Słownik terminów PPP
Słownik obejmuje blisko 100 definicji, haseł i podstawowych informacji związanych z realizacją przedsięwzięcia w formule partnerstwa publiczno-prywatnego. Stanowi użyteczne kompendium wiedzy zarówno dla praktyków, jak i dla tych, którzy dopiero zapoznają się z tym tematem.
A (Przejdź do B C D E F G I K L M N O P R S T U V W Z)
Alokacja ryzyka - czyli przeniesienie danego rodzaju ryzyka na ten podmiot, który jest najlepiej przygotowana do tego, aby nim zarządzać i posiada do tego stosowne narzędzia. W ten sposób obniżą się łączne koszty przedsięwzięcia przy zachowaniu optymalnego poziomu zabezpieczenia przed wystąpieniem niekorzystnych okoliczności.
Agencja regulacyjna - organ powołany do istnienia przez stronę publiczną, którego zadaniem jest nadzorowanie pracy podmiotów prywatnych, które podlegają regulacjom ze strony sektora publicznego.
Amortyzacja zadłużenia - redukcja niespłaconej części zadłużenia zgodnie z ustalonym wcześniej harmonogramem spłaty zadłużenia.
Analiza kosztów i korzyści - to metoda, która służy do oceny przedsięwzięć polegająca na kwalifikacji kosztów i korzyści, wyrażeniu ich w rocznych strumieniach pieniężnych dla całego cyklu realizacji inwestycji oraz dyskontowaniu otrzymanych rocznych przepływów netto w celu uzyskania wartości bieżącej netto.
Analiza wrażliwości - stanowi część analizy kosztów i korzyści. Sprawdza ona wpływ ewentualnych zmian parametrów inwestycji, zarówno przy założeniach optymistycznych jak i w przypadku wersji najmniej korzystnej dla inwestycji na stopę zwrotu lub wartość bieżącą netto.
Asymetria informacji - zjawisko polegające na tym, że partnerzy projektu PPP posiadają różne informacje dotyczące projektu. Może to doprowadzić do nadużyć u niewłaściwych działań w ramach projektu przez jedną ze stron.
B (Przejdź do A C D E F G I K L M N O P R S T U V W Z)
BOR Buduj eksploatuj i odnawiaj koncesję - to jeden z modeli PPP, w którym w oparciu o odpowiednio skonstruowaną umowę podmiot prywatny ma za zadanie wybudować obiekt a także zająć się sfinansowaniem inwestycji a następnie przejmuje obiekt do eksploatacji, oraz zajmuje się jego bieżącym utrzymaniem. Zgodnie z umową podmiot prywatny eksploatuje obiekt przez ustalony okres czasu w trakcie, którego może on pobierać od użytkowników obiektu opłaty. Tak skonstruowana umowa pozwala inwestorowi prywatnemu na szybszy zwrot zainwestowanych środków a także zwrot wydatków, jakie ponosi w związku z eksploatacja obiektu. Wreszcie pozwala mu to także na uzyskanie zysku z inwestycji. Po zakończeniu umowy podmiot prywatny może zażądać od strony publicznej podjęcia negocjacji w sprawie przedłużenia koncesji.
BOT - (ang. Build-Operate-Transfer) - buduj, eksploatuj, przekaż - BOT określa model lub schemat finansowania, wykorzystujący kapitał prywatny do rozwoju infrastruktury, który w ujęciu historycznym był domeną sektora publicznego. W przedsięwzięciu BOT prywatna spółka otrzymuje koncesję na budowę i eksploatację obiektu, który normalnie byłby zbudowany i eksploatowany przez sektor publiczny. Na przykład, może to być elektrownia, port lotniczy, płatna droga, tunel czy zakład uzdatniania wody. Prywatna spółka jest również odpowiedzialna za wykonanie projektu i finansowanie przedsięwzięcia. Po wygaśnięciu koncesji, spółka przekazuje rządowi prawa własności do wybudowanego obiektu, chociaż nie musi tak być w każdym przypadku, o czym będzie mowa w dalszej części tekstu. Okres, na jaki jest przyznawana koncesja, uwarunkowany jest w głównej mierze przez czas konieczny na to, aby przychody generowane z obiektu infrastrukturalnego pokryły zadłużenie spółki i zapewniły rozsądną stopę zwrotu za poniesiony wysiłek i ryzyko. W trakcie trwania koncesji podmiot prywatny może pobierać opłaty od użytkowników obiektu co pozwala mu pokryć koszty eksploatacji i osiągnąć zysk z inwestycji.
BOO (ang. Build-Own-Operate) - buduj, posiadaj i eksploatuj. Jest to rodzaj umowy koncesyjnej na mocy której podmiot prywatny ma za zadanie wybudować obiekt a także znaleźć środki na sfinansowanie inwestycji w zamian otrzymując prawo do eksploatacji i utrzymania obiektu. W modelu tym nie ma mowy o przekazaniu po określonym czasie prawa do własności. Model ten różni się od DBFO tym, że strona prywatna pobiera opłaty od użytkowników inwestycji (np. drogi). Dzięki temu zbiera pieniądze na jej utrzymanie i ewentualną spłatę długów zaciągniętych w trakcie realizacji inwestycji.
BTL Buduj przekaż i dzierżaw - jest to umowa koncesyjna polegająca na tym, że podmiot prywatny finansuje realizuje inwestycję biorąc na siebie ryzyko przekroczenia kosztów i opóźnień w realizacji inwestycji. Po uzyskaniu wymaganych w wyniku testów parametrów technicznych inwestycji prawo własności zostaje przekazane stronie publicznej a podmiot prywatny zajmuje się eksploatacją obiektu w imieniu strony publicznej na mocy dzierżawy.
