Bezpieczeństwo na budowie. Zbiór zasad BHP na budowie

Bezpieczeństwo na budowie, w porównaniu z innymi miejscami wykonywania pracy, charakteryzuje się wysoką liczbą wypadków śmiertelnych i ciężkich, do których corocznie dochodzi na placach budów. Bezpieczeństwo na budowie stało się w ostatnich latach bardzo ważnym obszarem zarządzania w firmach budowlanych.

W artykule:

• Bezpieczeństwo na budowie i statystyka przyczyn wypadków
• Odpowiedzialność za bezpieczeństwo na budowie
• Bezpieczeństwo na budowie a organizacja placu budowy
• Bezpieczeństwo na budowie a składowanie materiałów budowlanych
• Bezpieczeństwo na budowie a instalacje i urządzenia elektryczne
• Bezpieczeństwo na budowie a zasady prowadzenia robót ziemnych
• Bezpieczeństwo na budowie a maszyny i urządzenia techniczne
• Bezpieczeństwo na budowie a praca na wysokości
• Przestrzeganie BHP na budowie wymaga wiedzy
• Porozumienie dla Bezpieczeństwa w Budownictwie

Bezpieczeństwo na budowie i statystyka przyczyn wypadków

Bezpieczeństwo na budowie jest obszarem szczegółowych statystyk. Poniżej przedstawiono kształtowanie się wskaźników wypadkowości w budownictwie w ostatnich latach na tle całej gospodarki narodowej.Można rozróżnić następujące typy wypadków przy pracy w budownictwie: potknięcie się, upadek na tym samym poziomie (ok. 15%) lub spowodowany przez spadający z góry przedmiot, niewłaściwe użycie narzędzi (13%), upadek z wysokości (11%), zasypanie, wciągnięcie do dołu (3%). Wg pracodawców, ok. 70% przyczyn wypadków na budowie wynikało z nieostrożnego zachowania poszkodowanych pracowników (dane uzyskane ze statystycznych kart wypadków). Te związane z zaniedbaniami w zakresie ogólnej organizacji pracy na budowie lub organizacji stanowisk pracy stanowiły ok. 17%. Natomiast przyczyny techniczne (pozostałe 13%) wynikały głównie z wad konstrukcyjnych i niewłaściwej eksploatacji maszyn i urządzeń technicznych.

Według danych GUS, w okresie od stycznia do września 2019, w budownictwie odnotowano 2985 wypadków, w tym śmiertelnych 36.

Statystyki Eurostat potwierdzają, że budownictwo jest niebezpiecznym sektorem w większości krajów europejskich. W poniższej tabeli przedstawiono wskaźniki częstości wypadków śmiertelnych w budownictwie w wybranych krajach UE, przeliczone na 100 tys. pracujących, zatrudnionych lub ubezpieczonych, w zależności od przyjętego w danym kraju systemu statystycznego.

Odpowiedzialność za bezpieczeństwo na budowie

Do obowiązków inwestora w zakresie organizacji procesu budowlanego należy zapewnienie: projektu budowlanego, kierownictwa budowy oraz opracowania planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (planu bioz). Sporządzenie go przed rozpoczęciem budowy ma na celu wyeliminowanie zagrożeń związanych z prowadzeniem robót budowlanych, stwarzających szczególnie wysokie ryzyko dla bezpieczeństwa i zdrowia ludzi (upadek z wysokości lub przysypanie ziemią). Należy zaznaczyć, iż intencją Dyrektywy Rady 92/57/EWG w sprawie minimalnych wymagań bioz na budowach, wprowadzonej do przepisów Prawa budowlanego, było podkreślenie wagi planowania bezpieczeństwa (rozpoznanie zagrożeń, ocena ryzyka, wskazanie sposobu zapobieżenia ewentualnym wypadkom) w fazie: projektowania, rozpoczęcia i prowadzenia prac budowlanych.Praktycznie to kierownik budowy jest zobowiązany sporządzić lub zapewnić plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, jeżeli wykonywane będą roboty, związane z wyjątkowo wysokim ryzykiem oraz przewiduje się ich trwanie dłużej niż 30 dni roboczych, zatrudnienie co najmniej 20 pracowników lub dużą pracochłonność (powyżej 500 osób/dzień). Inne istotne zadania kierownika budowy, dotyczące bezpieczeństwa i ochrony zdrowia na budowie to:

