Smog Kraków ma pod kontrolą. Sprawdź, aktualny stan powietrza w Krakowie

Stan powietrza Kraków miał od wielu lat na poziomie niebezpiecznym, szczególnie w okresie grzewczym. Wygląda jednak na to, że smog w Krakowie jest obecnie pod kontrolą nie tylko na poziomie informowania o zagrożeniach, ale także pod względem eliminacji źródeł powstawania smogu.

Smog w Krakowie przyczyny są inne

Oprócz znanych powszechnie przyczyn powstawania smogu, szczególnie w miastach, do których zalicza się spalanie niskiej jakości węgla w piecach węglowych (w styczniu 2020 w Krakowie było jeszcze 2850 urządzeń zasilanych paliwami stałymi mimo wprowadzonego zakazu palenia węglem) i zanieczyszczenia pochodzenia komunikacyjnego (władze miasta twierdzą, że krakowianie preferują własne samochody szczególnie na krótkich dystansach), zabudowane zostały korytarze powietrzne (które poprawiały stan powietrza w Krakowie), to krakowski smog ma swoje dodatkowe źródła. Są to:

• zanieczyszczenia przemysłowe (kilka elektrowni i zakładów przemysłowych),
• położenie miasta w dolinie Wisły, przez co smog zawisa nad miastem,
• masy zanieczyszczonego powietrza z okolicznych terenów.

Jak wygląda dziś jakość powietrza w Krakowie

Kliknij na mapkę i sprawdź aktualny stan powietrza w Krakowie i okolicach.

Smog w Krakowie - jak wygląda walka o stan powietrza

Problem smogu w Krakowie sam się nie rozwiąże. W sukurs przychodzą władze miasta i województwa, które narzędziami prawnymi wymuszają zachowania i decyzje mieszkańców aby poprawić jakość powietrza. To akurat dotyczy całej Polski, w której obowiązują uchwały antysmogowe. Ale Kraków w tych działaniach wyróżnia się i zamierza dosyć szybko to udowodnić. Co zatem robi miasto, aby zlikwidować smog nad Krakowem?

Sejmik Województwa Małopolskiego we wrześniu 2020 przyjął nowy „Program ochrony powietrza”, który wyznacza rok 2023 dla osiągnięcia w całej Małopolsce dopuszczalnych poziomów zanieczyszczeń powietrza pyłami PM10 i PM2,5, benzo(a)pirenem oraz dwutlenkiem azotu. Obowiązuje też zakaz palenia w kominkach i innych urządzeniach na paliwa stale, gdy powietrze osiąga II lub III trzeci stopień zanieczyszczenia.

• Uchwały antysmogowe dla miast i województw
• Koniec z kopciuchami w Małopolsce
• Wymiana starego kotła z Programem „Czyste Powietrze”

Do końca 2021 w Małopolsce ma zostać przeprowadzona inwentaryzacja w 70% budynków mieszkalnych i niemieszkalnych na terenie gmin pod kątem źródeł ciepła i instalacji OZE, w połowie 2022 roku pozom kontroli ma osiągnąć 90% budynków.

Do 30 września 2021 roku ma być gotowa analiza problemu ubóstwa energetycznego w województwie, co należy rozumieć jako przygotowanie do jakiegoś programu pomocy dla osób, których nie stać na samodzielną wymianę starego systemu grzewczego na nowy czy termomodernizację.

Również na połowę roku 2022 wyznaczony termin opracowania i przyjęcia planu zrównoważonej mobilności miejskiej według wytycznych Komisji Europejskiej.

Jest też harmonogram dotyczący kominków i wymiany kotłów powiązany z dofinansowaniem:

• od 2022 finansowanie wyłącznie kotłów na biomasę
• od 2023 brak możliwości finansowania ze środków publicznych zakupu kotłów na biomasę o emisji pyłu powyżej 20 mg/m3 (przy 10% O₂)
• od 2023 zakaz używania kominków o sprawności cieplnej poniżej 80% lub niespełniających norm ekoprojektu
• do końca 2022 wymiana kotłów pozaklasowych
• do końca 2026 wymiana kotów 3 i 4 klasy (o kotłach c.o. 5 klasy nie wspomniano)

I nie są to wszystkie deklaracje zapisane w nowym „Programie ochrony powietrza” Małopolski.

Takie są fakty: w rankingu najbardziej zanieczyszczonych miast świata IQAir – Kraków 17 grudnia 2020 o godz. 12.00 zajmował 8. miejsce, a o godz. 14.30 „spadł” na 9. pozycję.  

Kraków bez smogu w 2023

Należy spodziewać się konsekwencji w tych działaniach, bo Kraków aspiruje  do tytułu Zielonej Stolicy Europy 2023. Ten swoisty konkurs jest inicjatywą 15 europejskich miast i jest przeprowadzany od 2010 roku. W ubiegłorocznej edycji 2022 Kraków zajął 5. miejsce, spośród polskich miast pokonując Poznań, Gdańsk i Katowice. W kolejnej zamierza wygrać. Komisja będzie oceniać konkursowe miasta na podstawie kilkunastu tematów i działań, które zostały już podjęte lub są zaplanowane, wśród nich jest oczywiście poprawa jakości powietrza, ale także np. ograniczenie hałasu, gospodarowanie odpadami, gospodarowaniu wodą, ochrona przyrody i bioróżnorodność, zrównoważony rozwój terenów, ekoinnowacje i łagodzenie zamian klimatu, adaptacja i łagodzenie zmian klimatu, zrównoważony rozwój transportu i efektywność energetyczna.

Pomiary poziomu smogu w Krakowie

Smog w Krakowie jest mierzony przez stacje kontroli, ale smog i źródła jego powstawania tropi też oczywiście straż miejska. Strażnicy miejscy są nieocenieni również w innych polskich miastach, są odpowiednio przeszkoleni i czasami wspierani przez drony. Nie wystarczy jednak podejrzany dym z komina, winę trzeba udowodnić sprawdzając materiał spalany w piecu czy kominku.

Tylko w listopadzie 2020 krakowscy strażnicy miejscy przeprowadzili 439 kontroli instalacji grzewczych z bilansem 14 wykroczeń, pięciu mandatów karnych w kwocie 800 zł, siedmiu notatek pod wniosek do sądu o ukaranie, dwa pouczenia. A na cały sezon grzewczy 2020/2021 krakowska straż miejska zaplanowała ok. 3000 kontroli. Funkcjonariusze będą korzystać z samochodu elektrycznego, z monitora pyłu zawieszonego, kamery termowizyjnej oraz dronów, strażnicy skupia swą uwagę na tych lokalizacjach, gdzie może dochodzić do nieprzestrzegania przepisów uchwały antysmogowej. Dla porównania - w sezonie 2019/2020 przeprowadzono około 7000 kontroli.

Monika Czechowska