Komaskowie

Komaskowie to architekci, budowniczowie, artyści i rzemieślnicy z pogranicza włosko-szwajcarskiego, z okolic jezior Como i Lugano. W szwajcarskim Ticino i włoskiej Lombardii przez wieki działało wiele rodów wyspecjalizowanych w różnych dziedzinach związanych z budownictwem. Zawód przekazywany był w obrębie rodziny, często przechodził z ojca na syna przez wiele pokoleń. Komaskowie uchodzili za znakomitych specjalistów daleko poza rodzinnym regionem. Na pograniczu nie prowadzono jednak tak wielu prac budowlanym, by znalazła się praca dla wszystkich, już od średniowiecza (XI wiek) Komaskowie szukali więc zajęcia daleko od miejsca urodzenia. Znani raczej z biegłości technicznej, niż nowatorstwa (choć byli wśród nich także artyści wybitni – jak Francesco Borromini), adaptowali się do miejscowych warunków i tradycji. Z biegiem czasu emigrowali coraz dalej, przenosząc włoskie wzory do kolejnych krajów europejskich. W Polsce pojawiać się zaczęli około 1520 roku. Do Rzeczypospolitej docierali przez Śląsk i Lwów. Kolejno osiadali w Poznaniu, Lublinie, Krakowie, Warszawie. Ich obecność wpłynęła na ukształtowanie polskiej sztuki renesansowej i barokowej. Wpływ ten widoczny był także w klasycyzmie. Komaskowie przestali emigrować na ziemie polskie na przełomie XVIII i XIX wieku, a w XIX stuleciu rody budowniczych straciły dawne znaczenie.   Do znanych Komasków w Polsce należeli m.in. Giovanni Battista di Quadro z Lugano (projektant ratusza w Poznaniu, miejskich kamienic, gmachu miejskiej wagi; znany także z realizacji rzeźbiarskich); Baltazar Fontana (sztukaterie w kościele św. Anny w Krakowie); Paweł Antoni Fontana (kościół i klasztor karmelitów trzewiczkowych w Lublinie, pałac w Lubartowie, cerkiew katedralna pw. NMP w Chełmie); Dominik Merlini (Pałac na Wodzie i inne obiekty w warszawskich Łazienkach, kościół św. Karola Boromeusza na Powązkach w Warszawie) i inni. Niektórzy tworzyli całe artystyczne dynastie, jak rodzina Fontanów (Józef, Paweł Antoni, Jakub, Jan Kanty...).