Wymiana okien i drzwi w budynku wielorodzinnym. Co warto wiedzieć?
Wymiana okien i drzwi przy termomodernizacji budynku powinna być przeprowadzona ze szczególną starannością. Nieszczelna i źle zamontowana stolarka generuje w budynkach wielorodzinnych do 45% strat energii cieplnej. Wiele z tego typu obiektów nadal wyposażonych jest w okna i drzwi starszego typu. Warto wiedzieć, jakie formalności są związane z wymianą okien i drzwi oraz jakie rozwiązania wybrać, aby mieć ciepło w mieszkaniu.
Każdy otwór w murze, także okienny, stanowi wrażliwy termicznie punkt budynku. Okno jako szklana przegroda ma gorsze parametry izolacyjności cieplnej niż stanowiący jednolitą całość mur, dlatego ważne jest, aby było szczelne i „ciepłe”.Wymiana okien i drzwi przy okazji termomodernizacji domu jednorodzinnego jest stosunkowo łatwa. Inaczej rzecz ma się w przypadku mieszkania, gdzie poza wyborem odpowiedniego produktu i jego montażem, trzeba uprzednio załatwić konieczne formalności.
Wymiana okien i drzwi - zasady ogólne
Przed przystąpieniem do wymiany okien i drzwi należy zapoznać się z ogólnymi wytycznymi prowadzenia prac remontowych w mieszkaniu. Każdy lokator obiektu wielorodzinnego powinien przekazać do zarządu spółdzielni lub wspólnoty mieszkaniowej pismo zawierające wykaz planowanych robót budowlanych. Zgłoszenie to nie jest wymagane tylko wówczas, gdy prace będą miały charakter bieżącej konserwacji lub aranżacji mieszkania (np. malowanie ścian, drzwi, okien lub naprawa podłóg). Jeśli zakres inwestycji wzbudza wątpliwości co do klasyfikacji jej jako aranżacji lokalu lub remont wymagający zgody, najlepiej skierować do spółdzielni bądź wspólnoty pisemne zapytanie. Nie wszystkie bowiem w ten sam sposób precyzują kwestie prowadzenia prac budowlanych, warto więc zasięgnąć informacji bezpośrednio u źródła.
Zezwalając na wykonanie inwestycji, spółdzielnia lub wspólnota może zobowiązać nas do powiadomienia mieszkańców, np. za pośrednictwem informacji na tablicy ogłoszeń w budynku, o okresie realizacji prac. Uprzedzić trzeba również najbliższych sąsiadów, gdyż niektóre działania, np. kucie ścian czy wiercenie, mogą być dla nich szczególnie uciążliwe. Nawet jeśli taki obowiązek formalnie nie istnieje, to dobrą praktyką jest poinformowanie innych o ewentualnych niedogodnościach. Poza tym koniecznie należy zachować ciszę między godziną 22:00 a 6:00 rano oraz utrzymać czystość w pomieszczeniach wspólnych, takich jak klatka schodowa czy winda. Osoby przeprowadzające remont są też odpowiedzialne za naprawę lub pokrycie ewentualnych szkód powstałych w tych miejscach w czasie wykonywania robót.
