Użytkowanie wieczyste gruntu w 2020. W Warszawie nowe bonifikaty dla spóźnialskich
Przekształcanie użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych budynkami mieszkalnymi trwa już prawie rok. Wydawanie zaświadczeń o przekształceniu przez niektóre gminy przedłuża się bardziej niż przewidywano. Po ocenie pierwszych doświadczeń przekształcania użytkowania wieczystego, rząd pakietem ułatwień w ustawie przekształceniowej usprawnił procedury, ale nie wszędzie są one w stanie przyspieszyć proces wydawania zaświadczeń przekształceniowych. W Warszawie przedłużenie bonifikat na rok 2019 i 2020.
Wprowadzenie pakietu usprawnień w ustawie o przekształceniu użytkowania wieczystego we własność miało zdyscyplinować samorządy, by nie blokowały przewlekłymi procedurami wydawania zaświadczeń o przekształceniu.
- wyeliminowanie blokowania przekształcenia koniecznością dokonania podziału nieruchomości zabudowanej na cel mieszkaniowy, na której są dodatkowo inne obiekty;
- wprowadzenie uproszczonego trybu dokonania podziału nieruchomości, w przypadkach gdy taki podział będzie niezbędny;
- objęcie ustawowym przekształceniem gruntów zabudowanych garażami i innymi budynkami i urządzeniami pełniącymi rolę służebną wobec gruntów mieszkaniowych, a ujawnionych w odrębnych księgach wieczystych;
- określenie w ustawie w jakich przypadkach jest wymagane przekształcenie na rzecz cudzoziemca;
- doprecyzowanie trybu udzielania pomocy publicznej, by zapewnić organom sprawną weryfikację pomocy, a przedsiębiorcom dać elastyczne możliwości wyboru sposobu płatności za przekształcenie;
- ustawowe zapewnienie najwyższych bonifikat w opłacie przekształceniowej osobom w trudnej sytuacji życiowej, m.in. rodzinom z osobami z niepełnosprawnością.
Jak przebiega przekształcenie użytkowania wieczystego w Warszawie?
Jak podają władze Warszawy, przepisom ustawy o przekształceniu użytkowania wieczystego we własność podlega ok. 447 tys. mieszkańców. Jak poinformował 20 marca 2020 Rafał Trzaskowski, prezydent Warszawy, w mieście przekształcono 88% gruntów. Niestety, część osób nie dopilnowała formalności i nie zgłosiła w terminie zamiaru wniesienia opłaty jednorazowej z bonifikatą, a do części mieszkańców nie trafiły jeszcze informacje o jej wysokości. Żeby warszawiacy na niczym nie stracili, wprowadzono dodatkowe bonifikaty od rocznej opłaty przekształceniowej za 2019 i 2020 rok (uchwała Rady m.st. Warszawy z 19 marca 2020).
Mieszkańcy, którzy otrzymali zaświadczenie potwierdzające przekształcenie nieruchomości przed 30 listopada 2019, powinni już zgłosić zamiar wniesienia opłaty jednorazowej z bonifikatą i zapłacić należność do końca lutego 2020. Terminy na zgłoszenie i zapłatę minęły również dla części osób, które otrzymały zaświadczenia po 30 listopada 2019.
Opłatę przekształceniową za 2019 rok wnosi się do 29 lutego 2020, a pozostałe opłaty do dnia 31 marca każdego roku. Osoby, które tego nie zrobiły powinny wnieść pełną opłatę przekształceniową za rok 2019 i 2020 (w wysokości opłaty rocznej). A 99 lub 98-procentowa bonifikata zostanie naliczona za pozostały okres 19 lub 18 lat. Ale nie wszyscy dopilnowali terminów, dlatego Rada Miasta przyznała osobom fizycznym będącym właścicielami budynków mieszkalnych jednorodzinnych lub lokali mieszkalnych lub spółdzielniom mieszkaniowym 98 lub 99% bonifikaty od rocznych opłat przekształceniowych należnych za 2019 i 2020 rok. Bonifikaty dotyczą także stanowisk postojowych i garaży. Osoby, które musiałby teraz wpłacić np. 500 zł zapłacą tylko 10 lub 5 zł. W związku z zagrożeniem koronawirusem i ograniczeniem liczby pracowników w urzędach, prezydent Warszawy apeluje o załatwianie wszelkich spraw drogą elektroniczną.
