Neogotyk w Polsce
Neogotyk na ziemiach polskich pojawił się na początku XIX wieku, a popularność zdobywał od lat 20. XIX stulecia. Inspirowany architekturą gotycką styl najwcześniej wykorzystywany był w budowlach ogrodowych, niewielkich pawilonach urozmaicających wygląd malowniczych ogrodów w stylu angielskim. Jedną z takich realizacji jest Domek Gotycki w Puławach, wybudowany według projektu Chrystiana Piotra Aignera dla księżnej Izabeli Czartoryskiej w latach 1801-1809. Rosnące zainteresowanie kulturą angielską przyczyniało się do popularyzacji mody na neogotyk. Jedną z najwcześniejszych rezydencji w stylu neogotyku angielskiego w Polsce był Pałac Paców w Dowspudzie, wybudowany w latach 1820-1823. Pierwotny projekt przygotował Piotr Bosino, a prace dokończył Henryk Marconi. Pałac miał bogatą dekorację architektoniczną i rzeźbiarską (attyka, maswerki, ostre łuki, rzeźba figuralna z motywami historycznymi itp.); obiekt nie zachował się poza jedną wieżą i portykiem. Fascynacja Michała Paca Anglią nie ograniczała się zresztą do architektury i aranżacji wnętrz, do swoich dóbr sprowadził pół tysiąca brytyjskich farmerów, którzy mieli propagować nowoczesne techniki rolnicze. Do znanych przykładów neogotyckiej architektury rezydencjonalnej na ziemiach polskich należą też zamek w Kórniku, przebudowany na zamówienie Tytusa Działyńskiego według projektu Karla-Friedricha Schinkla (projekt został zmodyfikowanego przez inwestora oraz architekta Mariana Cybulskiego); pałac w Leśkowej w stylu neogotyku elżbietańskiego, pałac w Landwarowie, pałac w Czerniatynie. U schyłku XIX stulecia styl neogotycki był często wykorzystywany w projektach kamienic mieszczańskich, a także obiektów użyteczności publicznej. Do najbardziej znanych architektów projektujących w stylu neogotyckim należeli Józef Pius Dziekoński, Teodor Talowski, Henryk Marconi, Piotr Aigner, Feliks Księżarski, Alexis Langer, Ludwig Schneider, Jan Sas-Zubrzycki i Konstanty Wojciechowski.Specyficzne odmiany neogotyku – styl wiślano-bałtycki, styl nadwiślański – zostały sformułowane jako propozycja stylu narodowego, przypominającego o przeszłości Polski.
