Więcej prądu z wody - remont zbiornika na górze Żar to początek wielkiej modernizacji elektrowni szczytowo-pompowej
Autor: Ongrys - Own work, CC BY-SA 3.0
Elektrownia szczytowo-pompowa Porąbka-Żar
Trwa remont zbiornika górnego na górze Żar, który jest jednym z elementów gruntownej modernizacji zespołu elektrowni szczytowo-pompowej Porąbka-Żar. Dzięki temu poprawi się sprawność działania i efektywność produkcji energii odnawialnej.
Spis treści
- Było lotnisko – jest lotnisko i elektrownia
- Wielki remont elektrowni – co obejmuje?
- Elektrownia, natura i turystyka
Od 1 maja do 30 września 2024 r. elektrownia jest wyłączona z użytkowania. W tym czasie przeprowadzony zostanie kompleksowy remont zbiornika na górze Żar. To początek długotrwałych prac remontowych, które potrwają aż do końca 2027 r. Będą one prowadzone etapowo, aby wyłączać elektrownię z użytkowania tylko czasowo w okresie napraw.
Było lotnisko – jest lotnisko i elektrownia
Na płaskiej wydłużonej kopule szczytu góry Żar w Beskidzie Małym w latach trzydziestych było startowisko dla szybowców. Wymaganą do oderwania się od ziemi prędkość uzyskiwały one na nachylonym stoku. Po odbyciu lotu lądowały u podnóża góry i były transportowane wyciągiem na szczyt. Już w latach 50. XX w. miejsce to uznano za najlepszą lokalizację elektrowni szczytowo-pompowej. Budowę rozpoczęto w 1971 r. Miejsce startowiska na górze zajęło sztuczne jezioro, utworzone przez ścięcie wierzchołka i wydrążenie w nim niecki o długości 650 m i szerokości 250 m, mogącej pomieścić 2 miliony metrów sześciennych wody. Wodę codziennie pompuje się do zbiornika w czasie niskiego zapotrzebowania na energię, po czym w okresie szczytu energetycznego wypuszcza podziemnymi kanałami na turbiny elektrowni szczytowo-pompowej znajdującej się 500 m poniżej. Generuje to energię 540 MW. To jedyna elektrownia w Polsce, której urządzenia ukryte są pod ziemią we wnętrzu góry.
Lotnisko u podnóży funkcjonuje do dzisiaj, ale szybowce są wynoszone na holu przez samoloty.
Wielki remont elektrowni – co obejmuje?
Remont zbiornika elektrowni szczytowo-pompowej Żar-Porąbka rozpoczął się od oczyszczenia jego niecki ze szlamu i błota nagromadzonych przez lata użytkowania. Do końca września przewidziano frezowanie skarp i dna, budowa warstw drenażowej i szczelnej zbiornika oraz modernizację dolnego i górnego ujęcia wody wraz z torem wodnym a także remont na rozdzielniach 220 kV.
W kolejnych etapach będzie przeprowadzona modernizacja urządzeń. Kontrakt na jej realizację otrzymał od PGE Energia Odnawialna właściciela obiektu Mostostal Warszawa. Obejmuje modernizację części technologicznej oraz wymianę czterech turbin pompowych i generatorów o mocy 125 MW. Remont przedłuży okres eksploatacji elektrowni wodnej o kilka dekad i pozwoli przyspieszyć transformację energetyczną w Polsce.
Do końca 2027 r. zostanie przeprowadzona modernizacja części technologicznej elektrowni: układów zasilania, układów aparatury kontrolno-pomiarowej i automatyki a także konstrukcji betonowych obudów silnikoprądnicy, sztolni ewakuacyjnej, układów wentylacyjnych i klimatyzacyjnych.
Elektrownia, natura i turystyka
Elektrownia szczytowo-pompowa już zrosła się z krajobrazem Beskidu Małego i przełomowej doliny Soły przedzielonej trzema zaporami w Tresnej, Porąbce i Czańcu. Taflę zbiornika na szczycie Żaru uzupełniają trzy inne sztuczne jeziora: Żywieckie, Międzybrodzkie i Czanieckie. Zespół hydroelektrowni jest przykładem koegzystencji dużego i znaczącego zakładu przemysłowego z naturą. Znajduje się w samym środku parku krajobrazowego i nie przeszkadza rozwojowi turystycznemu okolicy. Sam szczyt Żaru to turystyczne centrum, którego jedną z atrakcji jest kolejka liniowo-terenowa z górną stacją w sąsiedztwie korony zbiornika.
Nova Marina Gdynia. Wizualizacje
Autor: Ghelamco
Nova Marina Gdynia, projekt PIG Architekci
