Willa Lentza w Szczecinie należała m.in. do wojska i Kościoła. Po metamorfozie to miejsce twórczej pracy
Autor: Willa Lentza
Willa Lentza przed i po
Willa Lentza w Szczecinie to dowód na to, że dzięki ciężkiej pracy i ludzkiemu zaangażowaniu można przywrócić świetność wartościowym historycznym budowlom. W cyklu „Metamorfozy na Plus” pokazujemy przemianę Willi Augusta Lentza oraz opisujemy jej długą i barwną historię.
Spis treści
- Willa Augusta Lentza — od fabrykanckich rezydencji po przedmiot sentymentalnych wspomnień
- Dlaczego Willa Lentza to obowiązkowy punkt na mapie Szczecina?
- Willa Lentza — atrakcje, wydarzenia i możliwość zwiedzania
- Inne „Metamorfozy na Plus”. Zobacz najbardziej spektakularne przemiany!
Podczas naszej ostatniej eskapady do Szczecina w ramach cyklu „Metamorfozy na Plus” mogliśmy natknąć się na inny, wciąż trwający projekt odrestaurowania powojennej Starej Drukarni. Ten obiekt to tylko jeden z wielu punktów na mapie zachodniopomorskiego miasta, który zaprasza do siebie turystów szukających atmosfery prawdziwej i żyjącej historii. Kolejnym z nich bez wątpienia jest Willa Augusta Lentza. Obiekt powstały w 1888 roku utrzymany jest w pompierskim stylu „drugiego cesarstwa” i łączy w sobie style architektoniczne zaczerpnięte z różnych znanych budowli europejskich. Na willi skupimy się w dzisiejszym artykule, przedstawiając historię tego magicznego miejsca, służący dzisiaj jako „szczeciński instytut kultury” i obiekt sentymentalnych wspomnień wielu pokoleń szczecinian.
- Przejdź do galerii: Willa Augusta Lentza
Autor: Willa Lentza
Willa Lentza przed i po
– W cyklu „Metamorfozy na Plus” prezentujemy przedsięwzięcia, dzięki którym zapomniane historyczne obiekty i wnętrza otrzymują drugie życie za sprawą pasjonatów, racjonalnych biznesmenów, rzetelnych samorządowców, czy wreszcie – niespokojnych dusz... Wszyscy oni ożywiają dzięki swoim wizjom dorobek umysłów i rąk pokoleń architektów, inwestorów i budowniczych, którzy na placu budowy zostawili przed laty nadzieję, że ich dzieło ucieszy w odległej przyszłości jeszcze niejedno oko…
Willa Augusta Lentza — od fabrykanckich rezydencji po przedmiot sentymentalnych wspomnień
Aby zapoznać się z historią Willi Augusta Lentza, trzeba cofnąć się aż do 6 lipca 1871 roku, kiedy to Johann Quistorp, jego syn Martin oraz Heinrich C. Burmeister, August Horn i Ernst Petzold zakładają Akcyjną Spółkę Budowlaną pod nazwą „Westend”. Celem przedsiębiorstwa jest parcelacja i sprzedaż rozległych terenów, a klientami byli najlepiej sytuowani przedstawiciele szczecińskiego société drugiej połowy dziewiętnastego wieku.
Nowa dzielnica, Westend, ma nawiązywać do zamożnej dzielnicy Londynu. Właścicielem jednej z posiadłości na jej terenie zostaje August Lentz, który umiera w 1895 roku, zaledwie pięć lat po jej ukończeniu.
Przez kilka następnych lat Willa przechodzi z rąk do rok, aby w 1912 roku nowy właściciel, Wilhelm Doering – kupiec zbożowy i właściciel cementowni – przeprowadził gruntowną modernizację wnętrza. Co ciekawe dzięki hojności kolekcjonera i jego żony Friedy z domu Steckling w roku 1925 najcenniejsze obrazy współczesnych awangardowych artystów niemieckich zasilają zbiory Muzeum Miejskiego w Szczecinie.