Budżet projektu - jego przygotowanie składa się z kilku etapów. Pierwszym etapem jest wyznaczenie długookresowych celów i poszukiwanie nowych możliwości zainwestowania posiadanych zasobów. Cele długookresowe mają służyć osobom podejmującym decyzje inwestycyjne jako przesłanki w ich podejmowaniu. Drugim etapem przygotowania budżetu jest prognozowanie strumieni pieniężnych. Dokonuje się go już w momencie pojawienia się propozycji. Szacunki, zanim trafią do budżetu, muszą być najpierw zweryfikowane. Niemniej jednak wysokość i terminy przyszłych strumieni są niepewne przy sporządzaniu budżetu, jak również przez cały okres życia produktu. Trzecim etapem jest ocena porealizacyjna. W praktyce bywa ona często pomijana. Jednak jest ona istotna, gdyż pomaga usprawnić podejmowanie przyszłych decyzji dzięki ocenie poprzednich projektów. Jej podstawowa funkcja polega na usprawnianiu procesu prognozowania i funkcjonowania przedsiębiorstwa.
C (Przejdź do A B D E F G I K L M N O P R S T U V W Z)
Cena kalkulacyjna - koszt alternatywny usługi lub towaru
D (Przejdź do A B C E F G I K L M N O P R S T U V W Z)
DBFO (ang. Design-Build-Finance-Operate) - projektuj, buduj, finansuj i eksploatuj. W tym modelu przez cały czas trwania kontraktu realizowana inwestycja jest własnością inwestora prywatnego. Jednak taki stan prawny nakłada na stronę prywatną pewne zobowiązania. Podmiot prywatny musi znaleźć środki niezbędne do wykonania inwestycji. Strona publiczna pokrywa koszty bieżącej eksploatacji lub np. spłata długów. Po ustalonym w umowie czasie podobnie jak w przypadku modelu BOT - prawo własności zostaje przeniesione na stronę publiczną. Główną zaletą tego modelu jest fakt, iż to strona prywatna musi się zająć pozyskaniem funduszy na inwestycję, wadą zaś - są skomplikowane procedury (przetargu, przekazania własności itp.).
Deweloper - firma, która koordynuje prace związane z realizacją inwestycji, negocjuje warunki z generalnym wykonawcą, zarządza procesem realizacji inwestycji. Działalność deweloperska obejmuje kompleksową realizację projektu budowlanego będącego przedmiotem umowy o PPP od powstania koncepcji obiektu, aż do jego wykonania. Do zadań dewelopera należy wybór sposobu wykonania inwestycji uzyskanie kompleksowej dokumentacji projektowej, uzyskanie wymaganych zezwoleń a także wybór generalnego wykonawcy.
Dialog konkurencyjny - to tryb udzielenia zamówienia, w którym po publicznym ogłoszeniu o zamówieniu zamawiający prowadzi z wybranymi przez siebie wykonawcami dialog, a następnie zaprasza ich do składania ofert. Zamawiający może udzielić zamówienia w trybie dialogu konkurencyjnego, jeżeli zachodzą łącznie następujące okoliczności: nie jest możliwe udzielenie zamówienia w trybie przetargu nieograniczonego lub przetargu ograniczonego, ponieważ ze względu na szczególnie złożony charakter zamówienia nie można opisać przedmiotu zamówienia zgodnie z art. 30 i 31 ustawy prawo zamówień publicznych lub obiektywnie określić uwarunkowań prawnych lub finansowych wykonania zamówienia, oraz cena nie jest jedynym kryterium wyboru najkorzystniejszej oferty.
Dług publiczny - jest sumą finansowych zobowiązań sektora władz publicznych wynikających ze zróżnicowanych tytułów, przede wszystkim z tytułu zaciągniętych pożyczek na pokrycie deficytu finansów publicznych.
Dokumentacja finansowa - wszelkiego rodzaju dokumenty umowy kredytowe, weksle, zabezpieczenia, umowy ubezpieczeniowe, gwarancje bankowe i wszystkie inne dokumenty związane z finansowaniem inwestycji z wyłączeniem umów dotyczących zobowiązań lub wkładów inwestorów kapitałowych.
Due diligence - procedura oceny prowadzona przez banki lub audytora jest obiektywną analizą stanu przedsiębiorstwa mającego na celu określenie słabych i silnych stron oraz wskazania pól wystąpienia potencjalnych zagrożeń. Due diligence obejmuje analizy: przychodowe, kosztowe, sprawozdań finansowych, majątkowe, struktury finansowej przedsiębiorstw, zapotrzebowania na kapitały obrotowe, efektu dźwigni finansowej oraz wskaźnikowe.
Dźwignia finansowa - następstwo mieszanej struktury finansowania projektu z udziałem obcych środków finansowych
E (Przejdź do A B C D F G I K L M N O P R S T U V W Z)
Efekt mnożnikowy - zjawisko o charakterze sprzężenia zwrotnego, polegające na rozwoju wielu różnych przedsiębiorstw (działalności gospodarczych) pod wypływem dodatkowego popytu konsumpcyjnego i zaopatrzeniowego powstałego w wyniku uruchomienia lub rozbudowy jakiegoś przedsiębiorstwa (działalności gospodarczej).
Ekonomiczna stopa zwrotu (ERR) - to sposób pomiaru zysków ze środków zainwestowanych w przedsięwzięcie.
Ekonomiczny okres życia - okres w czasie, którego inwestycja wytwarza wpływy netto. Czas ten jest zależny od technicznego bądź technologicznego cyklu życia głównych elementów obiektu.
