Przyjazne ludziom i przyrodzie
W otoczeniu lasów i pól na 150 ha gruntów nad zalewem Przeczycko-Siewierskim wyrośnie całkiem nowe miasteczko. Koncepcja ekomiasta w Siewierzu zaproponowana przez Grupę TUP zbliżona jest do projektów z sukcesem realizowanych w innych krajach, na przykład do miasteczka Seaside na Florydzie albo Upton czy Poundbury w Wielkiej Brytanii.
Siewierz to miejscowość niedaleko Katowic, oddalona od stolicy regionu o ok. pół godziny jazdy samochodem. Pola pod Siewierzem - miejsce na obrzeżu aglomeracji śląskiej, w bliskości portu lotniczego, a jednocześnie nad malowniczym zalewem - przeznaczono na budowę ekologicznego miasta-ogrodu - przyjaznego ludziom i przyrodzie, kompleksowo zaprojektowanego osiedla na miarę XXI wieku.
Przygotowanie inwestycji
Umowę dotyczącą przejęcia gruntów w Siewierzu (zostały wycenione na 11,8 mln euro) grupa TUP SA podpisała z dotychczasowymi właścicielami w maju 2007 roku, a już w dniach 8-16 października 2007 r. zorganizowano w Siewierzu warsztaty urbanistyczne, których celem była analiza uwarunkowań przyrodniczych, infrastrukturalnych i społeczno-demograficznych oraz wypracowanie najwłaściwszej koncepcji zagospodarowania terenu. Nowością jest to, że zorganizowano je metodą charrette, która w przeciwieństwie do tradycyjnych sposobów planowania, umożliwia wypracowanie wspólnej wizji przez poznanie opinii wszystkich zainteresowanych inwestycją stron i opracowanie projektu w bardzo krótkim czasie. W ciągu zaledwie dziewięciu dni urbaniści i architekci oraz zaproszeni do współpracy specjaliści z innych dziedzin, takich jak geotechnika, infrastruktura, komunikacja, ekologia, a nawet socjologia, nie tylko zapoznali się z okolicą, specyfiką i historią miejsca, ale opracowali kompleksowy projekt miasta. W trakcie warsztatów odbyły się również konsultacje społeczne, dzięki którym także mieszkańcy mogli przedstawić swoje opinie na temat planowanych w mieście inwestycji. Przy rozwiązaniach architektonicznych czerpano inspirację z lokalnej architektury poznanej podczas zwiedzania śląskich miast.
Przy projekcie pracowali architekci i urbaniści z różnych krajów. Dwa dni przeznaczono na opracowanie kilku wstępnych koncepcji, w których uwzględniono uwarunkowania terenu, założenia dla jego rozwoju opracowane w Urzędzie Miasta Siewierz oraz opinie ekspertów. Z nich wyłoniły się konkretne propozycje, które wszechstronnie przedyskutowano, by na koniec wypracować jedną wersję projektu.
Jest to specyficzne, niespotykane u nas podejście do planowania inwestycji, ale bardzo efektywne, dlatego stosowane na świecie. Warsztaty charrette, zapoczątkowane 30 lat temu w USA, to nowoczesny sposób projektowania, to skuteczność i budowanie społecznego zaufania. Otwarte interdyscyplinarne projektowanie pozwala uniknąć większości sporów przy uzgodnieniach na późniejszym etapie inwestycji oraz ogranicza ewentualne protesty mieszkańców i lokalnych społeczności.
Zasadą zintegrowanego projektowania jest omówienie projektu przez wszystkie zainteresowane strony już na etapie koncepcji - od urbanistyki po detale rozwiązań architektonicznych, od powiązania nowego organizmu z istniejącym miastem i jego infrastrukturą po szczegółowe zagadnienia techniczne w poszczególnych obiektach, takie jak zaopatrzenie w wodę, ciepło czy sposób usuwania odpadów. Uwzględnia się także uwarunkowania przyrodnicze oraz lokalne tradycje i zwyczaje mieszkańców. Charrette były już wykorzystywane przez firmę TUP w poznańskiej Modenie, gdzie przygotowano plany modernizacji zabudowań dawnych zakładów odzieżowych. Ale warsztaty urbanistyczne w Siewierzu były największym takim przedsięwzięciem w Polsce.
