Chacmool

Chacmool (Chac-Mool) to termin określający typ kamiennego ołtarza w formie rzeźby figuralnej, występującego w różnych kulturach prekolumbijskiej Ameryki, przede wszystkim w świątyniach Tolteków i Majów. Pomimo odmiennego rozwiązania szczegółów, ogólny schemat pozostaje zawsze podobny. Ołtarze chacmool mają formę antropomorficzną, wyobrażają postać w pozycji półleżącej. Głowa skierowana jest w inną stronę niż reszta ciała, ręce złożone na brzuchu, czyli na płycie ołtarzowej, na której składano ofiary. Umieszczona na brzuchu płaszczyzna czy misa mogła zawierać tytoń, cenne pióra, placki kukurydziane, albo serca i krew (także ludzkie), zwłaszcza w świątyniach Azteków. W różnych kulturach postać może być wyobrażeniem wojownika, starca, albo istoty fantastycznej, łączącej rysy człowieka i świętego zwierzęcia, np. jaguara. Najstarsze znane ołtarze typu Chacmool pochodzą z IX wieku, odkryte zostały w północnej części półwyspu Jukatan. Ołtarze wykonywane były z różnych materiałów, między innymi z wapienia i twardych skał wulkanicznych, bogactwo detalu i ukształtowanie formy jest więc także zróżnicowane. Ołtarze chacmool występują zazwyczaj w powiązaniu z obiektami architektury sakralnej, kamieniami ofiarnymi. Rzeźby nie są jednak uważane za obiekty kultu, nie występują też w wewnętrznych kręgach świątyń.