Escrow Account - rachunek bankowy o charakterze powierniczym, na ktrym gromadzone są środki uzyskiwane z działalności podmiotu przeznaczone wyłącznie na spłatę zadłużenia
F (Przejdź do A B C D E G I K L M N O P R S T U V W Z)
Finansowanie pośrednie - to zestaw narzędzi finansowych obejmujących kapitał własny, gwarancje ukończenia i finansowanie pomostowe, w którym proporcje zmieniają się zgodnie ze zmianą stopnia ryzyka, to znaczy w miarę jak inwestycja przechodzi z fazy budowy do fazy eksploatacji.
G (Przejdź do A B C D E F I K L M N O P R S T U V W Z)
Generalny wykonawca - firma budowlana, która zajmie się wybudowaniem obiektu "pod klucz". Jest wybierana przez dewelopera.
Greenfield projects - projekty inwestycyjne budowane od podstaw
Gwarancja (regwarancja) bankowa - jest to jednostronne zobowiązanie banku (gwaranta) stwierdzające, że zobowiązania klienta banku zostaną w oznaczonym czasie spełnione przez bank w przypadku, gdyby klient tego zobowiązania nie wykonał samodzielnie.
I (Przejdź do A B C D E F G K L M N O P R S T U V W Z)
Identyfikacja ryzyka - jest rozpoznaniem wszystkich rodzajów ryzyka, jakie mogą wystąpić w trakcie realizacji inwestycji. Obejmuje ona wyszukanie obszarów, gdzie organizacja narażona jest na stratę / szkodę, znalezienie możliwych zdarzeń prowadzących do wystąpienia takiej straty / szkody.
Instrumenty pochodne, derywaty (ang. derivatives, tłumaczenie "derywatywy" nie przyjęło się; w powszechnym użyciu są "derywaty") - rodzaj papierów wartościowych, instrumenty finansowe, których wartość uzależniona jest od wartości innych instrumentów finansowych, zwanych instrumentami bazowymi. Instrumentem bazowym mogą być akcje, obligacje, wysokość stopy procentowej, wartość indeksu giełdowego. Instrumenty potwierdzają uzyskanie przez nabywcę prawa do otrzymania w przyszłości określonej wartości pieniężnej lub dokonania transakcji. Najczęściej są wykorzystywane jako instrumenty zabezpieczające.
Instrumenty regulacyjne - instrumenty wprowadzone przez agencję regulacyjną mająca na celu kontrolowanie poziomu cen usług świadczonych przez sektor prywatny.
IRR (ang. Internal Rate of Return) - wewnętrzna stopa zwrotu - to metoda oceny efektywności ekonomicznej inwestycji rzeczowej, a także wskaźnik finansowy wyznaczony w oparciu o tę metodę. Uwzględnia ona zmiany wartości pieniądza w czasie i jest oparta o analizę zdyskontowanych przepływów pieniężnych.
K (Przejdź do A B C D E F G I L M N O P R S T U V W Z)
Koncesja - jest to władczy akt administracyjny wydawany przez organ koncesyjny. Akt ten upoważnia koncesjonariusza do prowadzenia ściśle określonej działalności gospodarczej. Koncesjonowanie wprowadza się w przypadku działalności, które mają szczególne znaczenie ze względu na bezpieczeństwo państwa lub obywateli albo inny ważny interes publiczny jak np. drogi, zaopatrzenie. W przypadku inwestycji w formule PPP podmiot prywatny otrzymuje koncesję na realizacje a następnie utrzymanie i eksploatację obiektu w zamian, za co może pobierać opłaty od użytkowników obiektu.
Konsorcjum - to twór zrzeszający kilka podmiotów gospodarczych na określony czas, w konkretnym celu. Celem zawiązania konsorcjum jest wspólne działanie w realizacji konkretnego przedsięwzięcia gospodarczego, które ze względu na potencjał finansowy, przekracza możliwości jednego podmiotu (np. budowa autostrady, lotniska, itp.). Utworzenie konsorcjum ma charakter najczęściej tymczasowy, czyli po osiągnięciu celu, do którego zostało powołane (wybudowanie autostrady, lotniska) jest rozwiązywane. W przypadku inwestycji w formule PPP przeważnie zawsze zawiązywane jest konsorcjum kilku firm, które ubiegają się o to by w drodze przetargu zostać wybranym jako podmiot prywatny, który będzie realizował inwestycję. Konsorcjum nie jest podmiotem gospodarczym, nie musi, więc być rejestrowane, nie musi mieć odrębnej nazwy ani też siedziby. Podmioty tworzące konsorcjum są niezależne w swoich dotychczasowych działaniach, (czyli w działaniach niezwiązanych z konsorcjum), a w działaniach związanych z konsorcjum realizują wspólna politykę finansową objętą porozumieniem. Członkowie konsorcjum określają w umowie, który z podmiotów lub osób będzie reprezentował konsorcjum na zewnątrz (może to być jeden podmiot, kilka, lub osoba trzecia). Najczęściej jest sporządzana dodatkowa umowa między uczestnikami konsorcjum, a osobą lub podmiotem mającym je reprezentować. Konsorcja nie mają też wspólnego majątku, (chociaż oczywiście mogą mieć wspólne konto rozliczeniowe), a wszelkie formy płatności regulowane są przez firmę lub osobę reprezentującego konsorcjum.
Kontrakt na budowę - kontrakt zawarty między wykonawcą a sponsorem projektu.
Kontrakt na dostawy - umowa zawarta pomiędzy sponsorem a dostawą materiałów w trakcie trwania koncesji.
Kontrakt na eksploatację - kontrakt zawierany pomiędzy operatorem a sponsorem. Zwykle operatorem jest firma wyspecjalizowana w zarządzaniu określonym rodzajem obiektów.
Kontrakt off-take - umowa zawarta pomiędzy sponsorem a użytkownikiem stosowana w przypadku projektów związanych z energia lub wodą, której główną zasadą jest uzgodnienie wielkości usług infrastrukturalnych.
