Budownictwo w I kwartale 2007 r.

Po bardzo dobrych wynikach w 2006 r., również w pierwszym kwartale 2007 r. budownictwo zanotowało rekordowo wysoki wzrost. Produkcja budowlano-montażowa zrealizowana przez przedsiębiorstwa o liczbie pracujących powyżej 9 osób była wyższa o 51,1% niż rok temu.

Podstawowe wskaźniki ilustrujące sytuację w budownictwie

Źródła: GUS Roczniki Statystyczne, Budownictwo - wyniki działalności,  Biuletyny Statystyczne,

1/ Produkcja budowlano montażowa sprzedana (pełna zbiorowość)  2/ szacunki własne

Tak wysokie wyniki to zasługa dobrej koniunktury utrzymującej się w budownictwie, ale też wyjątkowo korzystnych warunków atmosferycznych, sprzyjających realizacji robót budowlanych. Rok temu przy ostrej zimie miał miejsce wzrost robót budowlanych o 4,1%. 

Wskaźniki wzrostu produkcji budowlanej; rok poprzedni = 100

                                    Źródło: GUS Biuletyny Statystyczne

W 2007 roku od stycznia do marca pogoda sprzyjała robotom budowlanym, przy dobrej koniunkturze kontynuowano prace budowlane. W kolejnych miesiącach pierwszego kwartału 2007 roku wzrastał  poziom zrealizowanych robót we wszystkich grupach przedsiębiorstw przy strukturze robót zbliżonej do roku 2006. Największy (prawie dwukrotny) wzrost osiągały przedsiębiorstwa realizujące roboty drogowe.

W jednostkach zajmujących się budownictwem ogólnym i inżynierią lądową produkcja była wyższa niż rok temu o 48%, budujących obiekty inżynierii wodnej o 45%, wykonujących konstrukcje i pokrycia dachowe o 33%. Wzrost robót o 38% notowano w przedsiębiorstwach wykonujących instalacje budowlane (w tym roboty izolacyjne wzrosły ponad 60%, instalacje cieplne, wodne, wentylacyjne, gazowe o 34%, pozostałe o 22%). W skali całego roku 2006 w tej grupie wzrost wynosił 12%. W ubiegłym roku miał miejsce spadek robót wykończeniowych, a w pierwszym kwartale 2007 tych robót wykonano tylko o 3% więcej. Wzrastały (o 27%) prace związane przygotowaniem terenu pod budowę. Natomiast  w budownictwie mieszkaniowym oddano do użytku o 5,5% mniej mieszkań niż rok temu.

Tak wysoki wzrost budownictwa, jak w pierwszym kwartale 2007, nie utrzyma się w najbliższych miesiącach. Wysokie wskaźniki były uwarunkowane sprzyjającymi warunkami atmosferycznymi i "efektem bazy" (porównanie do niskiej produkcji w styczniu i lutym 2006 r.). Tempo wzrostu będzie nadal wysokie ale bardziej "umiarkowane". W drugim kwartale 2007 r. może wynieść około 30%.

Koniunktura w budownictwie

Wyniki comiesięcznych badań koniunktury wskazują na systematycznie rosnący klimat koniunktury w budownictwie. Wśród badanych w kwietniu firm 36% sygnalizuje poprawę koniunktury, a 8% jej pogorszenie.  Odnotowany w kwietniu  wzrost zamówień na roboty budowlano-montażowe jest szybszy niż w marcu. Przewidywania na najbliższe trzy miesiące są nadal korzystne, lepsze od prognoz poprzednich. W konsekwencji należy spodziewać się wzrostu zatrudnienia. Bieżąca sytuacja finansowa przedsiębiorstw budowlanych oceniana jest korzystnie, w najbliższych trzech miesiącach może poprawiać się szybciej niż prognozowano przed miesiącem. Na najbliższe 3 miesiące przedsiębiorcy sygnalizują możliwość wzrostu cen realizacji robót budowlanych w skali większej niż przewidywano poprzednio.

W stosunku do oczekiwanego w okresie najbliższych 12 miesięcy portfela zamówień tylko 7% przedsiębiorstw budowlanych ocenia swoje zdolności produkcyjne jako zbyt duże, 76% jako wystarczające, a 17% jako zbyt małe. W porównaniu do kwietnia roku ubiegłego zmniejsza się udział jednostek oceniających swoje zdolności jako nadmierne, na rzecz przedsiębiorstw, które je oceniają jako zbyt małe lub wystarczające.

Spośród badanych w kwietniu jednostek 3,7% deklaruje, że nie odczuwa żadnych barier w prowadzeniu działalności budowlano-montażowej. Największe trudności napotykane przez przedsiębiorstwa związane są z kosztami zatrudnienia (barierę tę zgłasza obecnie 58% firm, 46% rok temu). Kolejnymi barierami (według 53% przedsiębiorstw) jest konkurencja innych firm oraz brak pracowników (52% obecnie wobec 23% przed rokiem). Dotkliwość braku zatrudnienia zwiększyła się w skali roku najbardziej spośród wszystkich utrudnień wymienianych przez przedsiębiorstwa.  W porównaniu z kwietniem ubiegłego roku zwiększyło się także znaczenie barier związanych z kosztami materiałów (wzrost z 21% w kwietniu 2006 r. do 45% obecnie),  niedoborem sprzętu i materiałów (wzrost z 2% do 17%). W najbardziej znaczącym stopniu zmalała uciążliwość bariery związanej z niedostatecznym popytem (z 38% do 22%).

