Malta Zdrój

Malta to miejsce, w którym chętnie spotykają się mieszkańcy Poznania. Z dumą przyprowadzają tu swoich gości z kraju i zagranicy, aby pokazać im ciekawy fragment swojego miasta. W ostatnich latach Malta stała się wizytówką Poznania. Jednak niezwykłą historię tego miejsca zna niewiele osób.

Już we wczesnym średniowieczu prowadził tędy ważny handlowy trakt Europy. Opodal stał kościół św. Michała wzmiankowany w dokumentach źródłowych z 1146 roku z okazji oblężenia Poznania podczas wojny domowej. Przy nim książę Mieszko III Stary założył przytułek dla bezdomnych oraz szpital dla rannych i chorych. W 1187 roku Mieszko III oddał osadę szpitalną, kościół i osiem wiosek zakonowi joannitów. Był to zakon rycerski utworzony w okresie wojen krzyżowych z bractwa przy szpitalu św. Jana w Jerozolimie. Zakon, w 1530 roku, przeniósł swoją siedzibę na wyspę Maltę na Morzu Śródziemnym. Odtąd joannitów nazywano Kawalerami Maltańskimi, a ich poznańskie posiadłości przyjęły nazwę Malta. Natomiast osadę wraz z rezydencją przełożonego - komandora nazwano Komandorią. Nazewnictwo to przetrwało do dzisiaj.
W czasie zaboru pruskiego były to tereny nie zamieszkane przez Niemców. Stąd poznańczycy chętnie gromadzili się nad Maltą, gdzie mogli swobodnie mówić i śpiewać po polsku. Chodzili na piesze wycieczki, podziwiając piękny krajobraz, zalesione tereny, rzekę Cybinę i jej malownicze rozlewiska. Tereny nadmaltańskie stały się w owych czasach kuźnią patriotyzmu. Dlatego po pierwszej wojnie światowej właśnie Maltę wybrano jako miejsce upamiętnienia odzyskania niepodległości. Powstał plan utworzenia tu założenia przestrzennego o charakterze parkowym. Ogłoszono konkurs, który wygrał poznański architekt, Adam Ballenschteadt. W jego projekcie znalazł się staw, po którym mogłyby pływać łódki oraz domy gimnastyki, boiska, place do ćwiczeń, estrady dla orkiestr, teatr zimowy i "latowy". Nad parkiem górował Kopiec Wolności usypany z ziemi przynoszonej przez poznaniaków. Ten po mistrzowsku opracowany plan zagospodarowania parku na Malcie (poza budową kopca) niestety nigdy nie doczekał się realizacji. W późniejszych opracowaniach korzystano jedynie z jego głównych założeń.
Projekt, który powstał w latach 80., rozwijał koncepcję Adama Ballenschteadta. Kontynuował ideę Malty - ogromnego parku ze wspaniałymi drzewami, krzewami i kwiatami, ozdobionego rzeźbami oraz małymi formami architektonicznymi, miejsca o charakterze nie tylko sportowym, ale i punktu spotkań miłośników dobrej muzyki i sztuki.
Obraz takiej Malty rozpoczęto realizować w latach 80. Ze względu na ogrom przedsięwzięcia początki były trudne. Pierwszym etapem było zlikwidowanie aż w 38 miejscach dopływu ścieków kanalizacyjnych do jeziora. Z czaszy jeziora wydobyto około 1 000 000 m3 ziemi, którą w większości wykorzystano do ukształtowania nowego krajobrazu Malty. Pierwsze obiekty musiały być oddane do 1990 roku, czyli terminu Mistrzostw Świata w Kajakarstwie. Udało się - mistrzostwa odbyły się na nowym torze regatowym. Do dyspozycji zawodników i gości mistrzostw oddano: budynek administracji i obsługi toru z salą konferencyjną, centrum prasowym i restauracją; trybunę dla 2132 widzów z zapleczem gastronomicznym; hangar na kajaki i łodzie, z szatniami, zapleczem odnowy biologicznej i opieki medycznej oraz gastronomią; świetlną tablicę wyników; wieże startowe dla sędziów; pomosty; wieżę dla sędziów na linii mety oraz drogi i parkingi. Posadzono także niewielką liczbę drzew. Na południowym brzegu jeziora wybudowano kąpielisko.
Z czasem na Malcie powstały kolejne obiekty: Park Hotel z 200 miejscami noclegowymi; stok narciarski Malta-Ski ze sztuczną nawierzchnią; Camping z domkami, w których może mieszkać 156 osób; sanitariaty. Dla milusińskich zrealizowano pierwszy na Malcie ogródek zabaw. Miejmy nadzieję, że nie ostatni. Przebojem było oddanie do użytku letniego toru saneczkowego AUDI-Malta-Ski oraz nowej stacji kolejki wąskotorowej Maltanka. Realizując kolejne inwestycje, nie zapomniano o kontynuowaniu budowy Kopca Wolności. Miłym akcentem byłoby, gdyby wierzchołek usypali podobnie jak kiedyś sami poznaniacy.
Realne wydaje się wykorzystanie istniejących źródeł wód termalnych znajdujących się na północnym brzegu Jeziora Maltańskiego. Na głębokości 1306 m odkryto wodę homeotermalną, chlorkowo-sodową (solankę), bromową, borową o temperaturze 42 0 C i wypływającą samoczynnie. Uznano ją za wodę leczniczą, stosowaną do leczenia schorzeń reumatycznych, skórnych, chorób alergicznych. W miejscu tym ma powstać ogólnodostępny ośrodek rekreacyjny, mający również charakter lecznictwa profilaktycznego i rehabilitacji. Całość założenia przestrzennego zaprojektowano w parku, a architektura obiektów dwukondygnacyjnych nawiązuje do już istniejącej na Malcie. W ośrodku zaplanowano m.in.:
- 5 basenów otwartych, w których użytkownicy mogą zarówno siedzieć, leżeć, pływać, jak i korzystać z masaży wodnych, zjeżdżalni i innych atrakcji, z których najciekawsze to sztuczne fale morskie;
- dwa baseny kryte, połączone kanałami z basenami otwartymi;
- dział przyrodoleczniczy i odnowy biologicznej (w tym sauna fińska, łaźnia turecka, łaźnia rzymska, ogród zimowy, w którym można organizować koncerty);
- kawiarnie, restauracje, punkty małej gastronomii;
- hotel z 300 miejscami noclegowymi;
- zespół obiektów sportowych z halą tenisową, kortami do squasha, siłownią, salą bilardową, kręgielnią oraz uniwersalną salą do gry w koszykówkę czy siatkówkę;
- urządzenia sportowo-rekreacyjne: boiska wielofunkcyjne, korty tenisowe i do minigolfa, boiska do siatkówki plażowej, ścieżka zdrowia, ogródek zabaw dla dzieci;
- kąpielisko w jeziorze.