Kontrakty O&M - zwane inaczej kontraktami menedżerskimi. Na mocy takiego kontraktu podmiot prywatny kieruje obiektem i utrzymuje go ponosząc za to odpowiedzialność. Zwykle kontrakt ten trwa 20-25 lat.
Kontraktacja - jest umową wzajemną, odpłatną, zobowiązującą i konsensualną. Zasada równoczesności wynikająca z świadczeń wzajemnych, które zostały wyrażone w art. 448p1 kc. ulegają w tej umowie pewnej modyfikacji. Przez umowę kontraktacji producent zobowiązuje się wytworzyć i dostarczyć kontraktujacemu oznaczoną ilość produktów, a kontraktujący zobowiązuje się te produkty odebrać w umówionym terminie, zapłacić uzgodnioną cenę, oraz spełnić, (jeśli takowe istnieją) świadczenia dodatkowe. Kontraktacja to także umowa na mocy, której podmiot prywatny zobowiązuje się do wykonania określonego rodzaju usług z zakresu eksploatacji i konserwacji za stałą ustaloną wcześniej cenę.
Komparatory - są metodami analizy porównawczej używanymi w różnych etapach opracowania i przygotowania projektu. Dzięki ich zastosowaniu jesteśmy w stanie ocenić korzystność metody PPP w odniesieniu do innych metod realizacji zadania. Pierwszy i drugi komaprator mieszczą się w ramach przeglądu i przygotowania projektu a z trzecim mamy doczynienia na etapie realizacji zadania. Pierwszy komaparator PPS służy do zbadania czy dany projekt może być potencjalnie zrealizowany w formule PPP. PPC w ramach tego komparatora dokonuje się badań opłacalności, jaką przynosi realizacja przedsięwzięcia w formule PPP w porównaniu z opłacalnością wykonania inwestycji metodą tradycyjną. Wreszcie trzeci z nich PSC jest wykorzystywany do tego by podmiot publiczny mógł ocenić na podstawie złożonych ofert czy projekt realizowany w formule PPP jest opłacalny w stosunku do metody tradycyjnej.
- PPS - Potential scan (skanowanie projektu wstępna analiza PPP)
- PPC - Public-Private Comparator komparator publiczno-prywatny (porównanie hipotetycznego modelu PPP z modelem tradycyjnym)
- PSC - Public Sector Comparator komparator sektora publicznego (porównanie najlepszej wybranej oferty PPP z modelem tradycyjnym)
Koszt alternatywny - to koszt, który ponosimy, wybierając daną możliwość; jest to wartość najbardziej cenionej przez nas możliwości, niewybranej w związku z decyzją wyboru innej możliwości. Z zasady ograniczonych zasobów oraz powyższego twierdzenia o konieczności ponoszenia kosztów alternatywnych można wyprowadzić twierdzenie o krzywej możliwości produkcyjnych.
Koszt kapitału - stopa zwrotu oczekiwana przez wszystkich inwestorów biorących udział w realizacji projektu.
Koszty transakcyjne - są to koszty ponoszone w celu zorganizowania projektu. Składają się na nie koszty ekspertyz, zatrudnienie doradców, sporządzanie dokumentacji i opracowań.
Korzyści skali - korzyści dla przedsiębiorstwa, wynikające ze zwiększania skali produkcji. Wraz ze wzrostem ilości wytwarzanego towaru lub rozrostem skali świadczonych usług koszty stałe rozkładają się na coraz większą liczbę sprzedawanych jednostek i przez to są w coraz mniejszym stopniu odczuwalne dla producenta lub usługodawcy.
Kredyt - jest pożyczką pieniężną zaciągniętą w banku na określony cel i czas oraz za określony procent. Udzielanie kredytów przez banki jest jednym z ich podstawowych zadań. Czas ten liczony jest w dniach, a przy dłuższych okresach w miesiącach i latach. Procent za kredyt jest jego ocena i stanowi podstawę do obliczenia wynagrodzenia banku. Wynagrodzeniem banku za udzielone kredyty są odsetki kredytowe, których wielkość zależy od sumy udzielonego kredytu. Odsetki te płaci kredytobiorca i są one dla niego kosztem. Odsetki od kredytów stanowią podstawowy przychód banku. Kredyty zaciągają przedsiębiorstwa, gdy brak im środków na konkretne cele. W przypadku inwestycji w formule PPP kredyt jest podstawową formą uzyskania środków finansowych niezbędnych do realizacji zadania.
Kredyt konsorcjalny - oznacza kredyt udzielany, przez co najmniej dwa banki, które, zawierając z kredytobiorcą wspólną umowę kredytową, zobowiązują się udostępnić mu kredyt na jednakowych warunkach. Banki uczestniczące w kredytowaniu tworzą tzw. konsorcjum i działają w ramach zawartej umowy konsorcjalnej. Bank organizujący konsorcjum nazywany jest bankiem aranżerem konsorcjum. Zazwyczaj bank aranżer przejmuje następnie funkcję agenta konsorcjum, działającego w imieniu pozostałych uczestników konsorcjum.
L (Przejdź do A B C D E F G I K M N O P R S T U V W Z)
Leasing - pochodzi od angielskiego słowa to lease, co oznacza wynająć, wydzierżawić. Jest to rodzaj umowy cywilnoprawnej, na podstawie, której jedna strona (finansujący, leasingodawca) przekazuje drugiej stronie (korzystającemu, leasingobiorcy) prawo do korzystania lub korzystania i pobierania pożytków z określonego dobra materialnego na pewien uzgodniony w umowie leasingu okres, w zamian za ustalone ratalne opłaty (raty leasingowe).
