Porządek toskański
Porządek toskański to jeden z porządków architektonicznych antyku, charakterystyczny dla architektury starożytnego Rzymu. Uważany jest za lokalną odmianę porządku doryckiego (por. architektura starożytnej Grecji). W porównaniu z pierwowzorem charakteryzuje się bardziej uproszczonymi, surowymi formami. Kolumny w tym porządku nie są kanelowane, ich powierzchnia jest gładka. Ze względu na proporcje rzymskie kolumny sprawiają wrażenie bardziej przysadzistych, mają większą średnicę w porównaniu do wysokości. Kolumny w porządku toskańskim posadowione są na bazach, a nie bezpośrednio na stylobacie. Kolumny zakończone były głowicami złożonymi z echinusa i abakusa.Porządek toskański wykształcił się w miastach Italii, stosowano go w budowlach etruskich i rzymskich, a później także w architekturze nowożytnej. Same termin „porządek toskański” został sformułowany przez Sebastiano Serlio, manierystycznego architekta włoskiego, badacza architektury antycznej. Autor „Siedmiu ksiąg o architekturze” („I sette libri dell'architettura”) szczegółowo opisał klasyczne porządki, określając toskański jako najmniej ozdobny. Według Serlia, porządek toskański jest najbardziej stosowny w przypadku budynków wojskowych, twierdz, arsenałów, bram miejskich czy więzień. Powiązane hasła: porządek kompozytowy, porządek dorycki, joński, koryncki; wielki porządek; świątynia grecka, etruska, rzymska
