Antaba

Antaba, przestarzale także hantaba, rzadziej dzierżak, to metalowy uchwyt, zwykle w formie dużego pierścienia, umieszczonego na boku skrzyni, na drzwiach czy bramie. Uchwyt taki może być nieruchomy, albo składać się z podstawy i ruchomej obręczy. W tym drugim przypadku zamocowana na skrzydle drzwiowym antaba mogła służyć jako kołatka. Wykonywana z żelaza, brązu, mosiądzu, rzadziej innych materiałów. Antaba najczęściej ma formę stylizowanej głowy lwa, trzymającego w pysku obręcz. Motyw ten występował w architekturze romańskiej i gotyckiej. W późniejszych epokach (historyzm, empire) stosowany niekiedy w celach dekoracyjnych. Antaby stosowano w architekturze wnętrz i rzemiośle artystycznym; metalowe uchwyty zdobiły niekiedy duże metalowe naczynia, czasem świeczniki oraz meble; w antaby opatrywano także boki trumien. Antaba jako element drzwi znana była już w starożytnym Rzymie, powszechnie stosowano ją w średniowieczu. Antabą nazywa się także sztabę, gruby płaskownik zamontowany na drzwiach dla ich wzmocnienia, a także dla uzyskania efektu dekoracyjnego. Powiązane hasła: brama, kołatka