Pinakoteka

Pinakoteka – zbiór, galeria malarstwa, pomieszczenie służące do przechowywania i eksponowania obrazów.

Architektura starożytnej Grecji

Za najstarszą i najważniejszą pinakotekę w antycznej Grecji uchodziła Pinakoteka ateńska. Na wzór tego obiektu tworzono późniejsze zbiory. Pinakoteka w Atenach znajdowała się na Akropolu, w Propylejach, czyli w monumentalnej bramie wejściowej. W północnym skrzydle budynku ściany były pokryte polichromią, prawdopodobnie wykonaną w technice enkaustyki (malowane woskiem), w zbiorze były też obrazy tablicowe na drewnie, gipsie i kamieniu. Autorami malowideł byli znani malarze ateńscy, kolekcję oglądali odwiedzający Akropol przybysze. W okresie hellenistycznym w wielu miastach powstawały podobne zespoły, zwykle przy miejscach kultu. Do najbardziej znanych należały świątynia Asklepiosa na Kos i świątynia Ateny w Syrakuzach. Malarze pracowali również na zlecenie władców hellenistycznych. Poszerzył się tym samym zakres tematów i pojawiło prywatne kolekcjonerstwo. Miłośnicy zamawiali nowe działa, ale też kopie prac słynnych mistrzów. Niektórzy zbieracze przeznaczali na rozbudowę kolekcji duże sumy, rywalizując ze sobą nawzajem. Po podboju Grecji wiele dział sztuki wywieziono do Rzymu. Zdobiły wille zamożnych obywateli, były też eksponowane w portykach. Kolekcjonerstwo rozwijało się także dzięki dużej liczbie zamożnych zbieraczy. Rzymska pinakoteka to pomieszczenie w prywatnym domu, w którym zgromadzone były obrazy, ale też rzeźby, wyroby z brązu i inne dzieła sztuki.

Pinakoteka nowożytna

Pinakoteką nazywa się również współczesny zbiór dzieł sztuki, zwykle udostępniony publiczności. Publiczne galerie nazywane pinakotekami zakładane były m.in. we Włoszech i w Niemczech, zwłaszcza w XIX wieku. Przykładami takich obiektów są m.in. Alte Pinakothek w Monachium (Niemcy), Pinacoteca Vaticana (Rzym, Watykan), Pinacoteca di Brera (Mediolan, Włochy), Pinacothèque de Paris (Paryż, Włochy). Powiązane hasła: akropol, architektura starożytnej Grecji,