mieszkania dla osób nie posiadających własnego lokum po całe przedsiębiorstwa i gospodarstwa rolne.
Jakie formularze na podatek od spadku
Poza spadkiem po rodzicach i innych najbliższych osobach, który jest zwolniony z podatku (zgłoszenie SD-Z2), osoba otrzymująca spadek ma obowiązek powiadomienia o tym naczelnika właściwego urzędu skarbowego w terminie miesiąca od powstania obowiązku podatkowego. W tym celu trzeba wypełnić formularz SD-3.
Właściwy urząd skarbowy w przypadku spadku to zazwyczaj ten, na terenie którego leży nieruchomość będąca przedmiotem spadku albo adres zamieszkania zmarłej osoby, po której się dziedziczy. Dokładne kompetencje urzędów skarbowych w sprawach spadkowych są określone także w ustawie o podatku od spadków i darowizn.
Do zeznania trzeba dołączyć dokumenty, które potwierdzą:
- co dostajesz (np. pieniądze, samochód, mieszkanie),
- że jesteś spadkobiercą i po kim dziedziczysz (np. postanowienie sądu albo akt poświadczenia dziedziczenia),
- jaki stopień pokrewieństwa lub powinowactwa łączył cię z osobą, po której dostajesz majątek (jeśli nie jest to potwierdzone w postanowieniu sądu),
- że istnieją długi i ciężary, które obciążają nabyty przez Ciebie majątek, np. wypis z księgi wieczystej z wpisaną hipoteką, zaświadczenie ze spółdzielni o kwocie zadłużenia na dzień śmierci spadkodawcy, dokument potwierdzający wykonanie polecenia lub wypłatę zachowku,
- wydatki jakie poniosłeś na leczenie i opiekę w czasie ostatniej choroby osoby, po której dziedziczysz, jeżeli nie zostały pokryte z majątku spadkodawcy,
- wydatki na pogrzeb – ale bez kosztów, które zwrócono ci z zasiłku pogrzebowego lub nie zostały zwrócone w innej formie, np. przez zakład pracy spadkodawcy.
Dokumenty można złożyć elektronicznie w usłudze e-Deklaracje, podpisując je danymi autoryzacyjnymi albo kwalifikowanym podpisem elektronicznym, albo papierowo, bezpośrednio we właściwym urzędzie skarbowym lub za pośrednictwem operatora pocztowego.
Formularze podatkowe SD-3, SD-3/A (informacja o pozostałych podatnikach spadku) są dostępne stronie podatki.gov.pl jako formularze online oraz do wydruku.
Ile podatku od spadku trzeba zapłacić
Wysokość podatku od spadku zależy nie tylko od wartości spadku, ale i grupy pokrewieństwa między zmarłym a osobą przyjmującą spadek.
Generalnie I gruba podatkowa obejmuje małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.
Druga grupa podatkowa obejmuje: zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych.
Pozostałe osoby - a więc bardziej dalecy krewni, powinowaci i osoby trzecie tworzą trzecią grupę w podatku od spadków i darowizn.
Wstępni osoby fizycznej to osoby, od których się ona wywodzi. W przypadku braku zawężenia w konkretnym przepisie pojęcie obejmuje nie tylko rodziców i dziadków, ale również pradziadków, prapradziadków itp.
Zstępni to z kolei osoby, które należą do grona potomków danej osoby. Najczęściej występujący zstępni to dzieci, wnuki oraz prawnuki. W tym przypadku nie jest jednak konieczne występowanie więzów krwi. Zstępnymi osoby fizycznej będą również jej dzieci przysposobione (czyli adoptowane) oraz dzieci uznane za własne.
Od 1 lipca br. kwota wolna od podatku od spadków i darowizn wynosi:
- w I grupie podatkowej 36 120 zł,
- w II grupie podatkowej 27 090 zł
- w III grupie podatkowej 5 7 33 zł.
Po przekroczeniu tych progów trzeba zapłacić podatek: 3 i 7 proc. w grupie I, 9 i 12 proc. w grupie drugiej oraz 12 i 20 proc. w grupie trzeciej.
Podatek od spadku: jaki termin na zapłacenie
Podatek obliczany jest od czystej wartości majątku przekraczającej kwoty wolne dla poszczególnych grup podatkowych.
Zapłata podatku następuje po doręczeniu podatnikowi decyzji z ustaloną kwotą podatku. Decyzja jest wydawana w oparciu o informacje zawarte w zeznaniu podatkowym oraz zgromadzone w toku postępowania podatkowego, gdy wartość rynkowa nabytych rzeczy lub praw majątkowych przekroczy kwotę wolną od podatku.
Podatek należy wpłacić w ciągu 14 dni od odebrania decyzji na rachunek bankowy właściwego urzędu skarbowego. Czynności tej możesz dokonać za pośrednictwem e-Urzędu Skarbowego.
Ponieważ zwłaszcza w przypadku dalszego pokrewieństwa podatek spadkowy może więc być wcale niemały, stąd taka oto praktyczna rada. Gdy przedmiotem spadku zwłaszcza nie są pieniądze, ale rzeczy czy prawa majątkowe, warto dokładnie zapoznać się z długą listą zwolnień zawartą w ustawie o podatku od spadków i darowizn.
Więcej o rozliczeniu podatku SD od spadków i zapisów – na portalu podatki.gov.pl