Dopiero w 1935 roku willa wchodzi w posiadanie miasta, kiedy to wdowa Frieda Döring decyduje się na jej sprzedaż. Budynek został w ten sposób miejscem spotkań partii hitlerowskiej NSDAP. Następnie w grudniu 1939 roku kierownictwo okręgu NSDAP tworzy w piwnicy betonowy schron przeciwlotniczy, by oddać go na czas wojny do użytku organizacji Trzeci Zwiadowczy Pułk Lotnictwa. W trakcie alianckich rajdów bombowych na Szczecin, Willa Lentza szczęśliwie unika zniszczenia, aby następnie, po końcu niemieckiego Stettina, służyć jako siedziba radzieckiego sztabu wojskowego i w 1947 stać się placówką kościoła rzymskokatolickiego.
Zawiła historia obiektu jeszcze się nie kończy, ponieważ się na przełomie 1949 i 1950 roku księża muszą opuścić budynek. Władze państwowe przekazują go Towarzystwu Przyjaciół Dzieci, aby po remoncie otworzyć tu Pałac Młodzieży. W tym momencie willa stała się miejscem, w którym szczecinianie mogą rozwijać swe talenty. W dawnej willi Lentza lokum znajdują liczne pracownie, na ogół o artystycznym profilu. W późniejszym okresie willa staje się scenerią różnorakich działań artystycznych, niezwiązanych bezpośrednio z działalnością Pałacu Młodzieży.
Podstawowym założeniem prac remontowo-konserwatorskich było zachowanie wszystkich zabytkowych elementów budynku. Od rozplanowania jego wnętrza, wszystkich elementów wystroju i wykończenia. Prace poprzedzone zostały szczegółową inwentaryzacją architektoniczną i konserwatorską oraz wykonaniem drobiazgowych badań konserwatorskich, w tym tych dotyczących występowania polichromii, złoceń czy szlachetnych okładzin ściennych itd. Adaptacja i przebudowy dotyczyły jednie partii piwnic, w których wykonano nowoczesne zaplecze gastronomiczne oraz garderoby. Zmieniony został również wystrój i układ sali teatralnej na parterze, która zaadaptowano do tej funkcji po połączeniu trzech dawnych pokoi, co miało miejsce już w 1950 r., kiedy willa stała się siedzibą Pałacu Młodzieży. Pozostałe pomieszczenia zostały poddane pracom konserwatorskim i restauratorskim mającym na celu zachowanie, wyeksponowanie i uczytelnienie ich pierwotnego, historycznego charakteru.
Od fabrykanckiej rezydencji, przez wojskowe koszary i schron, tymczasową siedzibę administracji kościelnej – „Pałac Młodzieży”, w zamyśle mający służyć wychowaniu w duchu socjalizmu, w praktyce jest od lat miejscem twórczej pracy i przedmiotem sentymentalnych wspomnień wielu pokoleń szczecinian.
Największą trudnością było dostosowanie obiektu do współczesnych wymogów pożarowych i związanych z udostępnieniem budynku dla osób o szczególnych potrzebach. Udało się z tych problemów wybrnąć świetnie. Willa Lentza jest rzadkim przypadkiem tej klasy zabytku, który przy zachowaniu oryginalnej substancji zabytkowej i integralności wnętrz spełnia najwyższe standardy w tym zakresie. Oczywiście, jak w przypadku każdego tak cennego zabytku, problemem okazały się również nieprzewidziane w procesie projektowym wyzwania i niespodzianki związane z ciekawymi odkryciami w trakcie prac konserwatorskich, co wiązało się z koniecznością zwiększenia zakresu prac i finansowania. Pomimo tych trudności wszyscy uczestnicy procesu budowlanego zdawali sobie sprawę z wartości materii, w jakiej działamy, stąd wszystkie kwestie szczegółowe udało się rozstrzygnąć na korzyść zabytku.
Dlaczego Willa Lentza to obowiązkowy punkt na mapie Szczecina?
Willa Lentza w Szczecinie położona jest w dzielnicy Pogodno. To piękna, willowa część miasta, powstała na wzór West Endu – dzielnicy Londynu. Dla zwiedzających będzie to miejsce niezwykle spokojne, które w samym założeniu miało mieszkańcom pozwolić uciec od zgiełku zakorkowanego, głośnego miasta. Perła Szczecina odznacza się niesamowitym wystrojem pełnym przepychu, który zafunduje wam zaskakujące doświadczenia za sprawą dopracowania każdego, najmniejszego szczegółu. Willa Lentza w całości łączy ze sobą elementy renesansu, manieryzmu i baroku.
