Tymczasowy obiekt budowlany. Definicja i charakterystyka tymczasowego obiektu budowlanego

Tymczasowy obiekt budowlany, dzięki kilku cechom, może sprawiać wrażenie, że jest inaczej traktowany przez Prawo budowlane niż pozostałe obiekty. Co trzeba wiedzieć o tymczasowym obiekcie budowlanym, by nie narazić się na posądzenie o samowolę budowlaną?

Tymczasowy obiekt budowlany w Prawie budowlanym – definicja

Definicja tymczasowego obiektu budowlanego została sformułowana w art. 3 pkt 5 Prawa budowlanego:

Tymczasowy obiekt budowlanym to obiekt budowlany przeznaczony do czasowego użytkowania w okresie krótszym od jego trwałości technicznej, przewidziany do przeniesienia winne miejsce lub rozbiórki, a także obiekt budowlany niepołączony trwale z gruntem, jak: strzelnice, kioski uliczne, pawilony sprzedaży ulicznej i wystawowe, przekrycia namiotowe i powłoki pneumatyczne, urządzenia rozrywkowe, barakowozy, obiekty kontenerowe oraz przenośne wolno stojące maszty antenowe.

Czyli najważniejsze cechy tymczasowego obiektu budowlanego to:

• będzie użytkowany krócej niż to wynika z jego trwałości technicznej
• jego konstrukcja umożliwia przeniesienie w inne miejsce
• nie jest trwale połączony z gruntem (stoi na gruncie, na specjalnej platformie, ma koła)

Tymczasowe obiekty budowlane mogą być wyposażone w instalacje wodne, instalacje elektryczne i urządzenia techniczne, umożliwiające jego użytkowanie na zasadach obiektu budowlanego. Tymczasowymi obiektami budowlanymi mogą być także obiekty małej architektury, co wobec jej braku w definicji w Prawie budowlanym zostało potwierdzone kilkoma wyrokami sądów administracyjnych z Naczelnym Sądem Administracyjnym włącznie.

Co jednak podkreślają prawnicy, mimo swojej tymczasowości, tymczasowy obiekt budowlany pozostaje obiektem budowlanym, co powoduje, że jego postawienie jest kwalifikowane jako budowa. Komentarze prawne odnoszące się do tymczasowego obiektu budowlanego zwracają uwagę, że wyliczenie przykładów takich obiektów w definicji nie wyczerpuje katalogu tymczasowych obiektów budowlanych.

To jest czy nie jest tymczasowy obiekt budowlany?

Wydawałoby się, że łatwo jest stwierdzić czy mamy do czynienia z tymczasowym obiektem budowlanym czy nie. Na przykład tunel foliowy niepołączony trwale z gruntem i bez żadnych instalacji, który zgodnie z orzecznictwem wykazuje cechy tymczasowego obiektu budowlanego ale nim nie jest, stąd nie mają w jego przypadku zastosowania przepisy Prawa budowlanego. Tymczasowym obiektem budowlanym nie jest również ogrodzenie z płyt betonowych zamontowanych na betonowych słupach z wbitymi w ziemię (czyli trwale połączonymi z gruntem) cokołami betonowymi.

Jak widać są wątpliwości związane z klasyfikacją obiektów jako tymczasowe, stąd w nietypowych sytuacjach dobrze jest poszukać w wyrokach sądów administracyjnych, czy przypadkiem nie wypowiedziały się w sprawie.  

Pozwolenie czy zgłoszenie na budowę tymczasowego obiektu budowlanego

Zgodnie z Prawem budowlanym (art. 28 ust. 1) roboty budowlane dotyczące budowy, odbudowy, rozbudowy oraz nadbudowy obiektów budowlanych, a także prac polegających na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego, można rozpocząć jedynie na podstawie pozwolenia na budowę, jednak z zastrzeżeniem art. 29-31. Wynika z nich, że:

• Pozwolenia na budowę nie wymaga budowa tymczasowych obiektów budowlanych, niepołączonych trwale z gruntem i przewidzianych do rozbiórki lub przeniesienia winne miejsce w terminie określonym w zgłoszeniu, o którym mowa w art. 30 ust.1, ale nie później niż przed upływem 180 dni od dnia rozpoczęcia budowy określonego w zgłoszeniu.   

Treść art. 29 odnosząca się do tymczasowego obiektu budowlanego ma nowe brzmienie w znowelizowanym Prawie budowlanym, które wejdzie w życie 19 września 2020:

• Nie wymaga pozwolenia budowa tymczasowych obiektów budowlanych stanowiących wyłącznie eksponaty wystawowe, niepełniące jakichkolwiek funkcji użytkowych, usytuowanych na terenach przeznaczonych na ten cel.
• Pozwolenia nie wymaga również budowa obiektów przeznaczonych do czasowego użytkowania w trakcie realizacji robót budowlanych, położonych na terenie budowy, oraz ustawianie barakowozów używanych przy wykonywaniu robót budowlanych, badaniach geologicznych i pomiarach geodezyjnych.

Tymczasowe obiekty budowlane chociaż nie wymagają pozwolenia na budowę, wymagają jednak zgłoszenia odpowiedniemu organowi administracji architektoniczno-budowlanej. Wyłącznie eksponaty wystawowe (tylko do oglądania, te do sprzedaży już nie) nie wymagają zgłoszenia.

Budowa tymczasowego obiektu bez wymaganego przepisami pozwolenia czy zgłoszenia będzie samowolą budowlaną, do której ma zastosowanie art. 48 Prawa budowlanego. Również wtedy, gdy będzie on użytkowany dłużej niż to stanowi prawo, czyli 180 dni. Jeżeli od razu przewidujemy inne warunki dla tymczasowego obiektu budowlanego trzeba wystąpi o pozwolenie na budowę. Nie wymagają tego tylko obiekty przeznaczone do czasowego użytkowania w trakcie realizacji robót budowlanych, ponieważ ma tu zastosowanie termin użytkowania określony w pozwoleniu na budowę.

Fakt, że tymczasowy obiekt budowlany nie wymaga pozwolenia na budowę, nie zwalnia go od tego, że musi zostać zaprojektowany i wybudowany (ustawiony) zgodnie ze sztuką budowlaną, spełniać warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie i być użytkowanym zgodnie z warunkami technicznymi użytkowania obiektów budowlanych.