• koordynacja robót budowlanych lub ich poszczególnych etapów (opracowanie założeń technicznych i organizacyjnych),
• koordynacja działań zapewniających przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia zawartych w przepisach BHP oraz w planie bioz,
• wprowadzanie niezbędnych zmian w planie bioz, wynikających z postępu robót budowlanych.

Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w przedsiębiorstwie budowlanym. Do jego obowiązków należy w szczególności:

• niedopuszczanie pracowników do pracy, do której wykonywania nie posiadają wymaganych kwalifikacji (dotyczy np. elektryków, operatorów urządzeń technicznych) lub potrzebnych umiejętności,
• wyposażanie stanowisk pracy w maszyny i inne urządzenia techniczne, narzędzia, a także sprzęt do tymczasowej pracy na wysokości, w szczególności drabiny i rusztowanie, spełniające wymagania zasadnicze oraz minimalne, dotyczące BHP w zakresie użytkowania ich podczas pracy,
• poddawanie pracowników badaniom lekarskim i szkoleniom w zakresie BHP przed dopuszczeniem ich do pracy oraz prowadzenie okresowych badań i szkoleń w tym zakresie,
• ocenianie ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy, istniejących na placu budowy i informowanie pracowników o ryzyku i zasadach ochrony przed zagrożeniami,
• wyposażanie pracowników w ubrania i obuwie robocze oraz środki ochrony indywidualnej, których stosowanie jest wymagane na danym stanowisku.

Osoba kierująca jest zobowiązana do organizowania stanowisk pracy oraz respektowania przepisów BHP, tak aby zapobiegać wypadkom i chorobom zawodowym. Szczególnym jej zadaniem jest dbanie o środki ochrony zbiorowej oraz egzekwowanie od pracowników stosowania środków ochrony indywidualnej.Pracownik w szczególności ma obowiązek:

• brać udział w szkoleniach BHP oraz znać przepisy z tego zakresu,
• wykonywać pracę w sposób zgodny z zasadami BHP oraz stosować się do poleceń przełożonych w tym zakresie,
• stosować środki ochrony zbiorowej oraz używać przydzielonych środków ochrony indywidualnej,
• niezwłocznie zawiadamiać przełożonych i współpracowników o zagrożeniach dla życia lub zdrowia ludzkiego.

Gdy warunki pracy stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla pracownika lub innych osób, ma on prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego.