Przed wymianą okien i drzwi
Podstawową kwestią związaną z wymianą okien lub drzwi w budynku wielorodzinnym jest to, na kim spoczywa odpowiedzialność (także finansowa) za przeprowadzenie tej inwestycji. Jeśli wymieniana będzie stolarka budowlana w lokalu należącym do lokatora, wówczas to on za nią odpowiada i ponosi niezbędne koszty. Inaczej sprawa przedstawia się, gdy prace obejmują np. wejście, klatkę schodową czy piwnicę. Wtedy odpowiedzialny jest zarząd wspólnoty mieszkaniowej lub spółdzielni, a koszty pokrywane są z funduszu remontowego obiektu.Decyzję o wymianie okien lub drzwi w lokalu można podejmować tylko w przypadku, gdy jest się jego właścicielem. Poza tym montowana stolarka musi mieć dokładnie takie same wymiary, kolor i kształt, czyli nie może wpłynąć na zmianę elewacji budynku. Jeśli powyższe wymogi są spełnione, nie ma konieczności uzyskiwania pozwolenia na budowę.Wymiana stolarki okiennej lub drzwiowej może być refundowana lub dofinansowana przez spółdzielnię bądź wspólnotę ze środków funduszu remontowego, o ile zezwalają na to odpowiednie przepisy. Konieczna jest jednak wcześniejsza wizyta w lokalu komisji, która dokonuje oceny i opisu stanu technicznego okien lub drzwi.W zależności od jej opinii stolarka może zostać zakwalifikowana do wymiany, a termin realizacji prac jest zazwyczaj uzależniony od dostępności środków na ten cel w funduszu remontowym. Po wcześniejszym uzgodnieniu, możliwa jest również częściowa refundacja poniesionych i udokumentowanych kosztów samodzielnej wymiany stolarki przeprowadzonej na określonych warunkach. Trzeba wówczas pamiętać, że niezbędne jest stosowanie wyłącznie wyrobów wprowadzonych do obrotu zgodnie z obowiązującymi przepisami i dostarczenia takiego potwierdzenia należy żądać od wykonawcy.
Wymiana okien, która nie wiąże się ze zmianą wielkości, kształtu i koloru ram okiennych, nie wymaga uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę ani zgłoszenia do właściwego organu administracyjnego. Inaczej sprawa przedstawia się, gdy planujemy zmodyfikować np. wielkość okna, co będzie się wiązać z powiększeniem otworu okiennego, a więc ingerencją w mur. Jest to przebudowa obiektu budowlanego, pociągająca za sobą konieczność uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę. Taka inwestycja podlega później kontroli nadzoru budowlanego, która ma na celu zweryfikować, czy okno jest wstawione zgodnie z prawem i nie zagraża bezpieczeństwu.Nietrudno sobie wyobrazić, co by było, gdyby panowała zupełna dowolność w kwestii wymiany stolarki okiennej w budynku wielorodzinnym. Mnogość kształtów, kolorów i typów okien mogłaby przyprawić o zawrót głowy. Dlatego regulacje w tym zakresie są potrzebne.
Co jednak w przypadku, gdy najemca mieszkania, bez konsultacji ze wspólnotą mieszkaniową, wstawił okna, naruszające ogólny wygląd elewacji budynku? W tej sprawie, w uchwale z dnia 21 listopada 2013 roku, wypowiedział się Sąd Najwyższy. Uznał on, że wspólnota mieszkaniowa może żądać od najemcy przywrócenia otworów okiennych do poprzedniego kształtu i wymiarów. Trzeba pamiętać, że uchwała ta jest wiążąca jedynie w tej konkretnej sprawie, jednak może stanowić materiał przydatny dla wspólnot mieszkaniowych – do formułowania ich powództw.
Wybór okna – na co zwrócić uwagę?
Duży postęp w zakresie produkcji okien przyniósł nowe rozwiązania technologiczne i pozwolił na udoskonalenie właściwości wyrobów, zarówno pod względem parametrów technicznych, jak i estetyki. Dobrze dobrana stolarka okienna pozwala na znaczne ograniczenie strat energii cieplnej i zmniejszenie wydatków na ogrzewanie mieszkania. Zapewnia ona również komfort oraz bezpieczeństwo użytkowania.
Jednym z najważniejszych najważniejszych aspektów, jakie należy wziąć pod uwagę przy wyborze okna, jest współczynnik przenikania ciepła, oznaczany symbolem Uw. Im jest on niższy, tym mniej ciepła będzie „uciekać” przez okno. Na jego wartość składa się m.in. wielkość współczynnika przenikania ciepła dla szyby (Ug) oraz ramy okiennej (Uf). W tym kontekście warto pamiętać o zmianach w zakresie energooszczędności stolarki otworowej na mocy rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki oraz ich usytuowanie, a także rozporządzenia w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego.