Zaświadczenia o przekształceniu dla pozostałych jeszcze nieruchomości zostaną wydane w późniejszym terminie.
Na stronie UM Warszawa dostępna jest wyszukiwarka, gdzie po wpisaniu nazwy ulicy i numeru budynku otrzymamy informację. Gdy jest ona pozytywna, trzeba już tylko cierpliwie poczekać na urzędowe potwierdzenie z podaną kwotą wykupu. Link do wyszukiwarki
Przekształcenie użytkowania wieczystego – procedury
1 stycznia 2019 nastąpiło automatyczne przekształcenie użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych budynkami mieszkalnymi. Właściciele mieszkań i domów na takim przekształceniu użytkowania wieczystego mogą dużo zyskać, m.in. dzięki bonifikacie. Na wydanie zaświadczeń o przekształceniu gruntu gminy mają czas do końca roku (treść ustawy). W ustawie znalazł się przepis, który uniemożliwia ustanawianie od 1 stycznia 2019 nowych praw użytkowania wieczystego na cele mieszkaniowe. Oznacza to, że od wskazanej daty, z własnością lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego będzie mogło być związane wyłącznie prawo własności gruntu. Nowelizacja ustawy została opublikowana w Dz.U. 2018 poz. 2540.
Przekształcenie użytkowania wieczystego z mocy ustawy
Użytkownicy wieczyści stali się właścicielami gruntu z automatu. W zasadzie nic nie muszą robić. Najpóźniej w ciągu roku od przekształcenia prawa użytkowania wieczystego stosowne zaświadczenia mają być wysyłane na adres, który współużytkownicy wieczyści wskazali w ewidencji gruntów i budynków.
Tylko jeśli komuś zależy na czasie, to może złożyć wniosek o wydanie zaświadczenia w terminie 4 miesięcy.
Zaświadczenie dostaną także sądy prowadzące księgi wieczyste. Współużytkownicy wieczyści nie zapłacą ani złotówki za wpis do księgi. Jednak własności gruntu nie dostaną za darmo.
Ponadto, wskutek niedopatrzenia rządu i parlamentu, wielu spółdzielniom, przedsiębiorcom, firmom deweloperskim, a nawet spółkom państwowym posiadającym lokale mieszkalne i użytkowe nie grozi już gigantyczna opłata z tytułu zwrotu pomocy publicznej na przekształcenie użytkowania wieczystego we własność (zobacz treść nowelizacji ustawy o przekształceniu użytkowania wieczystego).
Ile kosztuje przekształcenie użytkowania wieczystego?
Zgodnie z ustawą, przez 20 lat co roku (zawsze do końca marca) współużytkownicy wieczyści będą płacili tzw. opłatę przekształceniową. Jej wysokość jest równa wysokości opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego, która obowiązywałaby w dniu przekształcenia, czyli 1 stycznia 2019 r.
Opłatę przekształceniową gminom będzie wolno aktualizować nie częściej niż co trzy lata o wskaźnik GUS zmian cen nieruchomości (ewentualnie o wskaźnik inflacji).
Przekształcenie użytkowania wieczystego z bonifikatą
Ustawa przekształceniowa przewiduje dla właścicieli domów i mieszkań bonifikaty w przypadku jednorazowej spłaty całej należności. Gdy grunt jest państwowy, a spłata nastąpi w pierwszym roku po przekształceniu użytkowania wieczystego, z automatu należy się 60% opust. Jednak w kolejnych 5 latach wysokość bonifikaty będzie malała o 10 pkt procentowych z każdym rokiem.
