Skarbówka śmielej sięga po specjalne uprawnienia. Przygotuj się na kontrolę podatkową w każdej chwili!
Trudno nie dać się zaskoczyć kontroli podatkowej w firmie, zwłaszcza po zmianach wprowadzonych przez Polski Ład, które dodały sporo szczególnych uprawnień Krajowej Administracji Skarbowej, w tym do kontroli bez zapowiedzi. Trzeba być jednak na tę kontrolę dobrze przygotowanym, by ani nie zdezorganizowała ona funkcjonowania firmy, ani – co równie ważne dla jej kondycji finansowej i pozycji konkurencyjnej – nie zakończyła się dużą karą.
Spis treści
- Kontrola skarbowa w firmie na 3 sposoby
- Coraz więcej kontroli podatkowych bez uprzedzenia
- Kontrola podatkowa KAS: jakie dokumenty ją interesują?
- Zapowiedziana kontrola podatkowa: na czym polega i jak się do niej przygotować?
Na początek dobrze wiedzieć, że kontrole dotyczące funkcjonowania firmy w zgodzie z przepisami prawa mogą być przeprowadzane na podstawie trzech różnych ustaw. Ma to także znaczenie praktyczne ze względu na przedmiot kontroli, a więc na to na jakich procedurach i dokumentach będą się koncentrowali kontrolerzy oraz czy będzie to kontrola z powiadomieniem czy „znienacka”.
Kontrola skarbowa w firmie na 3 sposoby
Po pierwsze kontrola może się odbywać na podstawie przepisów ustawy Prawo Przedsiębiorców. Wówczas dotyczy ona bardziej zasad prowadzenia samej działalności gospodarczej, np. w oparciu o wymagane zezwolenia, koncesje itp.
Inny charakter mają kontrole drugiego rodzaju, wynikające z ustawy Ordynacja Podatkowa. To te, które zazwyczaj są zapowiadane i przeprowadzane według szczegółowo w ordynacji uregulowanych zasad. Takie kontrole mają także bardziej formalny charakter – odnoszą się głównie do prawidłowości rozliczeń podatnika z urzędem skarbowym. Do nich też łatwo się przygotować, zwłaszcza w firmie stosującej już w szerokim zakresie cyfryzację, co ułatwia dostęp także do wszelkiej dokumentacji księgowej i finansowej czyli przychodów i wydatków.
Najtrudniej przewidzieć i przygotować się do kontroli przeprowadzanej w oparciu o przepisy ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej (KAS). To ta właśnie ustawa została mocno znowelizowana w ramach zmian wprowadzanych Polskim Ładem, które nadały KAS szczególne uprawnienia kontrolne. Dla przykładu, od połowy ubiegłego roku KAS jest uprawniona do natychmiastowego przejrzenia stanu konta bankowego dowolnej osoby fizycznej lub firmy.
Coraz więcej kontroli podatkowych bez uprzedzenia
Dzięki nadzwyczajnym uprawnieniom, które mają KAS ułatwić wykrywanie nadużyć i oszustw podatkowo-celnych, zwłaszcza tych na dużą skalę, ciężar kontroli skarbowych przesunął się na te przeprowadzane w trybie nagłym, bez uprzedzenia.
Prawo do niezapowiedzianej kontroli dają KAS same tylko przesłanki do podejrzenia, że podatnik ukrywa informacje dotyczące swojej działalności gospodarczej. Może to być choćby anonimowy donos złożony za pośrednictwem całodobowo działającego Krajowego Telefonu Interwencyjnego KAS lub przesłanego tam o dowolnej porze dnia i nocy maila.
Taka niezapowiedziana kontrola skarbowa ma prawo wejść na teren przedsiębiorstwa mimo braku wcześniejszego powiadomienia o kontroli i żądać udostępnienia wszelkich dokumentów – takich samych jakie podatnik powinien mieć w pogotowiu na okoliczność zapowiedzianej kontroli podatkowej.
Kontrola podatkowa KAS: jakie dokumenty ją interesują?
Zgodnie z przepisami ordynacji podatkowej, kontrolerzy mogą badać praktycznie wszystkie dokumenty związane z prowadzoną działalnością:
- dokumenty księgowe (księgi, ewidencje, faktury itp.),
- dokumenty rozliczeniowe z danin publicznych (urząd skarbowy, cło, ZUS itp.),
- dokumentacja pracownicza (umowy, listy płac, ewidencje czasu pracy itp.),
- dokumenty dotyczące inwestycji – w tym umowy z bankami i innymi instytucjami finansującymi czy wykonawcami.
Oczywiście przygotowania do zapowiedzianej kontroli podatkowej, czy gotowość na niezapowiedzianą kontrolę KAS znacznie ułatwia stosowanie w firmie różnych programów cyfrowych, nie tylko do obsługi podatkowej – czego wymagają od dawna przepisy VAT czy ZUS – ale księgowej, kadrowej, czy z zakresu kompleksowego zarządzania finansami firmy.
Zapowiedziana kontrola podatkowa: na czym polega i jak się do niej przygotować?
Ten typ kontroli daje podatnikowi czas na przygotowanie się do przyjęcia kontrolerów, bowiem zgodnie z przepisami ordynacji podatkowej nie mogą się oni pojawić w firmie wcześniej niż przed upływem siedmiu dni od powiadomienia o kontroli.
Co istotne, w powiadomieniu takim organ kontrolny poinformuje podatnika o zakresie kontroli, a więc o tym jakiego okresu i jakich podatków będzie ona dotyczyła. Ponadto kontroler musi wylegitymować się upoważnieniem do kontroli, wystawionym przez naczelnika urzędu skarbowego.
Warto też wiedzieć, że jeśli kontrola nie rozpoczęła się przed upływem 30 dni od zawiadomienia o kontroli podatkowej, to urząd skarbowy musi ponownie powiadomić o takim zamiarze.
O kontrole podatkowe z zapowiedzią przedsiębiorcy walczyli przez wiele lat. Być może jednak wkrótce ten typ audytu podatkowego w firmach przejdzie do historii. Ministerstwo Finansów zapowiada szybką rewolucję w procedurach podatkowych, a po nowelizacji ustawy Ordynacja Podatkowa m.in. z uprawnień do kontroli podatkowej zwolnieni zostaną naczelnicy urzędów skarbowych, co oznacza że w całości przejdzie ona pod kompetencje KAS.
Jak łatwo się domyśleć, po takiej zmianie ciężar nadzoru nad podatkami, akcyzą, cłem i innymi daninami publicznymi – z kontroli zapowiedzianych – przesunie się niemal w całości na te niezapowiedziane.
Nie znając dnia ani godziny kontroli, trzeba więc tym bardziej być na nią przygotowanym.