- Czytaj też: Jakie drzwi wejściowe do budynku wielorodzinnego? Wymagania prawne, parametry techniczne
Oba te akty prawne implementują Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków. Wynikające z tych przepisów zmiany zaczęły obowiązywać od 1 stycznia 2014 roku, kolejne, ostrzejsze przepisy, weszły w życie z początkiem 2017 roku. Współczynnik przenikania ciepła m.in. dla okien elewacyjnych (pionowych) nie mógł być większy niż 1,1 W/(m²K). W 2021, wraz z dalszą zmianą przepisów, wartość ta została jeszcze obniżona do 0,9 W/(m²K).
Dobrze dobrane okno zapewnia również komfort akustyczny w mieszkaniu. Ma to szczególne znaczenie, gdy budynek zlokalizowany jest w centrum miasta bądź blisko ruchliwej i głośnej arterii komunikacyjnej. Należy więc zwrócić uwagę na izolacyjność akustyczną stolarki okiennej, oznaczaną symbolem Rw. Wpływa na nią nie tylko rodzaj szyby czy wielkość okna, lecz również takie elementy, jak uszczelki bądź nawiewniki. Wykorzystanie tego ostatniego rozwiązania powoduje obniżenie parametru Rw o kilka decybeli, jednak okno z otwartym nawiewnikiem jest „cichsze” niż otwarte okno bez nawiewnika. Podsumowując, im wyższa wartość Rw, tym lepsze wytłumienie hałasu docierającego z zewnątrz.
Stolarkę okienną możemy również wyposażyć w dodatkowe akcesoria zwiększające jej funkcjonalność, np. wspomniane wcześniej nawiewniki, zapewniające dopływ świeżego powietrza do pomieszczeń. Korzystnym rozwiązaniem są również rolety wewnętrzne lub markizy umożliwiające ochronę przed nadmiernym promieniowaniem słonecznym w ciągu dnia i sztucznym oświetleniem w nocy. Na rynku dostępnych jest wiele różnych modeli okien o zróżnicowanej jakości. Jeśli chcemy wybrać trwałe rozwiązanie, które bez problemów będzie służyło wiele lat, najlepiej korzystać z oferty renomowanych producentów.
Dobry montaż okien i drzwi
Przemyślany i dopasowany do potrzeb użytkownika wybór stolarki otworowej to tylko połowa sukcesu. Inwestycja w ciepłe, ciche i szczelne okna oraz drzwi powinna bowiem być powiązana z ich prawidłową instalacją, która zapewni ochronę przed stratami ciepła, hałasem, wiatrem czy deszczem i jednocześnie pozwoli na pełne wykorzystanie deklarowanych przez producenta parametrów. Kluczowe jest tu prawidłowe umieszczenie konstrukcji w otworze montażowym, jej stabilne zamocowanie, a następnie skuteczne uszczelnienie.Szczelność całej przegrody jest taka, jak jej najsłabszego elementu, dlatego montaż stolarki otworowej powinien być kompletny, tzn. zabezpieczać wszystkie newralgiczne punkty. Oprócz szczeliny między ramą okienną lub drzwiową a ścianą, takim miejscem jest przestrzeń pod parapetem i przy progu drzwi. Niewłaściwie zaizolowany parapet może prowadzić do powstawania nieprzyjemnych przewiewów i zawilgocenia. Aby im zapobiec, w nowoczesnym montażu stosuje się specjalne bloki podparapetowe, dopasowane kształtem do profili okiennych. Zapewniają one pewne podparcie ościeżnicy, a taśmy izolacyjne wykorzystane w miejscu jej połączenia z oknem gwarantują szczelność. Popularnym rozwiązaniem stosowanym we współczesnym budownictwie mieszkaniowym są drzwi balkonowe. Zwykle montuje się je przed ułożeniem warstwy podłogowej. W tym przypadku błędnie wykonana przestrzeń pod ramą drzwiową tworzy mostki termiczne. W celu ograniczenia ryzyka ich powstawania miejsce to powinno być zabezpieczone profilem poszerzającym oraz taśmą izolacyjną, tak aby nie dopuścić do przenikania wilgoci.Poza uszczelnieniem wypełnienia wokół okien i drzwi, niezwykle istotna jest również odpowiednia ochrona warstwy izolacyjnej. Zawilgocona, narażona na bezpośrednie działanie czynników atmosferycznych szybko traci swoje właściwości termiczne i akustyczne. Nierzadko spotykaną praktyką jest pozostawienie piany poliuretanowej bez żadnej osłony. Wówczas zaczyna się ona kruszyć, przestaje spełniać swoje funkcje i zamiast chronić, generuje straty cennego ciepła.W nowoczesnym montażu stolarki okiennej, w myśl zasady „szczelniej wewnątrz niż na zewnątrz”, stosuje się instalację trójwarstwową. Strefę środkową tworzy izolacja termiczna, najczęściej z piany poliuretanowej.
