Polski Ład od nowa, czyli kolejne zmiany w podatkach 2022. Już po konsultacjach MF

Polski Ład, a wraz nim m.in. nowe przepisy podatkowe, obowiązują od stycznia 2022 roku. Jednak 24 marca premier Mateusz Morawiecki z wiceministrem finansów Arturem Soboniem ogłosili, że rząd znów zmienia zasady i zaprezentowali nowy Polski Ład. To zmiany po zmianach w podatkach 2022, które mają obowiązywać jeszcze w tym roku. Co ustalono w trakcie konsultacji MF?

Spis treści

1. Nowy Polski Ład – najważniejsze zmiany
2. Zmiany w podatkach 2022 po konsultacjach MF
3. Od kiedy zmiany w podatkach 2022 wejdą w życie?
4. W Polskim Ładzie bez zmian

Polski Ład miał być reformą korzystną lub neutralną dla 18 mln podatników, ale w praktyce już od początku sporej grupie Polaków obniżył wypłaty. Rząd postanowił wziąć się za naprawę reformy podatkowej, aby rzeczywiście okazała się korzystna dla większości podatników. Korekty w systemie podatkowym przyśpieszyła aktualna sytuacja spowodowana wojną w Ukrainie i galopująca inflacja w kraju. Zmiany mają kosztować w sumie 15 mld zł. Koszty będą rozłożone na ten i przyszły rok.

Czytaj też:

• Inflacja w Polsce 2022 - w marcu prawie 11%. Szczyt inflacji spodziewany w czerwcu

Jakie najważniejsze zmiany w podatkach zapowiada nowy Polski Ład?

Nowy Polski Ład – najważniejsze zmiany

• Obniżenie stawki podatku PIT z 17 do 12% dla podatników na skali podatkowej. To oznacza, że skorzystają wszyscy podatnicy mieszczący się w pierwszym progu podatkowym (do 120 tys. zł). Zgodnie z wyliczeniami Ministerstwa Finansów tacy podatnicy zapłacą rocznie podatek niższy o prawie o jedną trzecią (dokładnie o 29,4%). Zmiana ma dotyczyć 25 mln Polaków.
• Likwidacja ulgi dla klasy średniej. Był to zapis szczególnie kontrowersyjny. Łatwo było wypaść lub przekroczyć próg, za który przysługiwała ulga, a wtedy podatnik musiałby ją zwrócić w całości. Zmiana dotyczy 3,1 mln osób.
• Powrót do wspólnego rozliczania z dzieckiem w przypadku samotnych rodziców. Wspólne rozliczanie zastąpi ulgę dla samotnych rodziców w wysokości 1500 zł. Oznacza to, że rodzice samotnie wychowujący dzieci dwa razy skorzystają z kwoty wolnej od podatku. Ta pozostaje bez zmian - 30 000 zł, podobnie jak próg podatkowy 120 000 zł.
• Zmiany dla pracujących w kilku miejscach. Podatnik może upoważnić maksymalnie trzech płatników (pracodawców, zleceniodawców, ZUS) do zmniejszenia zaliczek na PIT (3600 zł). 
• Wyłączenie składki na ubezpieczenie zdrowotne z podstawy opodatkowania dla podatników na podatku liniowym, ryczałcie i karcie podatkowej. Dotyczy to 1,4 mln osób. Dzięki tej zmianie składkę zdrowotną będzie można wliczyć w koszty.
• Rezygnacja z tzw. abolicji podatkowej, według której podatnik może zgłosić nieopodatkowany dochód lub majątek i zapłacić preferencyjny podatek w wysokości 8% dochodu lub 2% od majątku - przepisy miały wejść w życie w październiku br. Zgodnie z planami Ministerstwa Finansów zostaną wykreślone 1 lipca w ramach projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw.

Przypomnijmy, że rozmowy na temat zaproponowanych rozwiązań trwały do 2 kwietnia 2022 roku. Udział w konsultacjach wzięli m.in. przedstawiciele księgowych, doradców podatkowych, przedsiębiorców, związków zawodowych, a także organizacji pozarządowych i samotnych rodziców.