Bezpieczeństwo na budowie a organizacja placu budowy

Rozpoczęcie robót budowlanych powinno być poprzedzone zagospodarowaniem terenu budowy, przez co należy rozumieć m.in.: ogrodzenie terenu, wyznaczenie stref niebezpiecznych, doprowadzenie energii elektrycznej i wody, wykonanie dróg i przejść, zapewnienie zaplecza higieniczno-sanitarnego.Ogrodzenie terenu budowy o wysokości co najmniej 1,5 m powinno zabezpieczać przed wejściem osób nieupoważnionych obszar, na którym prowadzone będą roboty budowlane wraz z przeznaczonym na urządzenia zapleczem budowy.Strefy niebezpieczne to miejsca na terenie budowy, w których występują zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzi. Wokół obiektów budowlanych, gdzie istnieje niebezpieczeństwo spadania przedmiotów, powinny wynosić nie mniej niż 1/10 wysokości obiektu. Wymiar minimalny strefy nie może być mniejszy niż 6 m. W zwartej zabudowie miejskiej dopuszcza się zmniejszenie strefy niebezpiecznej pod warunkiem zastosowania innych rozwiązań technicznych lub organizacyjnych, zabezpieczających przed spadaniem przedmiotów. Przejścia, przejazdy i stanowiska pracy zabezpiecza się daszkami ochronnymi. Powinny one znajdować się na wysokości nie mniejszej niż 2,4 m nad terenem w najniższym miejscu i być nachylone pod kątem 45° w kierunku źródła zagrożenia. Ich pokrycie musi być szczelne i odporne na przebicie przez spadające przedmioty.Drogi wewnętrzne, o szerokości dostosowanej do używanych środków transportowych, należy utwardzić i utrzymywać we właściwym stanie technicznym. Drogi przeznaczone do ruchu pieszego nie mogą mieć spadków większych niż 10%. Drogi komunikacyjne dla wózków i taczek nie powinny być nachylone więcej niż: 5% dla wózków bezszynowych oraz 10% dla taczek.Na terenie budowy należy zorganizować zaplecze higieniczno-sanitarne z wydzielonymi pomieszczeniami umywalni, ustępów, suszarni oraz szatni na odzież roboczą i ochronną. Ściany do wysokości co najmniej 2 m trzeba pokryć materiałami gładkimi, nienasiąkliwymi i odpornymi na działanie wilgoci. Zabrania się urządzania w jednym pomieszczeniu szatni i jadalni, gdy roboty budowlane wykonuje więcej niż 20 pracujących. Dopuszcza się korzystanie z istniejących na terenie budowy pomieszczeń i urządzeń higieniczno-sanitarnych inwestora, jeśli tak przewiduje zawarta umowa.Doprowadzenie energii elektrycznej na teren budowy powinno być zaprojektowane i wykonane wyłącznie przez osoby posiadające odpowiednie uprawnienia oraz zapewniać ochronę pracowników przed porażeniem prądem. Rozdzielnice muszą być usytuowane w odległości nie większej niż 50 m od odbiorników energii, a przewody zabezpieczone przed uszkodzeniami mechanicznymi.

Bezpieczeństwo na budowie a składowanie materiałów budowlanych

Podczas składowania materiałów sypkich luzem należy zapewnić przejścia lub przejazdy wokół hałdy z zachowaniem kąta zsypu naturalnego.Materiały drobnicowe formuje się w stosy o wysokości nie większej niż 2 m, natomiast te w workach układa się krzyżowo do wysokości nieprzekraczającej 10 warstw.Substancje i preparaty niebezpieczne trzeba magazynować w oryginalnych opakowaniach oraz użytkować zgodnie z instrukcjami producenta. Informację o ich przechowywaniu należy umieszczać na tablicach ostrzegawczych w widocznych miejscach.Doły na wapno gaszone powinny mieć umocnione ściany i być zabezpieczone balustradami ochronnymi znajdującymi się w odległości nie mniejszej niż 1 m od krawędzi dołu.Zabronione jest sytuowanie stanowisk pracy, składowisk wyrobów i materiałów lub maszyn oraz urządzeń budowlanych bezpośrednio pod napowietrznymi liniami elektroenergetycznymi lub w odległości liczonej w poziomie od skrajnych przewodów mniejszej niż: 3 m - dla linii o napięciu do 1 kV (odpowiednio 5 m - 15 kV, 10 m - 30 kV, 15 m - 110 kV, 30 m - powyżej 110 kV).

