Cyrk

Cyrk – charakterystyczny dla architektury starożytnego Rzymu obiekt użyteczności publicznej, podobny do greckiego hipodromu. Służył przede wszystkim jako tor wyścigowy dla konnych zaprzęgów – z najbardziej znanymi kwadrygami (rydwan z czwórką koni) na czele. Cyrki, ze względu na znaczne rozmiary, należały do największych obiektów publicznych w architekturze starożytnego Rzymu.

Cyrk – budowa

Cyrk, wbrew nazwie („circus”- koło) nie był okręgiem, zarys miał zbliżony raczej do wydłużonego prostokąta, zaokrąglonego na końcach. Tory biegły równolegle aż do ostrego wirażu. Rozdzielała je spina. Ten niski mur zazwyczaj był dekoracyjnym elementem areny. Ozdabiały go posągi, ołtarze, niewielkie budowle o przeznaczeniu sakralnym. Często spotykane były obeliski i kolumny, niekiedy fontanny. Na obu krańcach muru znajdowały się słupy, określane jako metae – stąd współczesna „meta”. Za słupem rydwany wchodziły w zakręt. Na niskim murze umieszczano widoczne z daleka, symboliczne przedmioty, zdejmowane po kolejnych okrążeniach. Tory oddzielone były od widowni rowem, by zabezpieczyć widzów przed skutkami częstych wypadków. Wyścigi mogły być w wielu cyrkach oglądane przez kilkudziesięciotysięczne tłumy. Arenę otaczały, podobnie jak w amfiteatrach, rzędy ławek. Na widowni znajdowały się też wydzielone miejsca dla najważniejszych gości.

Największy cyrk na świecie

Rzymskie cyrki różniły się rozmiarami. Za największy uchodzi Circus Maximus w Rzymie, długi 650 metrów i mieszczący równocześnie po 250 000 widzów. W latach świetności budowla była bogato zdobiona. Oprócz tego gigantycznego obiektu w samej stolicy imperium znajdowały się także inne cyrki (Nerona, Kaliguli), podobne obiekty wznoszono także w miastach prowincji.

Inne bryły

Oprócz stadionów, dla architektury starożytnego Rzymu typowe były stadia, obiekty o podobnej formie, ale mniejszych rozmiarach. Służyły one raczej do zawodów lekkoatletycznych, jak w starożytnej Grecji, niż do wyścigów kwadryg. Inną budowlą rozrywkową jest cyrk naumachii. Taka bryła, podobna do amfiteatru, służył do rozgrywania bitew morskich.

Cyrk współcześnie

Nowożytny cyrk to rodzaj popularnego widowiska z udziałem m.in. mimów, akrobatów i treserów zwierząt.Taki rodzaj rozrywki ukształtował się w 2 poł. XVIII wieku, zaś pierwszy stały cyrk założony został w latach 80. XIX wieku. Obecnie większość widowisk cyrkowych odbywa się w wielkich namiotach, z rzędami siedzisk otaczających centralnie położoną arenę.