Zmiany w podatkach 2022 po konsultacjach MF

W wyniku konsultacji MF uzupełniło je o kilka nowych rozwiązań.

• Możliwość wyboru rozliczenia na skali podatkowej przez tych przedsiębiorców, którzy na początku roku wybrali podatek liniowy lub ryczałt. Przedsiębiorcy na podatku liniowym będą mogli się na to zdecydować ex post, czyli po zakończeniu roku podatkowego. Natomiast ryczałtowcy po zakończeniu roku lub w trakcie roku podatkowego, do 22 sierpnia 2022 r. W tym drugim przypadku będą płacić PIT na zasadach ogólnych za pół roku podatkowego. W ten sposób realizowany jest postulat biznesu, doradców podatkowych i księgowych.
• Ujednolicenie terminu dla wszystkich rozliczeń rocznych w PIT – do 30 kwietnia.
• Rezygnacja ze zmian w PIT-0 dla seniorów. W tym zakresie uwzględniono postulaty strony społecznej, która chciała by z ulgi mogli korzystać nie tylko ci, którzy nigdy nie pobierali emerytury, ale również ci, którzy zrezygnowali z jej pobierania.
• Pozostawienie ulgi na zabytki. Z tym, że będzie ona obowiązywała wyłącznie na remonty, ale już nie na zakup. Dojdzie też warunek formalny – z ulgi korzystać będzie można po zatwierdzeniu remontu przez konserwatora zabytków.
• Przesunięcie na 1 stycznia 2023 roku możliwości korzystania z kwoty wolnej przy zaliczkach u maksymalnie trzech płatników.

Od kiedy zmiany w podatkach 2022 wejdą w życie?

Planowane wejście w życie rozwiązań to 1 lipca 2022 roku.

W Polskim Ładzie bez zmian

Budowa domów bez pozwolenia

Ustawa o budowie domów jednorodzinnych do 70 m² bez pozwolenia i nadzoru kierownika budowy obowiązuje od stycznia 2022.

• Domy do 70 m² bez pozwolenia i formalności. Ustawa wchodzi w życie 2 stycznia 2022

Budowa domów jednorodzinnych do 70 m² dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych będzie podlegała obowiązkowi (art. 41 i 43 Prawa budowlanego):

• zawiadomienia organów nadzoru budowlanego oraz projektanta sprawującego nadzór nad zgodnością realizacji budowy z projektem o zamierzonym terminie rozpoczęcia robót budowlanych,
• geodezyjnego wyznaczenia terenu, a po wybudowaniu – geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej.

Wykonanie ww. obowiązków należy do inwestora. Do zgłoszenia budowy domu trzeba będzie dołączyć:

• projekt zagospodarowania działki
• projekt architektoniczno-budowlany
• oświadczenie o budowie domu dla własnych potrzeb mieszkaniowych
• oświadczenie, że przyjmuje się odpowiedzialność za kierowanie budową w przypadku nieustanowienia kierownika budowy.

Mieszkanie bez wkładu własnego

Ten program ma ułatwić finansowanie własnego mieszkania bez wkładu własnego trzem grupom obywateli, czyli tym, którzy:

• chcą mieć swoje pierwsze mieszkanie z rynku pierwotnego,
• szukają go na rynku wtórnym, społecznym,
• chcą wybudować dom.

Generalnie chodzi o pomoc tym, którzy nie mogą sami zgromadzić wkładu własnego na nieruchomość. Wkład własny w tym programie będzie gwarantowany, zapewniany lub spłacany przez państwo. Państwo będzie gwarantować maksymalnie 100 tys. zł wkładu własnego dla biorących kredyt lub oferować dofinansowanie w wysokości do 160 tys. zł dla osób korzystających z mieszkalnictwa społecznego czy też rodzin wielodzietnych (im więcej dzieci tym większa pomoc). Łącznie z programu „Mieszkanie bez wkładu własnego” będzie mogło skorzystać około 80 tys. rodzin rocznie, w wieku od 20. do 40. roku życia. Dopłaty do mieszkań będą  uzależnione od liczby dzieci w rodzinie – 20 tys. zł w przypadku drugiego dziecka, 60 tys. zł – trzeciego, 20 tys. zł – dla każdego kolejnego. 

