Przepisy budowlane na czas pandemii okiem praktyka

Nowe przepisy budowlane wprowadzane w trakcie pandemii koronawirusa mają podwyższać bezpieczeństwo pracy na budowach, ale też uwzględniać realia, w jakich funkcjonują firm budowlane, inwestorzy i urzędy. W niniejszym tekście przyjrzymy się najnowszym zmianom w przepisach budowlanych, a także możliwościom, jakie pojawiły się w procesie administracyjnym inwestycji budowlanych w związku z sytuacją epidemiologiczną wywołaną wirusem SARS-CoV-2.

Jeszcze nie zdążyła wejść w życie opublikowana 18 marca ustawa z 13 lutego 2020 o zmianie ustawy Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2020 poz. 471), która zacznie obowiązywać od 19 września 2020 (a w przypadku art. 5 pkt 2 lit. b w zakresie art. 7 ust. 8g2 i 8g5 po upływie 12 miesięcy od dnia ogłoszenia), a ustawodawca wprowadził już kolejne zmiany.

Przepisy budowlane na czas pandemii

W związku z aktualną sytuacją epidemiologiczną, 17 kwietnia 2020 została opublikowana ustawa z 16 kwietnia o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz.U. 2020 poz. 695), która wprowadziła kilka istotnych zmian do Prawa budowlanego. Przypomnijmy, że ostatnia obszerna zmiana ustawy Prawo budowlane, dokonała podziału projektu budowlanego na trzy odrębne części: projekt zagospodarowania działki lub terenu, projekt architektoniczno-budowlany, a także wprowadziła nowe opracowanie pod nazwą projekt techniczny. W dalszej części artykułu przyjrzymy się zmianom wprowadzonym przez ustawę z 16 kwietnia, która obowiązuje od 18 kwietnia 2020.

Wprowadzone zmiany są dosyć obszerne i dotyczą wielu aktów prawnych, m.in. Kodeksu postępowania administracyjnego, Prawa ochrony środowiska, ustawy o dostępie do informacji publicznej, Prawa telekomunikacyjnego, ustawy o odnawialnych źródłach energii, ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów, ustawy o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw, ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID 19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.

Przepisy budowlane z zakresu Prawa budowlanego, planowania i zagospodarowania przestrzennego

Jedną z najważniejszych zmian, jaka została wprowadzona do ustawy Prawo budowlane jest nowa definicja przenośnego wolnostojącego masztu antenowego. Definicja ta została wprowadzona do art. 3 w punkcie 5a, zgodnie z którym:

• przez przenośny wolno stojący maszt antenowy należy rozumieć wszelkie konstrukcje metalowe bądź kompozytowe, samodzielne bądź w połączeniu z przyczepą, rusztem, kontenerem technicznym, lub szafami telekomunikacyjnymi, posadowione na gruncie, wraz z odciągami, balastami i innymi elementami konstrukcji, instalacją radiokomunikacyjną i infrastrukturą zasilającą, przeznaczone do wielokrotnego montażu i demontażu bez utraty wartości technicznej.

Wprowadzono również punkt 5f, w którym czytamy:

• że do wykonywania robót budowlanych polegających na budowie lub przebudowie przenośnych wolno stojących masztów antenowych w przypadku, gdy inwestorem jest podmiot, o którym mowa w art. 29 ust. 5, można przystąpić w terminie 3 dni roboczych następujących po dniu doręczenia organowi administracji architektoniczno-budowlanej zgłoszenia, o którym mowa w ust. 1.

Zgodnie z zamierzeniem, zmiany mają obowiązywać jedynie na czas stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii albo stanu klęski żywiołowej i jest o tym mowa w punkcie 5i, w którym określono, że przepisy art. 29 ust. 5 i 5f–5h stosuje się podczas stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii albo stanu klęski żywiołowej. Analizując przepisy należy stwierdzić, że inwestycje telekomunikacyjne, gdy inwestorem będzie przedsiębiorca telekomunikacyjny lub podmiot, o którym mowa w art. 4 ustawy Prawo telekomunikacyjne, są dosyć mocno uprzywilejowane w stosunku do innych inwestycji. Organom administracji architektoniczno-budowlanej w przypadku tych inwestycji jednocześnie zagwarantowano możliwość zgłoszenia sprzeciwu do dokonanego zgłoszenia. Będzie to miało miejsce, gdy wykonywanie robót budowlanych lub sam obiekt objęty zgłoszeniem może stwarzać zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia, z jednoczesnym zobowiązaniem inwestora do wstrzymania wykonywania robót budowlanych lub do rozbiórki obiektu.