Leasing finansowy (kapitałowy) - polega na oddaniu rzeczy w użytkowanie, w zamian za raty leasingowe. Przedmiot leasingu jest własnością Finansującego, amortyzuje go Korzystający, natomiast przeniesienie tytułu własności może być zagwarantowane w umowie. Firma zwiększa, więc wartość swojego majątku nie ponosząc dodatkowych kosztów po zakończeniu umowy, a zwiększona forma amortyzacji pozwala regulować jej koszty i dochody. Leasing finansowy, podobnie jak operacyjny, charakteryzuje się tym, iż zawiera klauzulę opcji na sprzedaż przedmiotu leasingu po zakończeniu okresu umowy. Oznacza to, iż Korzystający ma prawo wykupu (przeniesienia własności) rzeczy oddanej mu w leasing. Leasing finansowy jest, więc zbliżony do kredytu lub pożyczki. Przedmiotem "pożyczki" jest tu środek trwały a nie gotówka. Rata leasingowa w leasingu finansowym podzielona jest na część kapitałową i odsetkową. Część odsetkowa stanowi koszt uzyskania przychodu u Korzystającego, a część kapitałowa traktowana jest jak kapitał przy operacji kredytowej - obniża zysk po opodatkowaniu u Korzystającego. Leasing finansowy dla celów podatku VAT rozliczany jest tak jak leasing operacyjny.
Lewarowanie - jest to mechanizm polegający na wykorzystywaniu dźwigni finansowej, używany podczas inwestowania np. na rynku kontraktów terminowych. Jego istotą jest depozyt początkowy, wynoszący kilkanaście procent wartości kontraktu - niewielka pierwsza wpłata umożliwia obracanie kontraktem o wielokrotnie wyższej wartości.
M (Przejdź do A B C D E F G I K L N O P R S T U V W Z)
MIRR (ang. Modified Internal Rate of Return) - czyli zmodyfikowana wewnętrzna stopa zwrotu, to dynamiczna metoda oceny efektywności ekonomicznej projektów inwestycyjnych, a także wskaźnik finansowy, wyznaczony w oparciu o tę metodę. Uwzględnia ona zmiany wartości pieniądza w czasie i jest oparta o analizę zdyskontowanych przepływów pieniężnych. MIRR jest to, zatem stopa dyskontowa, dla której (zdyskontowana) wartość końcowa inwestycji jest równa zaktualizowanej wartości nakładów inwestycyjnych na projekt. Przy czym wartość końcowa to wartość przyszła nadwyżek finansowych netto generowanych przez projekt, składanych za pomocą stopy równej kosztowi kapitału. W porównaniu do IRR (ang. Internal Rate of Return) modyfikacja polega na tym, że nie dyskontujemy od razu dodatnich przepływów pieniężnych, ale obliczamy ich wartość przyszłą wg kosztu kapitału, która to wartość (jako suma) dopiero jest dyskontowana do momentu bieżącego.
N (Przejdź do A B C D E F G I K L M O P R S T U V W Z)
NPVR - jest to relacja NPV do zaktualizowanej wartości nakładów inwestycyjnych PVI (present value of investement). NPVR daje informacje podobną do stopy zwrotu - jednak z uwzględnieniem czynnika czasu, ryzyka - jaka część zdyskontowanego nakładu stanowi zdyskontowany dochód. Dzięki temu wskaźnikowi można dokonać oceny możliwości finansowych przedsiębiorstwa do podołania wybranej inwestycji.
O (Przejdź do A B C D E F G I K L M N P R S T U V W Z)
Obliczanie ryzyka - obejmuje ocenę ryzyka oraz jego interakcji w celu określenia zakresu możliwych efektów dla projektu. Dotyczy przede wszystkim określenia, które ze zdarzeń wymagają odpowiedzi. Jest to utrudnione przez pewne czynniki, jak: szanse i zagrożenia, które mogą wystąpić w sposób nieprzewidziany; pojedyncze ryzykowne zdarzenia mogą spowodować wielorakie efekty (np. opóźnienie na ścieżce krytycznej może wpłynąć na cały projekt); szanse dla jednego uczestnika mogą być zagrożeniami dla innego; wykorzystywane techniki matematyczne mogą stworzyć fałszywy obraz.
Obligacje - Papiery Wartościowe, których Emitent potwierdza, iż pozostaje dłużnikiem wobec obligatariusza oraz zobowiązuje się do spłaty kwoty zadłużenia wraz z należnymi odsetkami w określonym terminie. Obligacje należą do grupy Instrumentów Dłużnych. Obligacje służą także sfinansowaniu inwestycji w formule PPP. Zwykle wówczas nabywane są przez długoterminowych inwestorów instytucjonalnych takich jak fundusze emerytalne.
Obligacje dochodowe - obligacje, które posiadają określoną stopę odsetkową, ale wypłata odsetek uzależniona jest od dochodów remitenta.
Ocena oddziaływania na środowisko (EIA) - to rodzaj analizy mającej na celu ustalenie czy dana inwestycja będzie miała wpływ na środowisko a jeżeli tak to, jakie mogą być jej skutki.
Odpowiedzialność cywilna deliktowa (oc delikt) (ang. tortious liability) - jest to odpowiedzialność za szkody osobowe i majątkowe wyrządzone osobom trzecim w związku z prowadzoną działalnością lub posiadanym mieniem.
Odpowiedzialność cywilna kontraktowa (oc kontrakt) (ang. contractual liability) - jest to odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania (kontraktu).
Opcja - prawo do dokonania zakupu (call) lub sprzedaży (put) określonej ilości towaru w wyznaczonym w przyszłości terminie, po cenie ustalonej w dniu zawierania transakcji. Nabywca opcji ma prawo do jej wykorzystania w momencie, gdy wystawca ma jedynie obowiązek jej wykonania. Prawo to może być przedmiotem transakcji giełdowych o charakterze spekulacyjnym. To także forma kontraktu, w której nabywca opcji nabywa prawo, ale nie zobowiązanie do zakupu lub sprzedaży remitentowi tego, co jest przedmiotem kontraktu po określonej cenie i w określonym czasie.