Z kolei w przypadku gruntów należących do samorządów terytorialnych to gminy, powiaty czy województwa określają wysokość takiej ulgi. Np. bonifikata przy przekształcaniu użytkowania wieczystego w Warszawie jest najwyższa w całym kraju, bo wynosi 98-99%. W Gdańsku radni podjęli decyzję o 95% opuście w przypadku jednorazowej spłaty należności. W Poznaniu rozważana jest podobna bonifikata. Jednak np. w Krakowie i Łodzi bonifikata jest identyczna jak dla gruntów państwowych.
Wniosek o bonifikatę z tytułu jednorazowej spłaty należności za przekształcenie użytkowania wieczystego we własność trzeba złożyć dopiero po otrzymaniu wspomnianego wcześniej zaświadczenia, bo to w nim jest podana wysokość opłaty przekształceniowej.
A co z bonifikatą w przypadku garażu lub miejsca postojowego? Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju wyjaśnia, że przekształcenie użytkowania wieczystego z mocy ustawy może nie objąć w niektórych przypadkach garaży wolnostojących. Co innego garaże, które są częścią nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste na cel mieszkaniowy i służą mieszkańcom budynku. Resort przyznaje jednak, że wątpliwości może budzić kwestia, czy takie garaże obejmuje bonifikata. Ministerstwo uznało, że decyzja należy do właściciela gruntu, czyli np. do gminy. Trzeba się więc liczyć z tym, że gmina weźmie pod uwagę status prawny garażu. Może odmówić bonifikaty, gdy jest on wyodrębnionym lokalem (jest wtedy traktowany jako lokal użytkowy). Natomiast nie powinno być problemu z bonifikatą, jeśli miejsce postojowe w garażu stanowi przynależność mieszkania.
Bonifikata z tytułu przekształcenia użytkowania wieczystego ujednolicona
Różnica w wysokości bonifikat w zależności od tego do kogo należy przekształcany grunt została uznana za niesprawiedliwe, stąd szybko podjęto decyzję o nowelizacji ustawy o użytkowaniu wieczystym.
Pod koniec stycznia 2019 do Sejmu trafiła nowelizacja ustawy przekształceniowej, w której najważniejszą zmianą jest wprowadzenie zasady, że bonifikata za przekształcenie użytkowania wieczystego we własność na gruntach Skarbu Państwa nie będzie niższa niż zaproponowana przez lokalny samorząd. To znaczy, że jeżeli lokalny samorząd zdecyduje o wyższej bonifikacie niż 60% proponowanych przez Skarb Państwa, to automatycznie na tym terenie zostaje ona podwyższona przez wojewodę do poziomu ustalonego przez samorząd. Dlatego w Warszawie obowiązuje bonifikata 98% zarówno dla gruntów gminnych jak i państwowych. Natomiast w tych gminach, które stosują maksymalnie 60% opust, czyli taki jak w ustawie dla gruntów Skarbu Państwa, wojewoda nie będzie podwyższał bonifikaty.
Nowelizacja ujednolica także zasady udzielania bonifikat na przekształcenie garaży i miejsc postojowych.
Dodajmy, że użytkownicy wieczyści z niskimi dochodami wciąż mogą korzystać z 50% bonifikaty w opłacie przekształceniowej, jeśli miesięczny dochód na członka gospodarstwa domowego nie przekracza połowy "przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w roku poprzedzającym rok, za który opłata ma być wnoszona".
Czy przekształcenie użytkowania wieczystego obejmie firmy?
Według zapowiedzi Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju, rząd wystąpi do Komisji Europejskiej z prośbą o notyfikację "reformy polegającej na przekształceniu wszystkich praw użytkowania wieczystego w prawo własności za odpłatnością poniżej wartości rynkowej prawa własności gruntu”. Likwidacja użytkowania wieczystego wymaga równoczesnej reformy systemu prawa cywilnego. Ministerstwo zamierza konsultować tę kwestię z przedsiębiorcami, bo nie wszyscy mogą być zainteresowani przymusowym uwłaszczeniem.
