Krzyż grecki

Krzyż grecki ma cztery ramiona równej długości, w odróżnieniu od krzyża łacińskiego o wydłużonej belce pionowej. Układ krzyża greckiego był podstawą projektu budowli na planie centralnym, przede wszystkim chrześcijańskich budowli sakralnych. W architekturze bizantyjskiej typową formą świątyni był tzw. kościół krzyżowo-kopułowy, z kopułą nad miejscem, w którym przecinają się skrzydła obiektu. Plan krzyża greckiego stosowano także w architekturze romańskiej i później. W dojrzałym średniowieczu (por. gotyk) stosowany rzadko, dużym zainteresowaniem cieszył się w renesansie. Wielu architektów i artystów renesansowych projektowało budynki na planie centralnym, uważanym za najbardziej doskonały ze względu na symetrię bryły. Niewiele z tych koncepcji zostało jednak zrealizowane, przede wszystkim ze względu na trudności z dostosowaniem takiej przestrzeni do wymogów liturgii katolickiej. Ze względu na liczbę wiernych gromadzących się w świątyni, plan centralny okazał się mniej praktyczny od bazylikowego czy halowego. Z tego też powodu zrezygnowano z budowy nowej bazyliki św. Piotra w Rzymie jako kościoła centralnego. Przykłady: Katolikon na górze Athos w Grecji, klasycystyczny Panteon w Paryżu, kościół pw. Wszystkich Świętych w Miszewie Murowanym Powiązane hasła: bazylika, kościół halowy