Opłaty dualne (shadow tolls) - podmioty prywatne prowadzą przedsięwzięcia, których koszty są pokrywane z opłat za sprzedaż usług. Opłaty dualne są płacone przez podmiot publiczny na rzecz operatora obiektu jako uzupełnienie w celu zapewnienia stosownego przychodu z eksploatacji obiektu.
Okres zwrotu (PP) - to okres, jaki jest konieczny, aby nakłady poniesione na realizację określonego przedsięwzięcia inwestycyjnego zostały w pełni pokryte korzyściami netto wygenerowanymi przez to przedsięwzięcie. Jednym słowem metoda ta określa, po jakim okresie (latach) zwróci się dana inwestycja.
Operator - firma działająca w imieniu spółki SPV. Zarządza obiektem po jego wybudowaniu. To operator dba o utrzymanie obiektu a także zajmuje się "ściąganiem" należności od strony publicznej. Operator bierze także udział przy projektowaniu obiektu zna, bowiem standardy, jakie musi spełniać dany obiekt. Operator jest często tą firmą, która zgłasza podmiotowi publicznemu pomysł i chęć realizacji danej inwestycji w formule PPP.
P (Przejdź do A B C D E F G I K L M N O R S T U V W Z)
Partnerstwo publiczno-prywatne to oparta na umowie współpraca podmiotu publicznego i partnera prywatnego, służąca realizacji zadania publicznego, w ramach, której partner prywatny poniesie lub zorganizuje, w całości lub znacznej części, nakład finansowy na wykonanie konkretnego przedsięwzięcia będącego przedmiotem współpracy. Partnerstwo publiczno-prywatne może stanowić formę realizacji określonego przedsięwzięcia ze sfery zadań publicznych, w trybie i na zasadach określonych w ustawie o ppp, jedynie w przypadku, gdy forma ta przynosi korzyści dla interesu publicznego przeważające w stosunku do innych sposobów wykonania tego zadania publicznego lub przedsięwzięcia.
Private placement - to emisja lub sprzedaż papierów wartościowych w trybie niepublicznym. Potencjalnymi adresatami takiego trybu emisji/sprzedaży papierów wartościowych są inwestorzy kwalifikowani - np. fundusze inwestycyjne typu private equity, venture capital lub inwestorzy branżowi.
Project finance - w dosłownym tłumaczeniu oznacza "finansowanie projektu". Project finance praktycznie opiera się na przewidywaniach co do przyszłych wyników spółki, powołanej specjalnie do realizacji określonego projektu inwestycyjnego (single purpose company). Spółka taka jest przeważnie wyodrębniana z istniejącej już organizacji lub tworzona od "zera", a więc sama w sobie nie posiada żadnego standingu finansowego oraz pozycji na rynku. W konsekwencji nie istnieje, więc możliwość oceny bieżących wyników lub stanu majątkowego podmiotu. Jedynym przedmiotem analizy pozostaje, więc samo przedsięwzięcie, jego efektywność, typ i rozmiary ryzyka, które mu towarzyszy. Głównym i właściwie w wielu wypadkach jedynym źródłem spłaty kredytu przeznaczonego na finansowanie realizacji projektu inwestycyjnego jest nadwyżka finansowa generowana przez projekt. Podstawowym zaś zabezpieczeniem kredytu są aktywa/majątek, powstający w wyniku realizacji projektu. Project finance jest metodą finansowania przedsięwzięć inwestycyjnych, charakteryzującą się specyficznym rozwiązaniem zagadnień związanych ze spłatą oraz zabezpieczeniem kredytu.
Projekt inwestycyjny - oznacza całokształt działalności mający jasno zdefiniowany cel związany z wprowadzeniem zmiany i wykorzystujący określone zasoby
Prywatyzacja - proces przekazywania majątku państwowego podmiotom prywatnym. Polega na włączeniu kapitału prywatnego w realizacje przedsięwzięć publicznych.
Poręczenie - zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego (art.876-887 K.c.) jest to forma zabezpieczenia na mocy której poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał. W przypadku inwestycji PPP poręczenie jest formą zabezpieczenia projektu bądź kredytu, na mocy, którego poręczyciel zobowiązuje się, że pokryje wszelkie zobowiązania spółki gdyby ta nie wywiązywała się z projektu.
Przychody - są to wyrażone w jednostce pieniężnej wartości związane ze sprzedażą składników majątkowych przedsiębiorstwa ( towarów, usług, ) oraz przychody z operacji finansowych. Powstanie przychodów powoduje zwiększenie stanu aktywów (powstanie należności, wpływy pieniężne ze sprzedaży gotówkowej), zwiększenie stanu kapitału własnego lub zmniejszenie zobowiązań.
R (Przejdź do A B C D E F G I K L M N O P S T U V W Z)
Rentowność - jest określana jako zjawisko osiągania przychodów z działalności gospodarczej, które przewyższają koszty jej prowadzenia. Wskaźnik tylko mierzy skalę intensywności tego zjawiska. Dla prawidłowej oceny rentowności przedsiębiorstwa istotne jest poznanie poszczególnych wskaźników zyskowności i ich odpowiedni dobór do specyfiki firmy.
ROO Uzdrów posiadaj eksploatuj - to umowa na mocy której istniejący obiekt infrastrukturalny jest przekazywany podmiotowi prywatnemu w celu jego odnowienia, eksploatacji oraz konserwacji i utrzymaniu bez ograniczenia czasowego własności. Jeżeli podmiot prywatny nie narusza umowy koncesji może eksploatować obiekt przez dowolny czas.