O remoncie willi zadecydowała świadomość wyjątkowej rangi artystycznej i historycznej zabytku oraz chęć przywrócenia funkcji kulturalnych oraz udostępnienia opustoszałego obiektu mieszkańcom. Od czasu wyprowadzki z willi Pałacu Młodzieży w 2008 r., zabytek był wykorzystywany jedynie czasowo, co powodowało problemy z jego właściwym utrzymaniem. Wyspecjalizowana instytucja kultury jest gwarantem właściwego utrzymania i eksploatacji wyjątkowej klasy zabytku.
Cały koszt kompleksowego remontu konserwatorskiego budynku oraz otoczenie willi ogrodem wyniósł 20 mln złotych – koszt ten poniosło miasto Szczecin. Warto zaznaczyć, iż nie był to zwykły remont. Miał on na celu zmodernizować obiekt, ale też i przystosować wnętrze do prowadzenia szerokiego spektrum działalności kulturalnej. Sednem przedsięwzięcia było oczywiście przywrócenie autentycznego klimatu fabrykanckiej rezydencji z drugiej połowy dziewiętnastego wieku. Choć ten żmudny projekt trwał przeszło dwa lata, efekt jest niesamowity.
Willa Lentza jako najmłodsza instytucja kultury w Szczecinie, powołana pierwszego stycznia 2021 roku, stawia sobie za cel twórczą interpretację historii i dziedzictwa miejsca wyjątkowego zarówno dla dawnej jak i współczesnej kultury mieszczańskiej Szczecina. Instytucja konsekwentnie realizuje działania kulturalne przybliżające, promujące i przypominające historię kultury i dziedzictwo kulturowe, ze szczególnym uwzględnieniem Szczecina. Misją Willi Lentza jest m.in. promowanie piękna i bliskiego kontaktu ze sztuką, prezentowanie przejawów wyjątkowej kultury duchowej, intelektualnej i materialnej miasta, a także prowokowanie do refleksji nad dziedzictwem kulturowym i przeszłością oraz do twórczych poszukiwań, współpracy i kreatywnego myślenia o przyszłości.
Oczywiście projekt nie miał prawa powieść się bez zaangażowanych w sprawę architektów, konserwatorów zabytków, renowatorów i osób nadzorujących inwestycję zabytkową. Willa Augusta Lentza na nowo zdefiniowała sama siebie, aby z miejsca pełnego przepychu stać się pokazem ambicji Szczecinian oraz tkwiącej w niej historii.
Willa jest depozytariuszem pamięci o przeszłości, a także żywym, nowoczesnym ośrodkiem kultury i platformą współpracy. Jest miejscem interdyscyplinarnym, które skupia różnorodne dziedziny sztuki. To przestrzeń otwarta na prezentowanie dorobku wybitnych twórców, artystyczne eksperymenty i wymianę myśli. Wszystko to służy kreowaniu miejsca prestiżowego i rozpoznawalnego. Zarówno turyści, jak i szczecinianie zachwycają się architekturą willi i jej wnętrzami po ostatnich pracach restauratorskich. Zachowane po wojnie oryginalne elementy wyposażenia dają wyobrażenie o standardzie życia bogatego mieszczaństwa XIX-wiecznego Szczecina. Stała wystawa w podziemiach willi daje wgląd w historię budynku, jego mieszkańców i całej ówczesnej dzielnicy Westend. O przebiegu prac restauratorskich informuje specjalnie zrealizowany film dokumentalny.
Willa Lentza — atrakcje, wydarzenia i możliwość zwiedzania
W ramach zwiedzania Willi Lentza można zagłębić się w historię oraz magię obiektu. Pomaga w tym m.in stała wystawa — Historia (od)nowa. W Willi Lentza można oglądać także ekspozycje czasowe oraz instalacje artystyczne w ogrodzie. Nieustannie realizowany jest bogaty, ambitny program artystyczny w tym: spektakle, koncerty, debaty oraz wystawy.