Bezpieczeństwo na budowie a instalacje i urządzenia elektryczne

Warunki szczególnego zagrożenia porażeniem prądem elektrycznym na placu budowy występują w trakcie czynności konserwacyjnych i remontowych przy urządzeniach znajdujących się pod napięciem oraz innych prac odbywających się w pobliżu nieosłoniętych urządzeń elektroenergetycznych lub ich części, będących pod napięciem.Zabiegi eksploatacyjne przy urządzeniach i instalacjach elektrycznych mogą wykonywać jedynie osoby, spełniające wymagania kwalifikacyjne w zakresie:

• eksploatacji - stanowiska osób odpowiedzialnych za obsługę, konserwację, remonty, montaż i prace kontrolno-pomiarowe,
• nadzoru - stanowiska osób kierujących ww. pracami oraz sprawujących nadzór nad nimi.

Podstawowe zasady bezpiecznej pracy przy urządzeniach elektroenergetycznych to kolejno: wyłączenie ich spod napięcia, zabezpieczenie przed przypadkowym włączeniem, sprawdzenie braku napięcia, uziemienie niepracującego urządzenia oraz ogrodzenie terenu wokół niego i oznakowanie tablicami ostrzegawczymi. Okresowa kontrola stanu stacjonarnych urządzeń elektrycznych pod względem bezpieczeństwa powinna odbywać się co najmniej raz w miesiącu, natomiast kontrola stanu i oporności izolacji tych urządzeń, przynajmniej dwa razy w roku (ponadto: przed uruchomieniem urządzenia po dokonaniu naprawy, po przerwie w użytkowaniu trwającej ponad miesiąc oraz po jego przemieszczeniu). Działanie wyłączników ochronnych różnicowoprądowych należy sprawdzić za każdym razem przed przystąpieniem do pracy.Zakres kontroli urządzeń i instalacji elektrycznych powinien obejmować: pomiary rezystancji izolacji, ciągłości przewodów ochronnych, rezystancji uziemienia i impedancji pętli zwarciowej oraz sprawdzenie działania urządzeń ochronnych różnicowoprądowych. Kopie zapisu pomiarów skuteczności zabezpieczenia przed porażeniem prądem powinny znajdować się u kierownika budowy.Podstawowe nieprawidłowości dotyczące urządzeń i instalacji elektrycznych na placach budów to: podłączanie odbiorników prądu "na krótko", tzn. bez użycia gniazd wtykowych i wtyków, prowizoryczne prowadzenie przewodów instalacji elektrycznej oraz niedopuszczalne naprawianie wkładek bezpiecznikowych.

Bezpieczeństwo na budowie a zasady prowadzenia robót ziemnych

Roboty ziemne powinny być wykonywane na podstawie projektu, określającego położenie instalacji i urządzeń podziemnych sieci elektroenergetycznych, gazowych, telekomunikacyjnych, ciepłowniczych, wodociągowych lub kanalizacyjnych. Prace w bezpośrednim sąsiedztwie tych sieci powinny być poprzedzone ustaleniem przez kierownika budowy (w porozumieniu z właściwą jednostką nimi zarządzającą) bezpiecznej odległości oraz sposobu przeprowadzania tych robót. Miejsca niebezpieczne należy ogrodzić i umieścić wokół nich napisy ostrzegawcze.Wykonywanie wykopów dozwolone jest jedynie pod warunkiem spełnienia następujących wymogów:

• wykopy o ścianach pionowych i głębokości do 1 metra w gruntach zwartych, mogą być nieumocnione, bez rozparcia lub podparcia, w przypadku, gdy teren przy nich nie jest obciążony w pasie o szerokości równej ich głębokości,
• wykopy o głębokości większej niż 1 metr, lecz nieprzekraczającej 2 metrów mogą być pozbawione umocnień pod warunkiem, że pozwalają na to wyniki badań gruntu oraz dokumentacja geologiczno-inżynierska; należy jedynie zapewnić bezpieczne zejścia do nich w odległościach nie większych niż 20 metrów,
• ściany pozostałych wykopów o głębokości do 4 metrów powinny być obudowane elementami z drewna (bale o grubości min. 50 mm, nakładki - 60 mm, rozpory z okrąglaków o średnicy min. 12 cm) lub blachą stalową tłoczoną o równoważnej wytrzymałości; rozstaw rozpór lub podpór nie może być większy niż 1 m w pionie i 1,5 m w poziomie; najwyżej położony element deskowania musi wystawać 15 cm ponad krawędź wykopu,
• bezpieczne nachylenie ścian wykopów o głębokości większej niż 4 m (dotyczy także tych w gruntach nawodnionych, iłowych, na terenie osuwiskowym lub przy skarpie wykopu obciążonym w pasie równym jego głębokości) powinno być precyzyjnie określone w specjalnie opracowanej dokumentacji projektowej.