ROT uzdrów eksploatuj i przekaż - to umowa na mocy, której istniejący obiekt infrastrukturalny jest przekazywany podmiotowi prywatnemu w celu jego odnowienia, eksploatacji oraz konserwacji i utrzymaniu przez określony okres czasu po upływie, którego obiekt jest przekazywany stronie publicznej lub nowemu podmiotowe prywatnemu w drodze przetargu.
Ryzyko - możliwość nieosiągnięcia zakładanych rezultatów na skutek działania różnego rodzaju czynników bądź uzyskanie rezultatów innych od oczekiwanych.
S (Przejdź do A B C D E F G I K L M N O P R T U V W Z)
Sponsor - inicjator projektu podmiot, któremu przyznano koncesję
Spółka SPV - spółka specjalnego przeznaczenia, z którą podmiot publiczny podpisuje umowę na realizację inwestycji. W jej mieniu działa operator. Cel i przedmiot działalności spółki nie może wykraczać poza zakres określony umową o partnerstwie publiczno-prywatnym. Spółka ta może, ale nie musi być powoływana na okoliczność realizacji inwestycji w formule PPP. Spółkę tę tworzą zwykle inwestorzy kapitałowi. Obowiązki spółki SPV. wobec podmiotu publicznego są realizowane przez wyspecjalizowanych podwykonawców. Zasadniczo w strukturze PPP firmy będące podwykonawcami są także inwestorami kapitałowymi, czyli akcjonariuszami spółki SPV. Jeżeli wykonujemy obiekt gdzie będzie klimatyzacja, to jednym z podwykonawców będzie firma, która specjalizuje się w tego typu robotach i najczęściej będzie ona udziałowcem spółki SPV.
Sprawozdanie z przepływów pieniężnych (ang. cash flow statement) - pokazuje źródła wpływów gotówkowych w przypadku PPP, spółki SPV, oraz wydatki gotówkowe, jakie ponosi spółka w określonym okresie czasu. Sprawozdanie to jest bardzo istotne z punktu widzenia operatora, bowiem wartość firmy zależy głównie od zdolności do generowania przez nią gotówki. Analiza sprawozdania z przepływu środków pieniężnych pozwala odpowiedzieć na podstawowe acz ważne pytanie: skąd bierze się gotówka w spółce SPV i jak jest wykorzystywana.
Stopa dyskonta - stopa zrzeczenia się przyszłych środków finansowych na rzecz aktualnie dostępnych środków. Istnienie stopy dyskontowej wynika ze zmienności wartości pieniądza w czasie i obrazuje stosunek, w jakim przyszły kapitał zrównuje swoją efektywną wartość z kapitałem bieżącym. Informuje, z jakiej części przyszłych środków jesteśmy skłonni zrezygnować, aby zamienić je w środki bieżące. Jest to stosunek kwoty dyskonta do wartości przyszłej kapitału, wyrażony w procentach.
Stopa zwrotu - przyrost wartości inwestycji uwzględniający dywidendy lub odsetki i prawa poboru, wyrażony w procentach.
Studium feasibility - zawiera techniczną, organizacyjną i finansową charakterystykę całego przedsięwzięcia przy przyjęciu założeń dotyczących czynników popytu i podaży, udziału w rynku, poziomu cen, prawnych uwarunkowań a przede wszystkim finansowych warunków obowiązujących w kraju inwestowania. Studium powinny zostać dokładnie przeanalizowane: skala przedsięwzięcia, lokalizacja, rozwiązania techniczne, wpływ na środowisko a także strumień przychodów generowanych przez przedsięwzięcie.
Struktura finansowania - wskazuje na proporcje różnych źródeł finansowania, które są niezbędne do realizacji danego projektu.
Specyfikacja wykonania - obejmuje wymagania instytucji zamawiającej w zakresie kwestii technicznych, finansowych oraz świadczenia usług; musi być wyraźnie określona w umowie dotyczącej projektu, stanowiącej integralna część oraz określającej obowiązki stron w związku z postawionymi wymaganiami.
Swap - to umowa pomiędzy dwoma podmiotami na wymianę przyszłych przepływów pieniężnych. Umowa ta określa jak ma wyglądać rozliczenie oraz kiedy przepływy mają nastąpić.
T (Przejdź do A B C D E F G I K L M N O P R S T U V W Z)
Trwałość - okres, w którym obiekt zachowuje swoje właściwości użytkowe. Określona jest dla normalnych, czyli założonych przy projektowaniu, warunków eksploatacji. To także okres, w którym dany element majątku nadaje się do wykorzystywania w celu wytwarzania przychodu.
U (Przejdź do A B C D E F G I K L M N O P R S T V W Z)
Umowa kredytowa - to umowa zawierana pomiędzy sponsorem a firmami, które kredytują daną inwestycję na mocy, której udzielany jest kredyt na realizację danej inwestycji.
Umowa koncesyjna - jest to umowa zawierana pomiędzy podmiotem publicznym a partnerem prywatnym na mocy, której ustalana jest forma koncesji jej przyznanie oraz rodzaje ryzyk, jakie mogą wystąpić w trakcie realizacji inwestycji. Umowa koncesyjna zawiera także narzędzia do zarządzania ryzykiem. Zawiera opis techniczny oraz założenia finansowania projektu a także wszystkie inne niezbędne informacje do tego by projekt mógł zostać zrealizowany.
Umowa leasingowa - zgodnie z kodeksem cywilnym przez umowę leasingu finansujący zobowiązuję się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuję się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.
