Uczestnicy procesu budowlanego: kierownik budowy

Obowiązek objęcia funkcji kierownika budowy przez osobę o odpowiednich uprawnieniach do pełnienia samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie w wystarczającym zakresie i specjalności, spoczywa na inwestorze (art. 18 ust. 1 Prawo budowlane, art. 41 ust. 1 Prawo budowlane). Inwestor może zlecić realizację robót budowlanych wykonawcy, który zatrudnia kierownika budowy, a inwestor jedynie akceptuje daną osobę na tym stanowisku.

Przed rozpoczęciem budowy obowiązkiem kierownika budowy jest sporządzenie lub zapewnienie sporządzenia planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. Plan ten sporządza się w przypadku dużej pracochłonności prowadzonych robót (gdy mają trwać dłużej niż 30 dni roboczych i jednocześnie będzie przy nich zatrudnionych co najmniej 20 pracowników lub pracochłonność planowanych robót będzie przekraczać 500 osobodni), lub gdy w trakcie budowy wykonywany będzie przynajmniej jeden rodzaj wymienionych niżej robót:

• których charakter, organizacja lub miejsce prowadzenia stwarza wysokie ryzyko powstania zagrożenia bezpieczeństwa i zdrowia ludzi, a w szczególności przysypania ziemią lub upadku z wysokości;
• przy prowadzeniu których występują działania substancji chemicznych lub czynników biologicznych zagrażających bezpieczeństwu i zdrowiu ludzi;
• stwarzających zagrożenie promieniowaniem jonizującym; prowadzonych w pobliżu linii wysokiego napięcia lub czynnych linii komunikacyjnych;
• stwarzających ryzyko utonięcia pracowników; prowadzonych w studniach, pod ziemią i w tunelach;
• wykonywanych przez kierujących pojazdami zasilanymi z linii napowietrznych;
• wykonywanych w kesonach, z atmosferą wytwarzaną ze sprężonego powietrza;
• wymagających użycia materiałów wybuchowych;
• prowadzonych przy montażu i demontażu ciężkich elementów prefabrykowanych (art. 21a ustawa – Prawo budowlane).

Do podstawowych obowiązków kierownika budowy należy (art. 22 ustawa – Prawo budowlane):

• protokolarne przejęcie od inwestora i odpowiednie zabezpieczenie terenu budowy wraz ze znajdującymi się na nim obiektami budowlanymi, urządzeniami technicznymi i stałymi punktami osnowy geodezyjnej oraz podlegającymi ochronie elementami środowiska przyrodniczego i kulturowego;
• prowadzenie dokumentacji budowy;
• zapewnienie geodezyjnego wytyczenia obiektu oraz zorganizowanie budowy i kierowanie budową obiektu budowlanego w sposób zgodny z projektem i pozwoleniem na budowę, przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, oraz przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy;
• koordynowanie realizacji zadań zapobiegających zagrożeniom bezpieczeństwa i ochrony zdrowia:
  • przy opracowywaniu technicznych lub organizacyjnych założeń planowanych robót budowlanych lub ich poszczególnych etapów, które mają być prowadzone jednocześnie lub kolejno,
  • przy planowaniu czasu wymaganego do zakończenia robót budowlanych lub ich poszczególnych etapów;
• koordynowanie działań zapewniających przestrzeganie podczas wykonywania robót budowlanych zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia zawartych w przepisach dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy oraz w planie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia;
• wprowadzanie niezbędnych zmian w informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz w planie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, wynikających z postępu wykonywanych robót budowlanych; podejmowanie niezbędnych działań uniemożliwiających wstęp na budowę osobom nieupoważnionym;
• wstrzymanie robót budowlanych w przypadku stwierdzenia możliwości powstania zagrożenia oraz bezzwłoczne zawiadomienie o tym właściwego organu;
• zawiadomienie inwestora o wpisie do dziennika budowy dotyczącym wstrzymania robót budowlanych z powodu wykonywania ich niezgodnie z projektem;
• realizacja zaleceń wpisanych do dziennika budowy;
• zgłaszanie inwestorowi do sprawdzenia lub odbioru wykonanych robót ulegających zakryciu bądź zanikających oraz zapewnienie dokonania wymaganych przepisami lub ustalonych w umowie prób i sprawdzeń instalacji, urządzeń technicznych i przewodów kominowych przed zgłoszeniem obiektu budowlanego do odbioru;
• przygotowanie dokumentacji powykonawczej obiektu budowlanego;
• zgłoszenie obiektu budowlanego do odbioru odpowiednim wpisem do dziennika budowy oraz uczestniczenie w czynnościach odbioru i zapewnienie usunięcia stwierdzonych wad, a także przekazanie inwestorowi oświadczenia kierownika budowy:
  • o zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem budowlanym i warunkami pozwolenia na budowę oraz przepisami,
  • o doprowadzeniu do należytego stanu i porządku terenu budowy, a także - w razie korzystania - drogi, ulicy, sąsiedniej nieruchomości, budynku lub lokalu.

Kierownik ma również prawo występować do inwestora o zmiany w rozwiązaniach projektowych, jeżeli są one uzasadnione koniecznością zwiększenia bezpieczeństwa realizacji robót budowlanych lub usprawnienia procesu budowy oraz ustosunkowania się w dzienniku budowy do zaleceń w nim zawartych (art. 23 ustawa – Prawo budowlane).

Nie wolno łączyć funkcji kierownika budowy z funkcją inspektora nadzoru inwestorskiego (art. 24 ustawa – Prawo budowlane).