GDDKiA wyczerpała możliwości techniczne
Opóźnień w budowie autostrad nie da się ukryć. Również w ministerstwie transportu analizuje się przyczyny zaniedbań z lat ubiegłych i nieudanych postępowań przetargowych. Pod lupę wzięto między innymi Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad. Piotr Stomma, podsekretarz stanu w ministerstwie transportu, opowiada o pomysłach rządu na poprawę sytuacji w polskim budownictwie.
W czym nie sprawdza się Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad?
Jak wynika z dotychczasowych doświadczeń, w ramach istniejącego systemu nie było i nie będzie możliwe zrealizowanie rządowego programu wybudowania w krótkim czasie sieci autostrad i dróg ekspresowych. Administracja drogowa, a w szczególności Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad w dotychczasowej swojej strukturze wyczerpała możliwości techniczne, organizacyjne i finansowe w zakresie prowadzenia dużych inwestycji. Należy zauważyć, iż instytucja ta od lat działa w niezmienionej organizacji rzeczowo-etatowej przy jednoczesnym znaczącym zwiększeniu zadań powierzonych do wykonania, wynikających tak z pogarszającego się stanu dróg krajowych jak i wymogów co do sieci drogowej związanych z członkostwem w Unii Europejskiej. Kilka ostatnich lat funkcjonowania Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad pokazuje, iż nie wykorzystuje ona corocznych środków finansowych przyznanych na realizację inwestycji drogowych także z powodu ograniczonych środków finansowych przeznaczonych na jej działalność oraz braku możliwości zatrudnienia dostatecznej liczby wysokokwalifikowanych pracowników. W związku z opisaną sytuacją istnieje poważne ryzyko niewykorzystania dużej ilości środków finansowych, które są przewidziane w ramach funduszy z Unii Europejskiej na lata 2007-2013.
Ponadto dotychczasowe rozwiązania systemowe dotyczące programu budowy autostrad i innych dróg krajowych, jak również stan realizacji tego programu został krytycznie oceniony przez Najwyższą Izbę Kontroli. Dlatego też zaproponowano nowe rozwiązania polegające m.in. na możliwości powołania drogowych spółek specjalnego przeznaczenia, które mają stanowić uzupełnienie dotychczasowego systemu budowy dróg i autostrad. Celem wprowadzenia ustawy o drogowych spółkach specjalnego przeznaczenia jest stworzenie możliwości powołania drogowych spółek specjalnego przeznaczenia jako nowego podmiotu do przygotowania i realizacji przedsięwzięć w zakresie budowy, przebudowy, remontu, utrzymania, ochrony i zarządzania drogami krajowymi w rozumieniu ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2004 r. nr 204, poz. 2086 z późn. zm.).
W jaki sposób wspomniane spółki miałyby przyspieszyć budowę autostrad w Polsce? Dlaczego zakłada się, że będą lepiej funkcjonować od GDDKiA?
Powołanie drogowych spółek specjalnego przeznaczenia pozwoli na przyśpieszenie budowy autostrad, dróg ekspresowych i innych dróg krajowych oraz dostosowania nawierzchni dróg krajowych do obciążeń 11,5 t/oś leżących w europejskich korytarzach transportowych. Powoływane drogowe spółki specjalnego przeznaczenia jako dodatkowe, obok Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, podmioty uprawnione m.in. do korzystania ze środków unijnych zwiększą zarazem możliwość absorpcji tych środków. Niezależnie od powyższego będą one miały szanse na przygotowywanie i realizację inwestycji drogowych szybciej, efektywniej - przy wykorzystaniu wysokokwalifikowanej kadry i menedżerskiego systemu zarządzania. Reasumując, drogowe spółki specjalnego przeznaczenia powoływane będą dla uzyskania koncentracji sił i środków do wykonania wskazanego przedsięwzięcia drogowego z zakresu dróg krajowych, wybranego z zadań należących dotychczas do Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad, który z kolei będzie kontynuował pozostałe inwestycje z tego zakresu.
Skoro spółki przejmą część zadań GDDKiA, czy można w tym przypadku mówić o konkurencji czy raczej o uzupełnianiu się?
Możliwość tworzenia drogowych spółek specjalnego przeznaczenia będzie stanowiła uzupełnienie o nowe instrumenty organizacyjno-prawne w stosunku do tradycyjnego systemu (budowa i zarządzanie drogami przez administrację drogową) jak i do systemu budowy i zarządzania drogami przez podmioty prywatne (w systemie ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym, lub partnerstwa publiczno-prywatnego). Dotychczasowa struktura administracji drogowej, określona przepisami o drogach publicznych, a więc w odniesieniu do dróg krajowych - struktura Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad pozostaje poza zakresem regulacji dotyczącej przedmiotowych spółek. Projektowana regulacja ma stworzyć dla Rządu uzupełniające narzędzie wykonania programu wybudowania w krótkim czasie sieci autostrad i dróg ekspresowych. Zadania dotychczasowej administracji drogowej i nowych spółek będą komplementarne i razem zwiększą zdolności krajowe w zakresie budowy dróg krajowych.
Czy już wiadomo, jakie będzie pierwsze przedsięwzięcie spółki?
Drogowe spółki specjalnego przeznaczenia powstawałyby w celu realizacji priorytetowych zadań w zakresie infrastruktury drogowej. Priorytetami obecnego Rządu są budowa autostrady A1, drogi ekspresowej S3 i S19 oraz Warszawskiego Węzła Drogowego. Przewiduje się, iż zostanie przeprowadzona analiza wykonalności każdego z w/w przedsięwzięć priorytetowych, także pod kątem realizacji w ramach drogowych spółek specjalnego przeznaczenia. W chwili obecnej jeszcze nie została podjęta decyzja co do konkretnego przedsięwzięcia drogowego powierzonego spółce. Natomiast liczba powołanych drogowych spółek specjalnego przeznaczenia będzie uzależniona od ilości zadań inwestycyjnych na drogach krajowych wynikających z rządowych programów, a także środków finansowych zgromadzonych na te cele.