Działalność interdyscyplinarna instytucji skupia się na wielu obszarach - Willa Lentza prezentuje w swoich przestrzeniach kameralne koncerty, produkowane w niej spektakle teatralne, organizuje spotkania i debaty, prowadzi działalność wydawniczą i wystawienniczą. Obok realizowanych w Willi wydarzeń kulturalnych, Willa jest atrakcją samą w sobie. Zarówno jej wnętrza, jak i fasady stanowią piękne tło dla wielu wydarzeń, nadając im unikatowy i wyjątkowy charakter. Jest to jedyny w Szczecinie, a nawet w regionie salon artystyczny z prawdziwego zdarzenia. Instytucja kultury Willa Lentza konsekwentnie realizować będzie swoją misję i wizję, dbając o powierzony zabytek architektury oraz zapewnienie programu artystycznego najwyższej jakości.
Serdecznie zapraszamy do śledzenia Willi Lentza na ich kanałach komunikacyjnych:
Inne „Metamorfozy na Plus”. Zobacz najbardziej spektakularne przemiany!
W naszym cyklu „Metamorfozy na Plus” odwiedzamy miejsca, w których współcześni wizjonerzy i inwestorzy przywracają do świetności dorobek swoich poprzedników. Do tej pory zwróciliśmy uwagę na:
- Barceló Warsaw Powiśle. Część dawnej elektrowni przeobraziła się w nowoczesny hotel pełen pamiątek przeszłości
- Pocztowa 19 w Szczecinie, czyli skarb ukryty pod tynkiem. Udało się go odsłonić
- Dom Izerski na Dolnym Śląsku. Niezwykła metamorfoza domu przysłupowego przy granicy z Czechami
- Dworzec w Wolsztynie przeszedł metamorfozę! Jak odmienili go poznańscy architekci?
- Dom frankoński na Pogórzu Kaczawskim. Uratowany w ostatniej chwili. Wokół zawaliło się już wszystko
- Pałac Struga na Dolnym Śląsku. Remont odsłonił renesansowe skarby
- Perła Żeliszowa z ruiny przemieniła się w ikonę Dolnego Śląska. Oto metamorfoza kościoła w Świątynię Sztuki i Światła
- Młyn Maria na wrocławskim Nadodrzu. Otrzymał życie, którego tylko pozazdrościć
- Kamienica przy Pomorskiej we Wrocławiu. Metamorfoza przy użyciu skalpela?
- Puławska 51. Warszawa. Była pijalnia wód, warzywniak, piekarnia... Skończyło się na lodziarni
- Pałac w Mosznej. Z sanatorium dla nerwowo chorych na hotel. Nadal dobrze działa na skołatane nerwy
- Zamek w Muszynie podniósł się z ruin po 300 latach. Zobacz zdjęcia niezwykłej metamorfozy zamku na górze Baszta
- Tak zmieniła się Elektrownia Powiśle w Warszawie. Niegdyś zasilała Pałac Kultury, dziś przyciąga restauracjami i sklepami
- Stara Cechownia kopalni Saturn w Czeladzi była ruiną. Po spektakularnej metamorfozie dostała nowe życie
- Fabryka Porcelany w Katowicach. Jak poprzemysłowa ruina stała się architektoniczną perłą
- Metamorfoza oficyny dworskiej w Muzeum Jana Kochanowskiego w Czarnolesie. Zmieniła się nie do poznania!
- Metamorfoza 120-letniej kamienicy w Bytomiu zaskakuje. Z budynku została tylko ściana frontowa
- Stara Drukarnia – kiedy magia historii spotyka się ze współczesnością. Historia szczecińskiego zabytku z 1945 i jego metamorfoza
- Metamorfoza Cukrowni Żnin. W dawnych budynkach przemysłowych powstały hotel, restauracja, basen, sauny, kino
- Imponująca renowacja w Baszni Dolnej. Z zaniedbanego przystanku powstała Galeria Kolejnictwa Stacja Basznia
- Stary spichlerz w Gdańsku zmienił się w klinikę. Aż trudno uwierzyć, jakie wnętrza kryje w środku
- Urządzili dom w dawnej stajni na Dolnym Śląsku. Metamorfoza z niezwykłą historią
- Stara Szwalnia w Lesznie zmieniła się w luksusowy apartamentowiec
- Obserwatorium Astronomiczne w Tymcach i jego przemiana. Ze starej wieży ciśnień powstała perełka Podkarpacia
- 200-letni dom podcieniowy na Żuławach odzyskał blask po... rozbiórce i odbudowie