Umowa partnerstwa publiczno-prywatnego - polega na tym, że druga strona zobowiązuje się wobec Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego za odpłatnością do wykonania zleconego jej zadania publicznego lub do spełnienia na rzecz Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego określonego świadczenia o istotnym znaczeniu dla wykonania przez Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego zadania publicznego
Umowa dotycząca projektu - to podstawowy dokument prawny określający prawa i obowiązki instytucji zamawiającej i wykonawcy. Istnieje wiele wzorów umów, konieczne jest jednak dokonywanie zmian w celu uwzględnienia szczególnych wymagań krajowych i projektowych.
Umowa pod klucz - kontrakt na realizację inwestycji i instalację wszystkich urządzeń przewidujący przekazanie inwestycji w momencie, gdy będzie ona gotowa do natychmiastowej eksploatacji.
Użyteczność publiczna - są to potrzeby o charakterze zbiorowym podstawa ich zaspokojenia jest majątek publiczny. Odbiorcy usług nie ponoszą pełnej odpłatności za świadczenia np. dostawa wody, gazu czy prądu.
V (Przejdź do A B C D E F G I K L M N O P R S T U W Z)
"Value for money" (VfM) oznacza wskaźnik korzyści, będący relacją sumy korzyści z zastosowania koncepcji PPP, odniesionych przez sektor publiczny i społeczeństwo, wobec jej kosztu w uproszczeniu wyraża opłacalność lub wartość dodaną, jej udowodnienie powinno być żelazną zasadą przy realizacji każdego projektu partnerstwa publiczno-prywatnego PPP. Formuła PPP powinna być wykorzystana w celu realizacji przedsięwzięcia tylko wówczas, gdy przynosi ona określone korzyści w porównaniu z realizacją zadania metodą tradycyjną.
W (Przejdź do A B C D E F G I K L M N O P R S T U V Z)
Wartość bieżąca netto (ang. Net Present Value, w skrócie NPV), także: wartość zaktualizowana netto - to metoda oceny efektywności ekonomicznej inwestycji rzeczowej, a także wskaźnik wyznaczony w oparciu o tę metodę. Jako metoda - NPV należy do kategorii metod dynamicznych i jest oparta o analizę zdyskontowanych przepływów pieniężnych.
Wartość progowa - wartość jaką musiałby osiągnąć dany parametr inwestycji, aby z punktu widzenia jednej z miar wartości inwestycji uczynić ją opłacalną.
Wartość rzeczywista - wartość odtworzeniowa pomniejszona o amortyzację.
Wkład własny - termin ten nie jest zdefiniowany w ustawie o PPP. Gdyby jednak sięgnąć do przepisów prawa handlowego należy przyjąć że za wkład własny można uznać wszystko, co mieści się w obrębie tzw. wkładów niepieniężnych czyli aportów o ile spełniają one określone kryteria ekonomiczne i prawne. W grupie tej mogą się znajdować niektóre prawa niematerialne o charakterze majątkowym. W ramach projektów PPP został stworzony katalog wkładów własnych, mogą nimi być: sfinansowanie części kosztów realizacji przedsięwzięcia w tym dopłaty od usług, jakie świadczy podmiot prywatny w ramach przedsięwzięcia. Wkładem własnym mogą być także nieruchomości przekazane stronie prywatnej licencje, oraz inne wartości niematerialne, które są niezbędne do realizacji przedsięwzięcia.
Wskaźniki zyskowności - inaczej zwane wskaźnikami rentowności, stopami zyskowności są podstawowymi miernikami, które informują o szybkości zwrotu majątku i kapitału własnego oraz o efektywności działania przedsiębiorstwa. Wykorzystywane są w planowaniu strategicznym.
Z (Przejdź do A B C D E F G I K L M N O P R S T U V W)
Zadłużenie podporządkowane - niebezpieczna forma finansowania mająca pierwszeństwo przed kapitałem własnym, lecz ustępująca pierwszeństwa kredytowi nadrzędnemu. Zadłużenie podporządkowane posiada harmonogram spłat rat kapitałowych i odsetek, ale może także obejmować czerpanie korzyści ze zrostu wartości przedsięwzięcia podobnie jak kapitał własny.
Zamknięcie projektu - jest to pokrycie wszystkich kosztów inwestycyjnych projektu.
Zamknięcie finansowe - wykonanie i dostarczenie dokumentacji finansowej niezbędnej do udowodnienia wykonania wszystkich czynności koniecznych do uzyskania środków finansowych na roboty budowlane i rozruch obiektu, oraz odbioru zobowiązań i wpłat kapitałowych wymaganych na mocy tej dokumentacji.
Zarządzanie projektem - polega na zastosowaniu wiedzy, doświadczeń, narzędzi, metod oraz technik w działaniach projektowych w celu osiągnięcia lub przewyższenia potrzeb i oczekiwań interesariuszy.
Zarządzanie ryzykiem - polega na identyfikacji rodzajów ryzyk, jakie mogą pojawić się w trakcie realizacji inwestycji a także ich pomiar oraz alokacja i wskazanie narzędzi do zarządzania danym rodzajem ryzyka.
Zysk - to dodatni wynik finansowy przedsiębiorstwa lub określonej inwestycji. Zysk jest wartością ekstensywną i nie określa bezpośrednio efektywności gospodarowania lub inwestowania. Wartością określającą efektywność gospodarowania i inwestowania jest rentowność.
- Brzozowska Krystyna, Partnerstwo publiczno prywatne, Warszawa 2006 r.
- Jacyszyn Jerzy, Kalinowski Tomasz, Partnerstwo publiczno-prywatne, Warszawa 2005 r.
- Polarczyk Krystyna, Zakres długu publicznego definicje i statystyka, 2004 s. 7.
- Moszoro Marian, Partnerstwo publiczno prywatne w monopolach naturalnych w sferze użyteczności publicznej, Warszawa 2005 r.
- Przedsięwzięcia BOT w rozwoju infrastruktury komunalnej Warszawa 1999 r.
