Dom grecki
Dom w antycznej Grecji (por. architektura starożytnej Grecji). Najstarsze budowle mieszkalne z terenów obecnej Grecji były prostymi, tymczasowymi budowlami z nietrwałych materiałów, szałasami na planie koła. Następnymi etapami ewolucji były obiekty o podstawie zbliżonej kształtem do elipsy, wreszcie przewagę zdobył plan prostokąta. Charakterystyczny dla architektury greckiej od okresu archaicznego typ budynku mieszkalnego wzorowany był na megaronie. Forma takich budynków odtworzona została na podstawie znalezisk archeologicznych, pomocne okazały się także zachowane ceramiczne modele. W okresie archaicznym większość domów wznoszono z cegły suszonej na słońcu (por. adobe), oraz drewna na kamiennej podmurówce. Rzadziej cały dom budowano z kamienia. Były to więc budowle nietrwałe. Dach najczęściej był dwuspadowy, o niewielkim spadku. Budowano również domy o płaskim dachu, a czasem stosowano także sklepienie kolebkowe (Keos). Dach typowego greckiego domu wspierał się na czterech kolumienkach. Wejście do budynku znajdowało się w krótszym boku prostokąta. Dom nie miał okien. Światło docierało do wnętrza przez otwór wejściowy oraz otwór w dachu, bezpośrednio nad otwartym paleniskiem (por. kurna chata). Palenisko było centralnym punktem domu, ważnym pod względem użytkowym i symbolicznym. Wzorowane na megaronach domy były parterowe. W okresie klasycznym w miastach wznoszono bardziej wyrafinowane budynki mieszkalne, zwykle piętrowe, czasem miały dwa piętra. Budowano je na planie czworokąta, z zabudową otaczającą niewielki wewnętrzny dziedziniec, aule. Ta wolna przestrzeń była otoczona swego rodzaju portykiem, pastas. Z aule wejść można było do poszczególnych pomieszczeń. Wnętrze miało kilka izb, miało wydzieloną część męską i kobiecą. Pierwsza miała bardziej reprezentacyjny charakter, druga, ściśle prywatna, skryta była w głębi domu. Do wnętrza światło docierało od strony dziedzińca, na zewnątrz prowadziły co najwyżej nieliczne, wąskie i wysoko umieszczone okna – dla bezpieczeństwa, ale też by ochronić mieszkańców przed upałem. Najważniejsze pomieszczenia to pokój rodzinny (oikos), andron (sala mężczyzn), gyneceum, sypialnie, kuchnia oraz magazyny. Sypialnie mieściły się zwykle na piętrze. W zagłębionej w ziemi piwnicy przechowywano zapasy. Zamożniejsze domostwa wyposażone były częściowo w kanalizację i miały łazienki. W bogatych domach wnętrza zdobiono polichromią, na podłodze układano mozaiki. W uboższych domach i mniej ważnych pomieszczeniach podłoga była wykonana z ubitej gliny (klepisko). W okresie hellenistycznym zachowany został podstawowy układ wnętrza, choć zamożniejsi właściciele budowali domy o większej liczbie pomieszczeń, sięgającej kilkunastu izb. Dziedziniec wewnętrzny zastąpiono perystylem z basenem, dobudowano eksedrę. Wyposażenie domów greckich różniło się w zależności od zamożności mieszkańców. Już Homer wspomina o ozdobnych łożach, ale przez wieki ubożsi Grecy zadowalali się posłaniem ze zwierzęcych skór lub siennikiem rozłożonym na ziemi. Do wyposażenia domu należały także różne rodzaje stołów i stolików, krzesła, skrzynie, trójnogi z przenośnymi paleniskami zastępujące piece, oliwne lampy. Ważnym źródłem informacji o wyglądzie i wyposażeniu domu greckiego jest malarstwo wazowe.
