Koniunktura w budownictwie w 2006 r. - podsumowanie

Od 1994 roku, gdy Instytut Rozwoju Gospodarczego SGH rozpoczął badanie koniunktury w budownictwie, najkorzystniejszym okresem dla branży budowlanej były lata 1996-1997, obecnie zaś sytuacja jest jeszcze lepsza. Od 2001 roku, gdy koniunktura odbiła się od dna, kondycja branży systematycznie się poprawia.

Wykres 1, na którym przedstawione są funkcje trendu wskaźników koniunktury sektora firm prywatnych i przedsiębiorstw publicznych, wyraźnie pokazuje potwierdzenie tak pozytywnej oceny obecnej sytuacji budownictwa.

Wskaźnik koniunktury w budownictwie, I kwartał 1994 - IV kwartał 2006

Rok 2006 był dla budownictwa wyjątkowo pomyślny - w każdym kwartale wskaźniki koniunktury zarówno w ujęciu ogółem, jak i w obu sektorach własnościowych znacznie przekraczały wartość osiągniętą rok wstecz. Ta korzystna ocena dotyczy również znacznej części analizowanych grup klasyfikacyjnych zakładów budowlanych.

Z drugiej jednak strony nadal występuje przewaga największych zakładów budowlanych nad małymi i średnimi, chociaż na pozytywny kierunek zmian w 2006 r. wskazuje to, że w grupach zakładów małych i średnich poprawiły się niemal wszystkie analizowane aspekty ich działalności produkcyjnej. Na przykład, różnica między grupą zakładów o zatrudnieniu do 20 pracowników i ponad 100 pracowników w przypadku salda oceny własnej sytuacji finansowej zmniejszyła się w ciągu minionego roku aż o ok. 30 punktów.

Ważnym rezultatem badania koniunktury w budownictwie w 2006 r. jest stwierdzenie nienadążania przedsiębiorstw publicznych za firmami prywatnymi, które wyraźnie lepiej umieją spożytkować okres dobrej koniunktury. Na wykresie 1 można zobaczyć przewagę sektora publicznego nad prywatnym występującą do 2005 r., odwrócenie sytuacji na początku 2006 r. i w ciągu 2006 r. znacznie szybszą poprawę koniunktury w sektorze prywatnym.

Rok 2006 był kolejnym rokiem rosnących cen usług budowlanych, a tempo wzrostu cen w 2006 r. było znacznie szybsze niż w ciągu trzech wcześniejszych lat.

Ceny usług budowlanych

Nie ma grupy klasyfikacyjnej zakładów budowlanych, w której ceny nie wzrosły. Relatywnie mniej podniosły ceny zakłady najmniejsze, a w przedsiębiorstwach sektora publicznego wzrost cen był słabszy niż w firmach prywatnych.

Firmy budowlane z optymizmem oceniają nadchodzący 2007 r. mając w portfelach znacznie więcej zamówień niż w minionych latach. W kolejnych kwartałach 2006 r. salda zamówień krajowych przewyższały poziom z analogicznych kwartałów okresu 1994-2005, czyli od czasu rozpoczęcia badania koniunktury w budownictwie. Dla eksportu usług budowlanych 2006 r. nie był aż tak korzystny - salda zamówień eksportowych ustabilizowały się na poziomie zbliżonym do osiągniętego pod koniec 2005 r.

Portfel zamówień krajowych i eksportowych

Przez cały 2006 r. zakłady budowlane bardzo korzystnie oceniały własną sytuację finansową. W IV kwartale 2006 r. został ustanowiony rekord - saldo sytuacji finansowej zarówno odniesione do ogółu zakładów budowlanych, jak do sektora prywatnego i publicznego, było większe niż w którymkolwiek kwartale w ciągu 13 lat prowadzenia badania. Jednak nie wszystkie grupy zakładów tak dobrze oceniały swą sytuację finansową. Od połowy 2006 r. przedsiębiorstwa publiczne wyraźnie "zostały w tyle" za firmami prywatnymi.