Do skorzystania z programu niezbędna jest jednak zdolność kredytowa do zaciągnięcia kredytu hipotecznego. BGK udziela gwarancji wkładu własnego do 100 tys. zł (maksymalnie do 40% wartości kredytu) do spłaty przez 15 lat. Gwarancje to nie wszystko, przewidziano też bony mieszkaniowe, które mają premiować duże rodziny. Maksymalnie będzie można dostać nawet 145 tys. zł.

Inwestycje i rozwój

Polski Ład zakłada stworzenie 500 tys. nowych miejsc pracy. Dzięki emisji obligacji rozwojowych możliwe będzie uruchomienie przez Bank Gospodarstwa Krajowego funduszu, który po ustaniu pandemii sfinansuje odbudowę i modernizację kraju, przy wsparciu 770 mld zł w ramach Polityki Spójności i Funduszu Odbudowy. Fundusz Polski Ład ma dać nie tylko impuls rozwojowy, ale także realnie zmienić jakość życia mieszkańców miast bez względu na ich wielkość. W tym obszarze Polski Ład wymienia wiele rodzajów inwestycji, z tym że powołuje się w wielu kwestiach na realizowane już programy. 

• Nowoczesna infrastruktura – rozbudowa sieci autostrad i dróg ekspresowych, rozwój i remont dróg lokalnych, inwestycje w drogi kolejowe, budowa obwodnic, likwidacja niebezpiecznych miejsc, ponad 2 tys. km nowych dróg ekspresowych i autostrad, ponad 100 mostów i obwodnic, przebudowa 50 tys. km dróg, wielu kilometrów chodników lub ścieżek rowerowych, remont lokalnych mostów, tysiące bezpiecznych przejść dla pieszych, nowe i ekologiczne tabory, rozbudowa kolei aglomeracyjnej, inwestycje w porty i centra logistyczne, tysiące nowych nisko- i zeroemisyjnych autobusów, 15 tys. km zmodernizowanych dróg kolejowych.
• Dostępne usługi społeczne – remont i doposażenie 700 małych oddziałów szpitalnych rocznie i 200 większych, setki nowych pracowni specjalistycznych (tomografów, rezonansów), budowa żłobków dla 10 tys. dzieci, setki przedszkoli, ponad 4 tys. świetlic oraz remonty w prawie 4 tys. szkół, setki świetlic wiejskich, domów seniora, centrów integracji i domów pomocy, setki działań z zakresu zazieleniania miast, wsparcie dla modernizacji 3,6 tys. boisk, centrów sportowych czy ogólnodostępnej infrastruktury fitness, zwiększenie do 80% dofinansowania na budowę blisko 300 sal gimnastycznych i 100 basenów w gminach, które nie mają takich obiektów, rewitalizacja lub unowocześnienie co najmniej 300 obiektów infrastruktury kulturalnej i turystycznej.
• Cyfrowa Polska czyli walka z wykluczeniem cyfrowym 5G we wszystkich obszarach miejskich i wzdłuż głównych szlaków komunikacyjnych do 2025 r., ucyfrowienie wszystkich chętnych samorządów i lokalnych usług publicznych, setki kilometrów światłowodów umożliwiających szybką transmisję danych, ponad milion kolejnych gospodarstw domowych mających szerokopasmowy dostęp do internetu.
• Inwestycje w Twój dom – rozbudowa sieci wodno-kanalizacyjnej, budowa lokalnych oczyszczalni, program wymiany źródeł ciepła, fotowoltaika, mała retencja, tysiące kilometrów nowoczesnej sieci wodno-kanalizacyjnej i kilkaset nowych oczyszczalni, blisko milion budynków z nowym, ekologicznym źródłem ciepła dzięki programowi Czyste Powietrze, setki tysięcy domów z dofinansowaną instalacją fotowoltaiczną w ramach programu Mój Prąd, setki tysięcy domów z instalacją retencji wody w ramach programu Moja Woda.
• Czysta energia, czyli rozbudowa sieci energetycznej, rozwój technologii OZE, modernizacja ciepłowni, w tym setki kilometrów nowoczesnej infrastruktury energetyczne, 500 mln euro na inwestycje w farmy wiatrowe oraz infrastrukturę towarzyszącą, 120 nowych lub zmodernizowanych ciepłowni.

