Cytadela

Cytadela to w dawnej architekturze militarnej samodzielna twierdza, usytuowana nad miastem w taki sposób, by nad nim panować. Cytadele mogły służyć ochronie przed zewnętrznym wrogiem, ale często także przed buntami. Po wynalezieniu broni palnej cytadele pozwalały na ostrzał miasta. W średniowiecznym zamku cytadela to wewnętrzny pierścień umocnień, otoczony osobnym, zwykle wyższym murem. Cytadela mogły mieć duże rozmiary. Wiązało się to z wieloma funkcjami, które musiały spełniać. Wewnątrz pierścienia murów mieściły się koszary, magazyny, arsenały, lazaret, więzienie i inne obiekty, zaś na obrzeżach znajdowały się umocnienia i obiekty związane z obroną cytadeli.W związku ze zmianami w technice wojennej umocnienia te przebudowywano i wzmacniano. Początkowo wznoszono mury i wieże, później ze względu na wzrost znaczenia broni palnej ważniejsze stawały się bastiony, wreszcie cytadelę otaczać zaczęto pierścieniem fortów. W XIX wieku cytadela była już tylko centralną częścią rozbudowanego systemu obronnego (śródszaniec) mieszczącego najważniejsze budynki i dowództwo twierdzy. W budownictwie okrętowym analogicznie cytadelą nazywa się otoczony wzmocnionym pancerzem, szczególnie chroniony segment okrętu z maszynownią, magazynem amunicji i kotłownią. Przykłady: Bijela Tabija w Sarajewie, cytadela Aleksandrowska w Warszawie, cytadela w Aleppo, cytadela Saladyna w Kairze Powiązane hasła: akropol, alkazar, bastion, kreml