Największe katastrofy budowlane w Polsce. Oto 5 najtragiczniejszych katastrof w historii Polski
Katastrofy budowlane raczej rzadko pochłaniają wiele ofiar. Są jednak takie katastrofy, kóre można zaliczyć do najtragiczniejszych zdarzeń w historii naszego kraju. Jedną z takich katastrof było zawalenie się hali Targów Katowickich w 2006 r. Po dwunastu latach od tej katastrofy budowlanej sąd ostatecznie stwierdził, kto ponosi winę za tę tragedię. Przypominamy także o największych katastrofach budowlanych, które wstrząsnęły Polską.
Do katastrofy budowlanej dochodzi najczęściej w wyniku zdarzeń losowych, do których zalicza się działania sił natury, np. silnych wiatrów, intensywnych opadów deszczu lub śniegu, wstrząsów sejsmicznych. Przyczyną katastrof budowlanych może być też działalność człowieka, np. wybuch gazu, pożar, wypadek komunikacyjny, w wyniku którego budynek ulegnie zniszczeniu.
O wiele rzadziej przyczyną katastrof budowlanych są błędy w czasie budowy lub utrzymania obiektu budowlanego. Często do katastrof budowlanych prowadzi niefrasobliwość projektantów. Z analiz katastrof budowlanych wynika, że często dochodzi do splotu wydarzeń, w których istotną rolę odgrywa człowiek poprzez niedopełnienie spoczywających na nim obowiązków.
Dodajmy, że Prawo budowlane wyraźnie określa, że odpowiedzialność zawodowa dotyczy osób pełniących samodzielne funkcje techniczne w budownictwie, tj. projektantów, kierowników budów (robót), inspektorów nadzoru inwestorskiego.
Katastrofa budowlana to – zgodnie z definicją Prawa budowlanego – niezamierzone, gwałtowne zniszczenie obiektu budowlanego lub jego części, a także konstrukcyjnych elementów rusztowań, elementów formujących, ścianek szczelnych i obudowy wykopów.
Z danych Głównego Urzedu Nadzoru Budowlanego (GUNB) wynika, że co roku w Polsce dochodzi do kilkuset katastrof budowlanych, ale w większości przypadków nie niosą one za sobą ofiar. Jednak w historii katastrof budowlanych zdarzają i takie, w których ginie kilka, kilkanaście, a nawet i kilkadziesiąt osób.
Największe katastrofy budowlane w Polsce
Zawalenie się hali MTK (Międzynarodowych Targów Katowickich)
To największa jak dotąd - mierzona liczbą ofiar – katastrofa budowlana w Polsce. Jedna z hal MTK zawaliła się w 28 stycznia 2006 r., podczas targów gołębi pocztowych. Zginęło wówczas 65 osób, prawie 150 zostało rannych, w tym 26 ciężko.
Chociaż bezpośrednią przyczyną katastrofy budowlanej w Katowicach był śnieg zalegający na dachu, którego ciężar doprowadził do załamania konstrukcji obiektu, to jednak przyczynili się do niej również ludzie, którzy niesumiennie wykonywali swoją pracę.
Bez wnikania w 12-letnią historię procesową, 24 kwietnia 2018 roku, Sąd Okręgowy w Warszawie wydał wyrok, że to częściowo Skarb Państwa ponosi cywilną odpowiedzialność za tę katastrofę budowlaną. Ponadto Sąd wymierzył od 1,5 do 9 lat więzienia pięciu spośród dziewięciu oskarżonym. Najwyższy wymiar kary – 9 lat więzienia otrzymał projektant hali. Kolejne wyroki to po 2 lata więzienia dla członka zarządu spółki Międzynarodowe Targi Katowickie, rzeczoznawcy budowlanego i byłej inspektor nadzoru budowlanego oraz 1,5 roku dla dyrektora technicznego spółki.
Rotunda w Warszawie - wybuch gazu w banku PKO
W budynku Rotundy Warszawa znajdował się odział banku PKO, w którym 15 lutego 1979 w banku znajdowało się około 170 pracowników i trzystu klientów. Wybuch gazu był tak silny, że cały gmach się uniósł, pękł, runęły tafle szklanej fasady, w finale wszystkie kondygnacje budynku zapadły się do podziemi. W wyniku tej katastrofy budowlanej uszkodzone zostały także sąsiednie wieżowce.
W tej katastrofie budowlanej zginęło 49 osób, a 135 zostało rannych.
Wieżowiec w Gdańsku - wybuch gazu, ofiary śmiertelne
Do katastrofy budowlanej doszło 17 kwietnia 1995 r. przy al. Wojska Polskiego 39. Wybuch gazu z rozszczelnionej instalacji (zainicjowany iskrą z instalacji elektrycznej) spowodował poważne uszkodzenia budynku, całkowicie zapadły się trzy dolne kondygnacje, dwa piętra zostały wbite w ziemię, reszta groziła zwaleniem w każdej chwili. Podjęto decyzję o wysadzeniu budynku, by móc prowadzić akcję ratunkową. W wyniku katastrofy zginęły 22 osoby, a 12 osób zostało rannych.
Według niektórych specjalistów, gdański wieżowiec nie powinien figurować w rejestrze katastrof budowlanych. Innego zdania jest Jacek Szer, były Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego i autor książki „Katastrofy budowlane” (PWN, 2018). My podzielamy opinię tego eksperta.
Wyższa Szkoła Rolnicza we Wrocławiu - największa katastrofa na placu budowy
Tu mamy przypadek katastrofy, do której doszło 22 marca 1966 r. podczas budowy budynku Wydziału Melioracji przy pl. Grunwaldzkim. Z analizy katastrofy wynika, że przyczynił się do niej pośpiech i niezachowanie technologicznego harmonogramu robót. Propaganda domagała się widocznych efektów budowy, dlatego stawiano kolejne kondygnacje bez równoległego wykonywania robót murarskich usztywniających konstrukcję. Wystarczył mocniejszy powiew wiatru, by budynek się zawalił. W katastrofie budowlanej zginęło 10 osób - majster budowy i dziewięciu robotników.
Kamienica w Świebodzicach - wybuch w poniemieckiej kamienicy
Znów przyczyną katastrofy budowlanej był wybuch gazu, który nastąpił 8 kwietnia 2017 r. w trzykondygnacyjnej, poniemieckiej kamienicy przy ul. Krasickiego 28. Wybuch uszkodził konstrukcję budynku. Zginęło 6 osób, a 4 zostały ranne.
Największa katastrofa budowlana na świecie
Na koniec tego tragicznego zestawienia największa katastrofa budowlana na świecie - katastrofa budowlana Rana Plaza w Szabharze (Bangladesz). W wyniku wibracji wielkich generatorów zawalił się 24 kwietnia 2013 r. ośmiokondygnacyjny wieżowiec, w którym znajdowało się kilka fabryk odzieży, bank i sklepy. Dopiero po katastrofie wyszło na jaw, że bez wiedzy architekta dobudowano w budynku trzy kondygnacje, bo zaprojektowany był na pięć. Ponadto jego konstrukcja nie przewidywała obciążeń wielkimi maszynami tekstylnymi i generatorami. W wyniku katastrofy zginęło 1127 osób, a około 2500 odniosło obrażenia!