Zabrania się w szczególności:

• wchodzenia do obudowanego wykopu i wychodzenia z niego po rozporach lub wykorzystywania do tego celu urządzeń służących do wydobywania urobku,
• składowania urobku, materiałów i wyrobów w odległości mniejszej niż 0,6 m od krawędzi wykopu, jeżeli jego ściany są obudowane oraz w strefie klina naturalnego odłamu gruntu w przeciwnym wypadku.

Bezpieczeństwo na budowie a maszyny i urządzenia techniczne

Maszyny wprowadzone do obrotu po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej, czyli od 1 maja 2004 r. powinny spełniać wymagania zasadnicze w zakresie m.in.: obowiązku umieszczania na wyrobach znaku CE (będącego dowodem na zgodność z odpowiednią dyrektywą) lub dołączania innego dokumentu tego typu, np. deklaracji, oświadczeń lub świadectw (jeśli odpowiednia dyrektywa zwalnia z obowiązku umieszczania znaku CE na konkretnym wyrobie).Z 1 stycznia 2006 r. skończył się okres dostosowawczy do minimalnych wymagań dotyczących maszyn nabytych przed 1 stycznia 2003 r. W każdym przedsiębiorstwie budowlanym muszą być spełnione minimalne wymagania dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania takich maszyn przez pracowników. Najbardziej istotne to:

• odpowiednio oznakowane i widoczne elementy sterownicze, mające wpływ na bezpieczeństwo pracownika,
• wyposażenie maszyn w układ sterowania do całkowitego i bezpiecznego zatrzymania, urządzenie do zatrzymania awaryjnego, środki ochrony przed upadkiem przedmiotów lub ich wyrzucaniem, a także emisją gazów, oparów, płynu albo pyłu, znaki ostrzegawcze,
• stosowanie osłon lub innych urządzeń ochronnych, zapobiegających dostępowi do strefy zagrożenia (ruchome części maszyn).

Pracodawca jest zobowiązany zapewnić pracownikom dostęp do informacji (pisemnych instrukcji) dotyczących korzystania z maszyn, w szczególności w zakresie warunków typowego użytkowania oraz możliwości wystąpienia sytuacji nietypowych (awaryjnych). Jednocześnie ma obowiązek powiadamiania pracowników o zagrożeniach związanych z maszynami znajdującymi się w miejscu pracy. Pracownicy je użytkujący lub zajmujący się ich naprawą i konserwacją powinni odbyć szkolenie w zakresie odpowiednim do wykonywanych czynności.Urządzenia techniczne (w tym: żurawie, wciągarki i wciągniki - oprócz tych z napędem ręcznym, podesty ruchome, wózki jezdniowe podnośnikowe) powinny spełniać wymagania dozoru technicznego. Stanowi to podstawę do uzyskania decyzji właściwej jednostki zezwalającej na ich eksploatację. Tego typu urządzenia muszą być opatrzone czytelnymi i trwałymi napisami dotyczącymi ich podstawowych parametrów, tj.: dopuszczalnego udźwigu, nośności, ciśnienia lub temperatury. Ich obsługą i konserwacją mogą zajmować się osoby, które uzyskały pozytywny wynik egzaminu przed komisją kwalifikacyjną oraz posiadają kwalifikacje wymagane przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych.Maszyny i inne urządzenia techniczne, takie jak koparki, spycharki, ładowarki, palownice, kafary, młoty spalinowe, betoniarki, pompy do mieszanki betonowej, agregaty tynkarskie, wózki podnośnikowe, zagęszczarki wibracyjne i rusztowania budowlane (tylko montaż) mogą być obsługiwane wyłącznie przez osoby, które ukończyły szkolenie, uzyskały pozytywny wynik sprawdzianu przeprowadzonego przez komisję powołaną przez Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego w Warszawie oraz otrzymały świadectwo operatora maszyn i innych urządzeń technicznych.

