Kapliczki warszawskie to ukryte skarby stolicy. Zobacz wyjątkowe kapliczki podwórkowe

Choć niektóre kapliczki warszawskie powstały jeszcze przed drugą wojną światową, większość pochodzi z czasów okupacji. Budowali je spontanicznie mieszkańcy budynków.

Kapliczki stanowiły miejsca wspólnej modlitwy. Gromadziły wokół siebie mieszkańców danego budynku, którzy w związku z okupacją i zniszczeniami nie chcieli lub nie mogli pójść do kościoła.

Ponieważ kapliczki powstawały bez odgórnego planu, każda z nich jest unikalna. Nie jest nawet znana dokładna liczba kapliczek.

Po wojnie mieszkańcy na ogół nadal dbali o swoje kapliczki, ale poza tym o istnieniu tych obiektów nie wiedziano lub je ignorowano.

Jedną z przyczyn pomijania kapliczek m.in. w przewodnikach turystycznych był fakt, iż nie przypisywano im dużej wartości artystycznej.

Innym powodem, dla którego kapliczki są mało znane, był brak dokładnego spisu tych obiektów i ich lokalizacji. O części z nich wiedzą dziś tylko mieszkańcy najbliższej okolicy.

Do dziś kapliczki przetrwały tam, gdzie zachowała się przedwojenna zabudowa: m.in. na Pradze, Ochocie oraz w Śródmieściu.

Część kapliczek z powodu braku remontu uległa zniszczeniu. Dziś jednak wiele z nich odrestaurowano lub przynajmniej zabezpieczono.

Kapliczki na ogół mieszczą się na wewnętrznych podwórkach kamienic, ale niekiedy znajdują się też np. na elewacji, w bramie lub nawet na klatce schodowej budynku.

Pod kapliczkami do dziś pojawiają się kwiaty i inne obiekty świadczące o tym, że ludzie wciąż o tych miejscach pamiętają.

Część kapliczek jest oświetlona lampkami, inne na różne sposoby udekorowano. Są też jednak i takie, które wyglądają na zapomniane.

Część kapliczek jest ogrodzona. Jak widać, nie przeszkadza to mieszkańcom w zostawianiu pod nią figurek, zniczy i tym podobnych przedmiotów.

Niektóre kapliczki są dziś otoczone tak gęstą zielenią, że ich znalezienie może stanowić dla turysty problem.

Zdarzało się, że pod podwórkowymi kapliczkami warszawskimi odbywały się śluby. Podczas powstania odbierano pod nimi czasem powstańczą przysięgę.

W czasie wojny i okupacji pod kapliczkami odprawiano czasami msze święte.

Niektóre kapliczki do dziś noszą ślady burzliwych czasów, w jakich powstały, np. uszkodzenia spowodowane przez kule. Po innych pozostały tylko postumenty.

Zdarza się, że przy przebudowie kamienic czy innych pracach budowlanych kapliczka niespodziewanie zmienia adres, bo np. następuje inny podział podwórka.

Nawet gdy w miejscu dawnej kamienicy powstaje nowa zabudowa, kapliczki na ogół pozostają na swoich dotychczasowych miejscach.

Niektóre z kapliczek warszawskich powstały przed wojną lub krótko po niej.

Niektóre kapliczki zgodnie z przekazem ustnym powstały z inicjatywy ludzi, którzy w cudowny sposób ocaleli i w ten sposób chcieli wyrazić wdzięczność Bogu.

O kapliczkach przez lata milczały publikacje na temat Warszawy. Dopiero w ostatnich latach pojawiło się na ich temat kilka książek.

Niektóre kapliczki, jak ta na zdjęciu, są umieszczone na fasadzie budynku i pełnią przede wszystkim rolę dekoracyjną.

O lokalne kapliczki dbają na ogół jedynie lokalni mieszkańcy. Kilka z nich trafiło jednak do rejestru zabytków.

Najwięcej kapliczek przetrwało na Pradze, gdyż to właśnie ta część stolicy najmniej ucierpiała wskutek działań wojennych.

Część kapliczek nie stoi na podwórkach, tylko przy ulicy, przed budynkiem. Przypominają one bardziej typowe kapliczki przydrożne.

Kapliczki przy ulicach siłą rzeczy są bardziej znane i zwykle bardziej zadbane niż te bardziej ukryte przed ludzkim wzrokiem.

Choć większość kapliczek to figury na postumentach, zdarzają się też modele takie jak na zdjęciu.

To, jak zadbane są kapliczki nawet przy zaniedbanych kamienicach pokazuje, iż dla wielu osób wciąż mają one dużą wartość.

Nierzadkim widokiem są kamienice w stanie kompletnej ruiny, z kapliczką ukrytą wśród roślinności.

Kapliczki takie jak na zdjęciu, w formie niewielkiego „budynku”, zdarzają się rzadziej niż figury na postumentach.

Zbliżenie na kapliczkę na ul. Stalowej.

Po wielu kapliczkach dobrze widoczna jest ich prowizoryczna natura – powstawały w okresie wojny, z tego, co było pod ręką.

Do zachowania i odrestaurowania części kapliczek przyczynili się pasjonaci – varsawianiści i inne osoby zafascynowane historią stolicy.

Kapliczka skryta na podwórku przedwojennej kamienicy.

Zbliżenie na wnętrze kapliczki z figurką Maryi.

Kapliczka z większego oddalenia.

Zdarzało się, że kapliczki były z różnych powodów przenoszone do wnętrz budynków, np. na klatkę schodową lub nawet do prywatnego mieszkania.

Do dziś nikt nie wie, ile kapliczek znajdowało się w Warszawie i ile z nich przetrwało do dzisiejszych czasów. Szacunkowo mówi się o ok. 400 obiektach.

Kolejna kapliczka otoczona zielenią i zabezpieczona ogrodzeniem.

Najczęściej w kapliczkach pojawia się postać Matki Boskiej.

Tu przykład dużej kapliczki, którą w pomysłowy sposób zabezpieczono przed uszkodzeniem.

Nie wszyscy traktują kapliczki z nabożną czcią. Tu ktoś zaparkował obok obiektu skuter.

Choć w kapliczkach przeważają przedstawienia Maryi, zdarzają się także figurki Jezusa.

Centralne umiejscowienie wielu kapliczek odzwierciedla ich pierwotną funkcję jako miejsc czci dla grupy mieszkańców.

Widok z wnętrza bramy na niedużą kapliczkę ścienną przy ul. Targowej.

Przykład kapliczki umieszczonej nie na podwórzu, a w bramie.

Na kapliczki w bramach trafia się rzadziej niż na obiekty sakralne znajdujące się na podwórkach.

Skromna figurka na postumencie...

... i rozbudowana kapliczka z zamykanymi wrotami.

Warto zwrócić uwagę na akcent patriotyczny: polskie flagi wokół kapliczki.

Bez dbałości mieszkańców i innych osób o te wyjątkowe obiekty mogą one zacząć stopniowo znikać z przestrzeni Warszawy.

Przykład jednej z najbardziej zadbanych kapliczek.