Miasto-ogród
To w Siewierzu będzie na miarę XXI wieku. Idea miast-ogrodów znana jest i popularyzowana od ponad stu lat, ale dzisiaj znacznie większy nacisk kładzie się na ochronę środowiska przyrodniczego. Jest to związane z zanieczyszczeniem atmosfery, wód, zmniejszaniem się na świecie powierzchni biologicznie czynnych, głównie lasów i pilną dziś potrzebą ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, które są głównym sprawcą zmian klimatu. Miasteczko będzie więc mieć charakter ekologicznego miasta-ogrodu zabudowanego obiektami różnej wysokości. Będzie się składało z części biznesowej, mieszkalnej oraz rekreacyjnej. W centrum znajdzie się tradycyjny dla polskich miast rynek oraz kościół. Nad zalewem powstanie bulwar, port jachtowy i klub żeglarski. Od strony drogi - obiekty biurowe, a wokół centrum mieszkania o zróżnicowanej wielkości położone w budynkach wolno stojących, bliźniaczych i szeregowych, usytuowanych w sposób umożliwiający maksymalne wykorzystanie energii słonecznej do naturalnego oświetlania i nagrzewania pomieszczeń. Projekt zakłada budowę miasta zgodnego z zasadami zrównoważonego rozwoju, w którym biura i usługi znajdą się w niewielkiej odległości od budynków mieszkalnych, ruch na ulicach zostanie ograniczony i uspokojony, promowane będą urządzenia pozyskujące energię odnawialną (z kolektorów słonecznych, ogniw fotowoltaicznych, biopaliw). Woda deszczowa będzie odprowadzana do oczyszczalni biologicznej. W planach jest również budowa elektrociepłowni bazujacej na peletach. Stosowane będą: naturalna wentylacja, zamknięty obieg wody, "zielone" dachy i przyjazne środowisku materiały budowlane. Takie, których wytworzenie pochłania jak najmniej energii i nie skutkuje emisją do atmosfery gazów cieplarnianych. Jednocześnie zapewniające odpowiednią izolacyjność termiczną, zdrowy mikroklimat pomieszczeń i długie użytkowanie, po którym można je będzie bezpiecznie utylizować bez szkody dla środowiska naturalnego. Zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju, energochłonność budynków określa się bowiem nie tylko na podstawie zużytej energii podczas ich użytkowania, ale i tej potrzebnej na wytworzenie oraz późniejszą utylizację materiałów, z których są zbudowane. Te i inne parametry przyszłej zabudowy określono w kodeksie architektonicznym ekomiasteczka Siewierz będącym zbiorem uwarunkowań dla inwestorów.
Koncepcja miasta-ogrodu zakłada duży udział terenów zieleni. W środku projektowanego obszaru, w naturalnej dolince zaplanowano park ze sztucznym jeziorkiem, siecią stawów i oczek wodnych. Park, otwarty od strony zachodniej na zalew, będzie jednocześnie głównym korytarzem nawietrzającym miasto. Zieleń wnikać będzie pasami we wszystkie obszary zabudowy, a całość zostanie powiązana z ciągiem zieleni nadbrzeżnej. Teren nadbrzeżny obsadzi się roślinnością chroniącą zalew przed zanieczyszczeniami.W miasteczku pierwszeństwo będą mieli piesi, ruch kołowy będzie się odbywał po obrzeżach, a tranzyt drogą powiatową, przy której zaplanowano motel oraz usługi o znaczeniu ponadlokalnym.
Realizacja projektu
Projekt ma być realizowany przez samodzielne inwestycje Grupy TUP, we współpracy z firmami deweloperskimi oraz poprzez sprzedaż poszczególnych działek inwestorom. Rozpoczęcie prac przewidywane jest w 2009 roku, a ukończenie pierwszego etapu w 2012. Mniej więcej 60 tys. m2 powierzchni zostanie przeznaczonych na biura i usługi. Z uwagi na ogrom przedsięwzięcia realizacja całego projektu przewidziana jest na wiele lat. Teren do zagospodarowania jest dostatecznie duży, by podzielić inwestycję na cztery kolejno zabudowywane strefy.- Prace inwestycyjne rozpoczniemy wtedy, gdy zostanie przyjęty plan zagospodarowania tego terenu i jak wynika z deklaracji przedstawicieli władz lokalnych - może to nastąpić w 2008 roku. Pierwsze hotele i kamienice mogą być oddane już w 2011 roku. Hotel w pobliżu portu może stać się bazą dla sportowców podczas zbliżających się Mistrzostw Europy - Euro 2012, jednak realizacja całego projektu ma charakter zrównoważony i zaplanowana została na okres do 25 lat. - mówił Robert Jacek Moritz, prezes Chmielowskie Sp. z o.o. oraz TUP SA, podczas warsztatów projektowych charrette.W listopadzie 2008 roku gmina uchwaliła "Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego" dotyczące terenów, na których ma powstać ekomiasteczko Siewierz i przystąpiła do prac nad przyjęciem planu zagospodarowania przestrzennego, który umożliwi realizację projektu. Warsztaty charrette okazały się więc skutecznym sposobem na wypracowanie nowatorskiego projektu, którego akceptacja, zarówno przez władze jak i społeczność lokalną, nie nastręcza trudności.
W warsztatach urbanistycznych charrette wzięło udział 12 urbanistów i architektów ze światowej sławy biur architektonicznych. Pracowali oni przez 9 dni pod kierownictwem urbanisty i architekta Macieja M. Mycielskiego, który współpracował przy tego typu projektach w Stanach Zjednoczonych, Chinach, Egipcie oraz przeprowadził warsztaty w Belgii i w poznańskiej Modenie.
Prace nad projektem miejscowego planu zagodspodarowania przestrzennego prowadzi katowicka pracownia Terplan.