Bezpieczeństwo na budowie a praca na wysokości

Praca na wysokości prowadzona bez odpowiednich zabezpieczeń to jedna z najczęstszych przyczyn wypadków na budowie. Na placach budów dochodzi bardzo często do tragicznych w skutkach upadków pracowników z wysokości lub wypadków spowodowanych przez spadające przedmioty (materiały, narzędzia, opakowania itp.). Przyczyny takich zdarzeń to przede wszystkim niezabezpieczone krawędzie stropów, dachów, schodów, podestów rusztowań, otworów technologicznych, wykopów i otwartych studzienek. Nie bez znaczenia jest także tolerowanie przez osoby odpowiedzialne za nadzór odstępstw od wymagań bezpieczeństwa pracy. W efekcie poszkodowane zostają osoby wykonujące czynności lub przemieszczające się w tej strefie. Środki zabezpieczające przed zagrożeniami występującymi przy pracy na wysokości to:

• środki ochrony zbiorowej: balustrady, rusztowania, siatki, daszki,
• środki ochrony indywidualnej: szelki bezpieczeństwa, hełmy.

Balustrady zainstalowane w związku z wykonywaną pracą na wysokości powyżej 1,0 m nad poziomem podłogi lub ziemi, powinny składać się z poręczy umieszczonych na wysokości co najmniej 1,1 m i krawężników o wysokości co najmniej 0,15 m. Pomiędzy poręczą a krawężnikiem należy zamontować w połowie wysokości poprzeczkę lub powstałą przestrzeń wypełnić w sposób uniemożliwiający wypadnięcie robotnika. Jeżeli ze względu na warunki wykonywania prac na wysokości zastosowanie balustrad jest niemożliwe, należy stosować inne skuteczne środki ochrony pracowników przed upadkiem, w tym środki ochrony indywidualnej.Organizacja prac na wysokości powinna zapewniać wykonywanie ich w sposób niezmuszający pracownika do wychylania się poza poręcz balustrady lub obrys urządzenia, na którym stoi. Wymagane jest, aby każdorazowo przed rozpoczęciem robót w nowych warunkach (np. kolejne miejsce usytuowania rusztowania) pracownicy otrzymywali instruktaż, obejmujący imienny podział pracy, kolejność zadań, wymagania BHP.Rusztowania i ruchome podesty robocze powinny być montowane, eksploatowane i demontowane zgodnie z dokumentacją producenta (rusztowania systemowe) albo projektem indywidualnym (pozostałe). Osoby zatrudnione przy tego typu czynnościach powinny posiadać wymagane uprawnienia. Odbiór rusztowania musi zostać potwierdzony w protokole odbioru technicznego lub wpisem w dzienniku budowy. Tylko w takim przypadku dopuszczalne jest użytkowanie rusztowania.Opisywane urządzenia powinny być wyposażone w pomosty z balustradami, piony komunikacyjne, zabezpieczenia przed spadaniem przedmiotów z rusztowania (gdy są usytuowane bezpośrednio przy przejściach dla pieszych - również dodatkowe daszki ochronne i osłony z siatek), a także mieć stabilną konstrukcję i zapewniać swobodny dostęp do stanowisk pracy.Klamry, pomosty i inne podwyższenia muszą być stabilne i zabezpieczone przed nieprzewidywaną zmianą położenia oraz odznaczać się odpowiednią wytrzymałością.Drabiny przenośne, ze względu na dużą liczbę wypadków przy pracy związanych z ich użytkowaniem, wymagają szczególnej ostrożności. Niedopuszczalne jest stosowanie ich jako drogi stałego transportu. Drabiny przystawne powinny wystawać ponad powierzchnię, na którą prowadzą, co najmniej 0,75 m. Wykonywanie robót malarskich i tynkarskich z ich wykorzystaniem jest zabronione.Praca na: słupach, masztach, konstrukcjach wieżowych, kominach, konstrukcjach budowlanych bez stropów, wymaga w szczególności:

