Oranżeria

Oranżeria, czyli pomarańczarnia, budynek ogrodowy służący do uprawy cytrusów w chłodnym klimacie, szczególnie popularny od XVII do XIX stulecia. Parterowe budynki były ogrzewane, wyposażane w duże okna, a w późniejszym okresie (XIX wiek) niekiedy także w przeszklone dachy – tak, by zapewnić cytrusom dostęp do światła.Budynkom nadawano często klasycystyczny kostium, niekiedy nadając budynkowi formę „greckiej świątyni” (por. folly, historyzm). Wnętrze mogło być jedną, obszerną przestrzenią, albo być podzielone na kilka mniejszych pomieszczeń. Pomarańczarnie, jako ogrody zimowe, były też często miejscem spotkań towarzyskich, a niekiedy nawet służyły jako amatorskie teatry.  Budowa oranżerii stała się możliwa dopiero gdy dostępne stały się szyby odpowiednio dużych rozmiarów. Początkowo były one jednak bardzo kosztowne, posiadanie oranżerii stało się więc symbolem wysokiego statusu społecznego. Hodowla cytrusów w XVII wieku stała się modna. Wielka oranżeria, mieszcząca 3000 drzewek cytrusowych w donicach, zaprojektowana została dla króla Ludwika XIV przez Julesa Hardouin-Mansarta. Oranżerie budowano w Italii już w XVI wieku; w połowie XVII stulecia tego rodzaju budowle zdobyły popularność w Niderlandach, krajach niemieckich, Anglii. Przykłady: Stara Pomarańczarnia w Łazienkach Królewskich, oranżeria przy pałacu w Wilanowie, Kensington Palace Orangery w Wielkiej Brytanii, Finspång Castle w Szwecji.