Spośród badanych w marcu przedsiębiorstw 20% nie planuje żadnej działalności inwestycyjnej w ciągu najbliższych 12 miesięcy. Wśród pozostałych 64% przewiduje, że ich działalność inwestycyjna dotyczyć będzie  nowych inwestycji (rozbudowy zdolności produkcyjnej), 57%  firm przewiduje modernizację. Jako źródła finansowania inwestycji  najczęściej wskazywane są środki własne (81% badanych firm), kredyt krajowy wskazuje 35% jednostek.

Ceny w budownictwie

Ceny w budownictwie w 2006 roku >>

W marcu 2007 r. wskaźnik wzrostu cen w budownictwie wynosił 6,5% w porównaniu z marcem roku poprzedniego.

Zatrudnienie w budownictwie

Zatrudnienie w budownictwie w latach 1995 - 2006 >>

Przeciętne zatrudnienie w tys. osób w sektorze budownictwa w przedsiębiorstwach  zatrudniających > 9 osób

Źródło: GUS Biuletyny Statystyczne

W budownictwie występuje ostatnio zjawisko nienotowane w minionych latach. Coraz częściej sygnalizowane są trudności z uzyskaniem pracowników (szczególnie wykwalifikowanych). W kwietniu 2007 r. 52% ankietowanych przedsiębiorstw budowlanych wskazywało, że obok wysokich kosztów pracy brak zatrudnienia jest najważniejszą barierą realizacji zamówień. Rok temu barierę tę wymieniało 23% przedsiębiorstw. Wśród przyczyn trudności kadrowych w budownictwie wymieniane są: trudne warunki pracy na budowach przy niskich płacach, mimo wysokiego bezrobocia mała mobilność ludności  (przywiązanie do stałego miejsca pobytu przy równoczesnym braku mieszkań tam, gdzie jest praca) i kolejny argument coraz częściej wymieniany - to emigracja zarobkowa do krajów unijnych po akcesji Polski do UE.

Płace w budownictwie

Płace w budownictwie w latach 1995 - 2006 >>

W pierwszym kwartale 2007 r. przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w budownictwie wzrosło o 14%, ale poziom płac był niższy niż w grudniu 2006 (grudzień jest miesiącem wypłat premii rocznych i innych "okolicznościowych").

Miesięczne wynagrodzenie brutto w zł w gospodarce i w budownictwie

Źródło: GUS Biuletyny Statystyczne

Budownictwo mieszkaniowe

Budownictwo mieszkaniowe w latach 1995-2006 >>

Pierwszy kwartał 2007 nie przyniósł przełomu;  26,7 tysięcy mieszkań oddanych do użytku - jest to 5,5% mniej niż rok temu. Natomiast w I kwartale 2007 wydano o 46 proc. więcej pozwoleń na budowę, wzrosła o 86% liczba mieszkań, których budowę rozpoczęto. Jest to sygnał, że w najbliższym czasie może wzrastać budownictwo mieszkaniowe.

Źródło: GUS  Budownictwo - Wyniki działalności w 2005 r. Biuletyny Statystyczne

Prognozy wzrostu budownictwa

Prognozy dla budownictwa w 2006 roku >>

Budownictwo ma szanse na wysoki wzrost w 2007 roku i w latach następnych. Jakie czynniki będą temu sprzyjały?

Po pierwsze: w gospodarce jest bardzo dobra koniunktura, przedsiębiorstwa osiągają wysokie zyski, mają środki na rozwój, przy dwucyfrowych wskaźnikach wzrostu inwestycji popyt budowlany rośnie.

Po drugie: obecnie są już realne możliwości korzystania z funduszy unijnych. Stwarzają one możliwości na niebywałą skalę zlikwidowania olbrzymiego "zacofania" infrastrukturalnego. W realizacji robót budowlanych preferowanie budownictwa drogowego i szeroko pojętej infrastruktury wskazuje, że działania takie są już rozpoczęte.

Po trzecie: ostatnio pojawiły się nowe szanse dla polskiego budownictwa - jest to przyznanie Polsce organizacji EURO w 2012 roku. Jest to olbrzymie wyzwanie, ale stwarza też możliwości na wielka skalę, budownictwo będzie korzystało ze specjalnych preferencji.

Budownictwo stoi wobec nowych wyzwań, olbrzymich możliwości, ale też rysujących się zagrożeń

W 2006 r. ponad 17% wzrost budownictwa był zaskoczeniem dla wielu przedsiębiorstw. Dobrej koniunkturze towarzyszyły sygnalizowane coraz powszechniej problemy, które mogą ograniczać tempo wzrostu budownictwa.

W opiniach przedsiębiorstw najsilniej działającymi barierami jest brak wykwalifikowanych (ale też do prac prostych) pracowników oraz trudności z nabyciem niektórych materiałów. Przewidywany dynamiczny wzrost budownictwa spowoduje, że bariery te będą coraz bardziej odczuwalne.

Jako najważniejsze przyczyny braku pracowników w budownictwie  wymienia się: niskie płace przy trudnych warunkach pracy na budowie i emigrację zarobkową do krajów unijnych. Analiza danych za lata 2005 - 2006 w przedsiębiorstwach zatrudniających > 9 osób  wskazuje, że wolumen budownictwa wzrósł o #, a liczba zatrudnionych zwiększyła się o 3,8%. W tej sytuacji niezbędne okazało się tworzenie atrakcyjniejszych warunków w sektorze budownictwa dla "przyciągania" pracowników m.in. poprzez wyższe płace, ale przy obecnym poziomie płac  jest to nieskuteczne.

Nie ulega wątpliwości, że najbliższe lata - to okres dynamicznego wzrostu budownictwa. Nie ma alternatywy; przed EURO 2012 muszą powstać stadiony sportowe, drogi, autostrady, hotele i inne obiekty. Jeszcze nie wiadomo jak to sprawnie organizować - ale już  dziś trzeba usuwać bariery, których jest wiele.