Dach Delorme’a

Dach Delorme’a, inaczej dach krążynowy (przestarzale: baniasty), to dach o konstrukcji wykonanej z krążyn, co umożliwia nadanie mu sferycznego kształtu. Za wynalazcę tego rodzaju dachu uważany bywa Philibert Delorme (de l'Orme), francuski architekt renesansowy, być może jego zasługą była raczej popularyzacja dachów krążynowych.  Stosowane przez Francuza krążyny nadawały dachowi ostrołukowy przekrój. Dach krążynowy jest trudniejszy w budowie od starszych konstrukcji, a produkcja jego elementów czasochłonna, ma jednak szereg zalet. Strych jest obszerniejszy, co ułatwia jego zagospodarowanie, zwłaszcza że wyeliminowane zostały pionowe podpory i tramy. Konstrukcja wymaga mniejszej ilości drewna, jest więc lżejsza i tańsza. Popularność dach krążynowy zdobył w XVIII wieku w Prusach za sprawą Davida Gilly’ego. Krążyny w większości przypadków wykonywano jedną z dwóch metod; albo opisaną przez Philiberta Delorme, albo późniejszą, tzw. systemem Emy’ego. Pierwszy sposób polega na łączeniu gwoździami kilku warstw krótkich, odpowiednio dociętych desek. Drugi – na wyginaniu warstw dłuższych desek, które po nadaniu kształtu skręcano śrubami i stabilizowano metalowymi strzemionami. Dachy krążynowe budowano na terenie dawnych Prus, popularnością cieszyły się na Śląsku, zwłaszcza u schyłku XIX i na początku XX wieku. W Polsce przykłady tej konstrukcji zachowały się na ziemiach dawnego zaboru Pruskiego i na Śląsku; to m. in. pałac w Pakosławiu, spichrze na starym mieście w Bydgoszczy, osiedle przy ul. Byczyńskiej w Kluczborku. Współcześnie dach Delorme’a w zasadzie nie jest już stosowany. Powiązane hasła: dach, dach dwuspadowy, kleszcze, krążyna, krokiew, król, namurnicaWięcej informacji: Jeska Simone , Saleh PaschaKhaled, Emergent Timber Technologies: Materials, Structures, Engineering, Projects, Birkhauser Verlag 2014Wijas-Grocholska Elżbieta, Dachy o konstrukcji krążynowej, "Dachy" nr 2/ 2015