Sytuacja finansowa prywatnych i publicznych zakładów budowlanych

Ponadto, oceny zakładów najmniejszych, zwłaszcza prywatnych, były istotnie gorsze od pozostałych zakładów budowlanych.

Wzrost nakładów inwestycyjnych w budownictwie obserwuje się od połowy 2004 r. W IV kwartale 2006 r. saldo nakładów inwestycyjnych w ujęciu ogółem przyjęło wartość większą niż w którymkolwiek wcześniejszym okresie badania. Inwestycji dokonują przede wszystkim duże firmy budowlane, zarówno prywatne, jak i publiczne. Jednak inwestycje ogółu publicznych zakładów budowlanych w ciągu 2006 r. powoli zaczęły się zmniejszać.

Nakłady inwestycyjne w prywatnych i publicznych zakładach budowlanych

Od 2001 r., gdy koniunktura w budownictwie zaczęła się poprawiać, nastąpiły istotne zmiany w układzie barier ograniczających aktywność firm budowlanych. Wykres 2 umożliwia porównanie sytuacji panującej pod koniec 2006 r., 2005 r. i 2001 r. Jak widać, w ciągu minionych pięciu lat wyraźnie zmniejszyła się skala oddziaływania niemal wszystkich barier, przy czym największa poprawa dokonała się w ciągu 2006 r.

Jedyną barierą, którą obecnie wskazuje więcej firm budowlanych niż 5 lat temu są zbyt wysokie ceny surowców i materiałów. Odsetek zakładów wymieniających tę barierę zwiększył się w stosunku do 2001 r. aż o 10 punktów procentowych.

Przed pięcioma laty ponad 60% zakładów budowlanych ograniczało działalność produkcyjną z powodu silnej konkurencji i niskiego popytu. Obecnie sytuacja na rynku jest zupełnie inna - na barierę niedostatecznego popytu wskazuje tylko 22%, a na barierę konkurencji 47% firm. Obecne problemy rynkowe firm budowlanych związane są przede wszystkim z silną konkurencją, która zajmuje pierwszą pozycję na liście barier, nie zaś ze zbyt niskim popytem, który "spadł" na szóste miejsce. W porównaniu z 2001 r. znacznie mniej zakładów budowlanych musi obecnie borykać się z problemem zatorów płatniczych. Jeśli zaś chodzi o nadmierne obciążenia podatkowe, niestabilne przepisy prawne i trudności związane z uzyskaniem kredytu, sytuacja poprawiła się tylko w niewielkim stopniu.

¹ Bariery ograniczające aktywność zakładów budowlanych w 2006, 2005 i 2001 r.

Wykres 2 dodatkowo pokazuje jak bardzo aktywności firm budowlanych sprzyja dobra pogoda. Zimowe warunki w IV kwartale 2001 r. stanowiły barierę dla 38% firm, a gdy w IV kwartale 2006 r. zimy nie było - tylko dla 12%.

Oceny sytuacji budownictwa, jak i oceny ogólnej sytuacji gospodarczej formułowane w 2006 r. przez zakłady budowlane były znacznie lepsze niż w którymkolwiek wcześniejszym okresie. Tak korzystna koniunktura w budownictwie jak obecnie nie występowała w żadnym okresie od rozpoczęcia badania w 1994 r. Na tle bardzo pozytywnych wyników budownictwa w 2006 r. niepokój budzą sygnały zahamowania wzrostu lub wręcz spadku niektórych wskaźników charakteryzujących funkcjonowanie przedsiębiorstw sektora publicznego, a także najmniej korzystna - na tle ogółu zakładów budowlanych - sytuacja firm małych, zwłaszcza prywatnych.

Opracowano na podstawie wyników badania "Koniunktura w budownictwie", prowadzonego przez Instytut Rozwoju Gospodarczego SGH

Zobacz także:

Koniunktura w budownictwie - I kwartał 2006 r. >> Koniunktura w budownictwie - II kwartał 2006 r. >>

Koniunktura w budownictwie - III kwartał 2006 r. >>Koniunktura w budownictwie - IV kwartał 2006 r. >>