Polski Ład obiecuje wsparcie dla instytucji publicznych i samorządów, by mogły zrealizować plany inwestycyjne bez zwiększania zadłużenia. Wsparcie inwestycyjne ma być też impulsem rozwojowym dla całego kraju, który pomoże utrzymać miejsca pracy i złagodzi skutki dekoniunktury wywołanej przez pandemię, a polskie firmy – główni wykonawcy zadań inwestycyjnych – będą mogły utrzymać i tworzyć nowe miejsca pracy. Wśród tych inwestycji ze wsparciem Polski Ład wymienia m.in.:

• wielkie programy infrastrukturalne jak. np. Via Carpatia, Via Baltica, Rail Baltica, rozbudowa Portu Gdańskiego, przekop Mierzei Wiślanej, 
• inwestycje kolejowe – w ciągu 5 lat ma być zbudowanych lub zmodernizowanych 15 tys. km torów kolejowych w całej Polsce, program przystankowy umożliwi lokalny rozwój kolei również w mniejszych miejscowościach,
• inwestycje w koleje aglomeracyjne, by rozwiązać problemy komunikacji zbiorowej w dużych miastach,
• Centralny Port Komunikacyjny, którego potencjał pozwoli na stworzenie ponad 150 tys. miejsc pracy, budowa CPK ma podnieść polski PKB szacunkowo nawet o 3,2%,
• inwestycje portowe – budowa Portu Centralnego w Gdańsku, utworzenie dwóch terminali kontenerowych, terminalu off-shore, gazu LNG, przestrzeni dla stoczni i statków pasażerskich, rozbudowa portów w Szczecinie i Świnoujściu, zdolności przeładunkowe portów poprawi również budowa szerokiego toru do portów Trójmiasta,
• podwojenie liczby dróg szybkiego ruchu do 2025 r.,
• pełne połączenie miast wojewódzkich siecią szybkich dróg – do 2030 r. Polski ład zakłada dokończenie budowy całej sieci dróg szybkiego ruchu w Polsce, a następnie będą uzupełniane kolejne odcinki wskazane przez lokalne społeczności; mowa np. o dokończeniu autostrady A1 oraz drogi S19 między Lublinem a Rzeszowem, ukończenie budowy wschodniego odcinka autostrady A2, trasy S10 łączącej Szczecin, Piłę, Bydgoszcz, Toruń i Warszawę, a także drogi S8 między Wrocławiem a Kłodzkiem, rozpocznie się budowa S19 między Lublinem a Białymstokiem, wybudowana zachodnia obwodnica Szczecina,
• połączenie małych miast z infrastrukturą kolejową – w tym celu w kolejnych latach ma być przeznaczone 70 mln zł rocznie na świadczenie usług transportu między funkcjonującymi stacjami kolejowymi a miejscowościami w ich okolicy,
• polonizacja zamówień publicznych – pod tym hasłem kryje się zamysł, aby rynek zamówień publicznych mocniej otwierał się na rodzime MŚP, w tym celu zostanie stworzona Polityka Zakupowa Państwa, ponadto wprowadzone zostaną przepisy tworzące polski system certyfikacji wykonawców zamówień publicznych by ograniczyć obowiązki formalne związane z udziałem w postępowaniach oraz przyspieszy procedury zakupowe; będzie kontynuowany kierunek obrany w nowym Prawie zamówień publicznych, które weszło w życie 1 stycznia 2021 w tym roku, dla wzmocnienia pozycji MŚP, m.in. dzięki wprowadzeniu katalogu klauzul obowiązkowych i zakazanych, ograniczeniu wysokości i zakresu kar umownych czy wprowadzeniu obowiązku częściowych płatności i zaliczek w dłuższych umowach.