Zadaniem wewnętrznej warstwy paroszczelnej jest ochrona termoizolacji przed wnikaniem pary wodnej zbierającej się w pomieszczeniach. Wykonana jest ona z paroszczelnych taśm okiennych. Warstwa zewnętrzna, zabezpieczająca izolację przed wilgocią z opadów atmosferycznych, to taśma paroprzepuszczalna. Przy montażu można wykorzystywać również taśmę rozprężną, spełniającą ww. funkcje. Zaletą tego rozwiązania jest możliwość użycia tylko jednego wyrobu. Podobnie jak piana poliuretanowa, tak i taśmy powinny być zabezpieczone przed działaniem promieniowania UV. Z reguły wystarczy nałożenie na nie warstwy tynku. Najlepiej kierować się tu zaleceniami producenta danego wyrobu. Niezależnie od tego, jaka metoda zostanie wybrana, należy mieć na uwadze, że trudno naprawić błędy popełnione przy montażu.
Okna można także umieścić w warstwie izolacji termicznej domu. Rozwiązanie to wpisuje się w ideę montażu warstwowego i powoduje korzystne przesunięcie izoterm niskich temperatur poza obrys muru. Tę metodę, która jako dobra praktyka przeniknęła z budownictwa pasywnego do standardowego, można stosować w przypadku obiektów ze ścianami trójwarstwowymi i dwuwarstwowymi z ociepleniem zewnętrznym.
Przy montażu w warstwie ocieplenia nie występuje punkt styku mur–ościeżnica, gdyż okno jest osadzone w izolacji za pomocą specjalnych elementów. Zapewnia to wysoką szczelność połączenia w porównaniu z tradycyjnym sposobem montażu, pozwala na skuteczne ograniczenie niekontrolowanej infiltracji powietrza przez złącze oraz gwarantuje izolację przeciwwilgociową i akustyczną. W celu zredukowania mostków termicznych elementy mocujące okno lub tworzące ramę, w którą zostaje ono wbudowane, powinny być wykonane z materiałów nieprzewodzących ciepła – producenci systemów montażowych stosują tu np. profile ze sprasowanej pianki poliuretanowej lub płytki z tworzywa sztucznego.
Do swoich mieszkań możemy wybierać coraz cieplejsze okna i drzwi. Aby w pełni wykorzystać ich zalety i cieszyć się oszczędnościami uzyskanymi wskutek ograniczenia strat ciepła, powinno się jeszcze zadbać o prawidłowy montaż. Od niego w dużej mierze zależy, czy zakupiona stolarka spełni swoje funkcje. Dobry produkt dopiero w połączeniu z profesjonalną instalacją zapewni komfortowe użytkowanie wyrobów.
Do pełnej satysfakcji z eksploatacji okien i drzwi niezbędna jest jeszcze ich regularna konserwacja. W przypadku okna kluczową rolę odgrywa smarowanie elementów okucia na skrzydle i ościeżnicy oraz sprawdzanie stabilności połączeń śrub przynajmniej raz w roku. Jeśli chodzi o drzwi, należy przyjrzeć się ewentualnym uszkodzeniom płyty drzwiowej i ościeżnicy. Szybka reakcja pozwoli uniknąć ewentualnych późniejszych problemów z ich nienagannym wyglądem oraz otwieraniem. Ważna jest także kontrola pracy zamka i stanu zawiasów.