• sprawdzenia ich stabilności, wytrzymałości na przewidywane obciążenie oraz stanu technicznego stałych elementów, mających służyć do mocowania linek bezpieczeństwa,
• zapewnienia odpowiedniego sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości, takiego jak: szelki bezpieczeństwa z linką przymocowaną do stałych elementów konstrukcji, szelki bezpieczeństwa z pasem biodrowym (do prac w podparciu - na słupach, masztach itp.),
• zapewnienia hełmów ochronnych przeznaczonych do prac na wysokości.

Ww. sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości wymaga właściwego doboru ze względu na warunki, w jakich wykonywana jest praca oraz umiejętności posługiwania się nim przez pracowników. Rodzaje takiego sprzętu, warunki stosowania i wymagania, które powinien spełniać, określone zostały w Polskich Normach.

Przestrzeganie BHP na budowie wymaga wiedzy

Analiza wypadków przy pracy w budownictwie wskazuje na poważne zaniedbania w zakresie spełniania warunków bezpieczeństwa i higieny pracy. W Polsce sprawy związane z planowaniem, projektowaniem oraz prowadzeniem prac budowlanych ujęte zostały w ustawie Prawo budowlane. Określa ono m.in. zakres obowiązków inwestorów i kierowników budów, natomiast obowiązki pracodawców (przedsiębiorców budowlanych), osób kierujących pracownikami (kierowników budowy, robót, mistrzów budowlanych) oraz samych pracowników, reguluje ustawa Kodeks pracy oraz przepisy szczegółowe bezpieczeństwa i higieny pracy.W artykule skrótowo przedstawiono najbardziej istotne rodzaje zagrożeń, występujących na placach budów, które decydują o niedostatecznej ocenie budownictwa w dziedzinie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia osób pracujących w tej branży. Znajomość przynajmniej podstawowych wymagań przepisów BHP przez przedsiębiorców budowlanych oraz ich pracowników jest z pewnością podstawowym czynnikiem dającym możliwość poprawy tego stanu. Należy jednak pamiętać, że skuteczne działania, wynikające z tej wiedzy powinny prowadzić do umiejętności przewidywania (oceny ryzyka) oraz wczesnego zapobiegania nieprawidłowościom lub korygowania ich, zanim jeszcze spowodują one tragiczne skutki.

Porozumienie dla Bezpieczeństwa w Budownictwie

Porozumienie dla Bezpieczeństwa w Budownictwie to nieformalna organizacja największych firm budowlanych działających w Polsce. Pierwsi sygnatariusze Porozumienia złożyli swoje podpisy w listopadzie 2010 i od tej pory przybywa firm budowlanych popiwrających tę inicjatywę, przybywa też obligatoryjnych obowiązków związanych z bezpieczeństwem na budowie, które muszą wypełnić podwykonawcy, którzy chcą współpracować z firmami związanymi Porozumieniem. Na dzisiaj do Porozumienia dla bezpieczeństwa w Budownictwie należy 12 firm budowlanych: Budimex, Erbud, Hochtief Polska, Karmar, Mostostal Warszawa, Mota-Engil, Polimex Mostostal, PORR (dawniej Bilfinger Infrastructure), Skanska, Strabag, Unibep oraz Warbud.