Brama

Brama to główne wejście, prowadzące do wnętrza budowli albo wydzielonego terenu, zaopatrzone w zamknięcie. Brama może być prostą konstrukcją o czysto utylitarnym charakterze, albo budowlą o bogatej bryle i dekoracji rzeźbiarskiej. Od starożytności brama była ważnym elementem umocnień. Jako najsłabsza część murów obronnych, była dodatkowo zabezpieczana. Szczególnie w średniowiecznych zamkach towarzyszyły jej takie elementy ochronne, między innymi most zwodzony nad fosą, brona, samborza, strzelnice i inne. Dostęp był dodatkowo ograniczany poprzedzającym bramę dziełem obronnym, przedbramiem, następnie barbakanem. Bramy w architekturze militarnej miały znaczne rozmiary. Bramy zamykały także dostęp do podwórzy, pałaców i kamienic. Nie musiały pełnić funkcji obronnej, ale chroniły przed dostępem niepowołanych osób. Obok bram pełnych używano także ażurowych, np. z kutego metalu, niekiedy o dużej wartości artystycznej (zwł. bramy barokowe). Niekiedy brama wyznacza granice posiadłości jako rodzaj znaku, nie jest połączona z ogrodzeniem i nie służy jako fizyczna bariera uniemożliwiająca dostęp. Brama może mieć także znaczenie czysto symboliczne; otwarte bramy triumfalne budowano począwszy od renesansu (XVI wiek). Wzorowane były na znanej z architektury starożytnego Rzymu łuków triumfalnych. Przykłady historyczne: Brama Isztar z Babilonu (obecnie w Berlinie) 575 r. p.n.e., monumentalna brama pałacu Rohan w Strasburgu (Alzacja, Francja) 1728,  Brama Branderburska w Berlinie (Niemcy) 1791Powiązane hasła: barbakan, drzwi, gopuram, furta, portyk, propyleje, pylon, wierzeje, wrota