Prowadzisz działalność nierejestrowaną? Jak będzie cię kontrolował urząd skarbowy?
Osoba prowadząca zgodnie z przepisami nierejestrowaną działalność gospodarczą, choć formalnie nie musi być wpisana do żadnych ewidencji i płacić składek ZUS z tego tytułu, to jednak ma wiele obowiązków jak każdy inny przedsiębiorca i tak samo podlega kontrolom, w tym urzędu skarbowego.
Spis treści
- Działalność nierejestrowana: skarbówka ma wiedzę i może kontrolować
- Jakie kontrole podatkowe przy nierejestrowanej działalności gospodarczej
- Działalność nierejestrowa - jakie inne kontrole?
Skąd urząd skarbowy będzie wiedział o prowadzonej nierejestrowanej działalności? Przede wszystkim jeśli już prowadzisz taką działalność i zakończył się rok kalendarzowy, musisz zapłacić podatek od takiej działalności i złożyć PIT-36. Ale nie tylko z tego źródła skarbówka zyska informację o twojej działalności.
Działalność nierejestrowana: skarbówka ma wiedzę i może kontrolować
Fakt, że nie musisz rejestrować działalności w CEIDG, nie oznacza, że nie będziesz mieć do czynienia z urzędową kontrolą.
Gdy będziesz wystawiać rachunki lub faktury, skarbówka przeprowadzająca kontrolę o twoich kontrahentów dowie się choćby z nich, że prowadzisz działalność i może zechce zbadać czy masz prawo – i zachowujesz wszelkie warunki – by korzystać z prawa do takiej działalności nierejestrowanej.
Przede wszystkim działalność nierejestrowana może podlegać kontroli na podstawie Ustawy o VAT i Ordynacji podatkowej.
Nawet jeśli działalność nierejestrowa jest zwolniona z VAT (ale nie musi – to zależy od działalności), to osoba prowadząca taką działalność ma obowiązek ewidencjonować sprzedaż. Dzięki ewidencji, między innymi, można udokumentować, że zwolnienie z VAT jest prawidłowe. Sama ewidencja może zostać skontrolowana przez służby skarbowe.
Jakie kontrole podatkowe przy nierejestrowanej działalności gospodarczej
Zgodnie z Ordynacją podatkową kontrola podatkowa u podatnika prowadzącego działalność nierejestrowaną może być zapowiedziana lub bez zapowiedzi.
W pierwszym przypadku masz prawo oczekiwać prawidłowego zawiadomienia o kontroli podatkowej przed jej rozpoczęciem. Może ona też się zacząć nie wcześniej niż po upływie 7 dni i nie później niż przed upływem 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli.
W ramach takiej kontroli skarbówka może badać czy w sposób właściwy prowadzisz uproszczoną ewidencję przychodów czy też wystawiasz rachunki i faktury. Może też sprawdzać, czy właściwie płacisz podatek od nierejestrowanej działalności gospodarczej.
Ale skarbówka ma też w wielu wypadkach przeprowadzić kontrolę bez zawiadomienia. Wystarczy, że otrzyma informację – choćby donos – że prowadzisz działalność, ale nie ewidencjonujesz obrotu, by przystąpić do kontroli w takim trybie. A właśnie jedną z przyczyn uprawniających skarbówkę do kontroli bez zachowania trybu zawiadomienia o kontroli podatkowej jest prawo podjęcia kontroli, która dotyczy opodatkowania przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych.
Analizując wpływy na twoje konto bankowe urzędnik skarbówki może powziąć podejrzenie, że uzyskujesz przychody z działalności przewyższające limit – wówczas też podejmie kontrolę bez trybu wcześniejszego zawiadomienia.
Bez zawiadomienia Ordynacja podatkowa zezwala też przeprowadzać doraźne kontrole dotyczące ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy rejestrującej, użytkowania kasy rejestrującej.
Musisz bowiem pamiętać, że tylko podatnicy, u których obrót zrealizowany na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych nie przekroczył w poprzednim roku podatkowym kwoty 20 tys. zł, nie muszą ewidencjonować sprzedaży na kasie fiskalnej. Jeżeli zacząłeś taką działalność w trakcie poprzedniego roku, to twój obrót nie może przekroczyć 20 tys. zł w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w poprzednim roku podatkowym. Ta zasada dotyczy również działalności nierejestrowej. Przy czym nie każdy rodzaj działalności nakłada obowiązki związane z kasą.
Kontrola podatkowa może chcieć więc np. zbadać czy prowadzisz wyłącznie działalność nie wymagającą ewidencjonowania obrotu z zastosowaniem kasy.
Działalność nierejestrowa - jakie inne kontrole?
Dodatkowo trzeba pamiętać, że poza kontrolami urzędu skarbowego osoba prowadząca działalność nierejestrową może podlegać innym kontrolkom – przede wszystkim kontroli związanej z rodzajem i sposobem prowadzenia takiej działalności. Na przykład, przy produkcji żywności możliwa jest kontrola Sanepidu.
Ponadto nawet jeśli prowadzisz działalność nierejestrową, to masz obowiązek przestrzegać przepisów o prawach konsumentów i RODO. W tym przypadku kontrola może być przeprowadzana przez Prezesa UOKiK lub UODO.
