Arts and Crafts
Arts & Crafts (Arts and Crafts), czyli sztuki i rzemiosła – to ruch artystyczny, który powstał w Wielkiej Brytanii w latach 50. XIX wieku, szczyt popularności osiągnął na przełomie XIX i XX wieku, a jego wpływ był widoczny aż do II wojny światowej. Celem uczestników ruchu było odnowienie różnych dziedzin sztuki, tak, by otaczające człowieka przedmioty (meble, architektura wnętrz, książki itd.) były zarówno funkcjonalne, jak i piękne. Założyciele ruchu odmawiali tych wartości produkowanym masowo wytworom przemysłu. Programowo anty-przemysłowi teoretycy Arts & Crafts gloryfikowali natomiast rzemiosło i indywidualną, ręczną pracę. Podkreślali wysoką jakość wytworów rzemieślniczych, a także etyczną i społeczną wyższość rzemiosła nad produkcją fabryczną. Inspiratorem dla twórców Arts & Crafts był brytyjski pisarz i esteta John Ruskin. W swoich pismach zwracał on uwagę na niebezpieczeństwa płynące z rozdzielenia aktu twórczego (projektowania) i samej fizycznej pracy. Efektem rewolucji przemysłowej było zredukowanie robotników niemal do roli elementu maszyny. Monotonne wykonywanie powtarzających się czynności, brak wpływu na ostateczny efekt, złe warunki pracy, zanik indywidualności były zdaniem Ruskina nierozerwalnie związane z pracą w fabrykach. Konsekwencją uprzemysłowienia miała być degeneracja robotników i zanik zmysłu estetycznego. Ruch Arts & Crafts miał służyć społeczeństwu, popularyzując dobre rzemiosło i wprowadzając piękne, funkcjonalne przedmioty do ówczesnych wnętrz. Artyści związani z ruchem odwoływali się do wzorców średniowiecznych (por. neogotyk), sztuki ludowej, romantyzmu. Ruch zachował jednak elitarny charakter. Wysoki koszt dobrych materiałów, a zwłaszcza czasochłonność rzemieślniczej pracy sprawiały, że ręcznie wykonane obiekty były zbyt drogie dla przeciętnego odbiorcy. Projekty z kręgu Arts & Crafts były jednak naśladowane przez producentów, stylistyka zyskała więc znaczną popularność.
Arts & Crafts: historia
Ruch narodził się na Wyspach Brytyjskich i tam też najżywiej się rozwijał, choć w okresie szczytowej popularności jego wpływy sięgały obu Ameryk i Azji. Główną postacią i twórcą Arts & Crafts jest William Morris. Wraz z Edwardem Burne-Jonesem i kręgiem przyjaciół łączył fascynację literaturą romantyczną, kwestiami społecznymi i sztukami pięknymi. Pod wpływem pism Ruskina Morris porzucił decyzję o karierze duchownego na rzecz architektury i sztuk pięknych. Zajmował się między innymi projektowaniem mebli, tkanin i grafiki, łącząc zajęcia „designera” z pracą literacką i organizacyjną. W 1861 powstała firma Morris & Co. Oferowała ona projektowane i wykonywane przez prerafaelitów tworząc meble, wyroby z metalu, tkaniny, tapety, elementy wyposażenia i architektury wnętrz. Wkrótce powstała Guild and School of Handicraft, szkoła kształcąca artystów-rzemieślników zgodnei z założeniami ruchu. Oprócz artykułów, katalogów i książek, działalność członków ruchu popularyzowało również własne czasopismo The Hobby Horse. Na wzór ruchu zakładano stowarzyszenie m.in. w USA i Austrii; w Polsce do ideałów Arts & Crafts nawiązywały na początku XX stulecia Warsztaty Krakowskie.
Architektura Arts & Crafts
Red House w Londynie, 1859 – zaprojektowany przez Philipa Webba dom Williama MorrisaSpade House, Kent, Wielka Brytania, 1900Oregon Public Library, Oregon, USA, 1909Whare Ra, Havelock North, Nowa Zelandia, 1912Ruch Arts & Crafts poprzedzał europejską secesję, w XX wieku wywarł silny wpływ na twórczość Franka L. Wrighta.