Decyzje administracyjne w przepisach budowlanych

Niestety, nadal podtrzymano ograniczenia w zakresie prowadzenia postępowań administracyjnych, a tym również w ramach wydawania decyzji o pozwoleniu na budowę [wprowadzone w art. 15zzr i 15zzs ustawy z 2 marca 2020 o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 374, 567 i 568)], które mówią o terminach administracyjnych, jakie nie rozpoczynają się lub ulegają zawieszeniu na czas zagrożenia epidemicznego i epidemii. Dalej utrudnia to w znacznym stopniu prowadzenie postępowań administracyjnych i w wielu przypadkach uniemożliwia wydanie decyzji. Ustawa zrobiła jedynie wyjątek w tym zakresie dla części postępowań administracyjnych, w tym m.in. przy:

• opiniowaniu i uzgadnianiu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz projektu uchwały ustalającej zasady i warunki sytuowania obiektów małej architektury, tablic reklamowych i urządzeń reklamowych oraz ogrodzeń,
• opiniowaniu projektu gminnego programu rewitalizacji,
• wydaniu decyzji o warunkach zabudowy i ULICP,
• wydaniu decyzji lokalizacyjnych w ramach specustaw.

Terminy w wyżej wymienionych postępowaniach już wszczętych rozpoczynają bieg, a terminy rozpoczęte biegną w dalszym ciągu – od dnia 18 kwietnia 2020.

Przepisy budowlane do załatwienia on-line

Z innych ułatwień, jakie spowodował stan epidemii wywołanej wirusem SARS-CoV-2, warto wskazać na inicjatywę Ministerstwa Rozwoju z 27 marca 2020 – sprawy z zakresu administracji architektoniczno-budowlanej oraz nadzoru budowlanego w czasie epidemii można załatwiać na drodze elektronicznej. Wiceminister rozwoju Robert Nowicki zwrócił się do wojewodów oraz wojewódzkich inspektorów nadzoru budowlanego o umożliwienie klientom składania podań w formie elektronicznej. W komunikacie ministerstwa czytamy, że „rozprzestrzenianie się wirusa SARS-CoV-2 wymaga ograniczenia osobistych kontaktów z klientami. Organy nadzoru budowlanego powinny dostosować tryb rozpatrywania spraw do aktualnej sytuacji. Dlatego zalecamy umożliwienie klientom składania wszelkich podań za pomocą poczty elektronicznej wraz z załącznikami w formie skanów”. Złożone drogą elektroniczną wnioski będą podlegały wezwaniu do uzupełnienia braków formalnych, które trzeba będzie uzupełnić w ciągu 14 dni po zakończeniu stanu epidemii. W tym czasie organy powinny możliwie szybko dokonać analizy złożonej elektronicznie dokumentacji, by tok sprawy przebiegł sprawnie po dostarczeniu wymaganych oryginałów. Ministerstwo przewiduje, że działania te będą dotyczyć większości procedur, a w szczególności:

• wydania pozwolenia na budowę,
• wydania pozwolenia na rozbiórkę,
• zmiany pozwolenia na budowę,
• przeniesienia pozwolenia na budowę,
• zgłoszenia budowy lub innych robót budowlanych,
• zgłoszenia rozbiórki,
• zgłoszenia z projektem,
• zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego, bez robót wymagających pozwolenia na budowę lub zgłoszenia,
• zawiadomienia o zamierzonym terminie rozpoczęcia robót budowlanych,
• zawiadomienia o zakończeniu budowy,
• wydania pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego.

Jest to swego rodzaju precedens, bo jak wiadomo, do tej pory proces informatyzacji procedur administracyjnych w zakresie budownictwa i zagospodarowania przestrzennego przebiegał bardzo powoli. Być może, część z rozwiązań, które na szybko i dość chaotycznie trzeba było wprowadzić, po koniecznych usprawnieniach staną się praktyką procesu budowlanego. W tym zakresie konieczna będzie jeszcze rozbudowa funkcjonalność systemu ePUAP. Wartym podkreślenia jest, że branża budowlana już od jakiegoś czasu wskazuje na możliwości przygotowania wniosków o pozwolenie na budowę w postaci elektronicznej.

Autor artykułu – Rafał Dybicz – jest specjalistą w zakresie zarządzania projektami budowlanymi, tworzenia i zarządzania budżetem i kontroli kosztów, a także nadzoru nad realizacją prac budowlanych. Kontakt z autorem.

dr inż. Rafał Dybicz