Zrównoważony rozwój - udany przykład miasta ekologicznego. Vauban dzielnica domów energooszczędnych
Vauban jest zdecydowanie nastawione na zrównoważony rozwój. Celem są ochrona środowiska i polityka energetyczna, ale też jakość życia mieszkańców, wzrost ekonomiczny i nowe miejsca pracy. Na Vauban akceptowane jest tylko budownictwo energooszczędne, a standardem jest dom pasywny i Energy+
Na Vauban udało się zbudować miasteczko zrównoważone dla 5 tysięcy mieszkańców – ludzi młodych, zaangażowanych społecznie, świadomych życia w zgodzie z naturą. Na Vauban akceptowane są tylko domy energooszczędne, a standardem jest dom pasywny i Energy+, czyli produkujący więcej energii, niż zużywa. O stylu życia mówi stosunek mieszkańców do motoryzacji. Na 1000 mieszkańców przypada 200 samochodów, podczas gdy w Niemczech średnia wynosi 550 aut. Dzielnica Vauban, ze swoimi niewielkimi rozmiarami, w udany sposób łączy przestrzeń mieszkalną, socjalną, handlową, biznesową i rekreacyjną. W tę skalę wpisuje się lokalny transport i wytwarzanie ciepła ze źródeł odnawialnych. Vauban to modelowe połączenie ekologii i wysokiego standardu życia bez konieczności wyprowadzania się z miasta. Sukces przyciąga do Fryburga (Vauban jest jego dzielnicą) gości z całego świata.
Przyjeżdżających do Fryburga Bryzgowijskiego wita napis: „Tworzymy świat, jakiego chcemy”. Na Vauban przeważa niska zabudowa. Część domów wielorodzinnych i szeregowych to budynki pasywne. Dachy domów są zielone i są na nich panele słoneczne do produkcji ciepła i prądu. Dzielnica zgodna z ideą zrównoważonego rozwoju powstała w 2006 roku jako eksperyment, teraz jest to udany przykład rozwiązania problemów młodych mieszkańców miast szukających lokum, a jeszcze bardziej właścicieli domów jednorodzinnych, którzy uciekając przed drożyzną działek, budują się gdzieś na wsi.
Vauban nie jest 20-30 km od miasta, daleko od przedszkola, szkoły, kina, lecz 2 km od starego centrum Fryburga. Cel został określony świadomie: zachęcić młode rodziny z dziećmi do osiedlania się w granicach miasta, przeciwdziałać ich ucieczce na tereny podmiejskie, nie zwiększać liczby osób codziennie dojeżdżających do szkoły i pracy. Odległe zamieszkanie zabija poczucie wspólnotowości, sprawia, że miasto staje się wyludnione, obce i zaniedbane... W Vauban segmenty i mieszkania nie są duże, aby młodych ludzi stać było na ich kupno (dla gości można wynająć mieszkania specjalnie na tę okazję przewidziane). Zasadą jest komponowanie czterech-pięciu mieszkań z ogródkiem – stąd taka obfitość skwerków, parków, placów zabaw. Z najwyższego piętra każdego domu rodzice powinni bez problemu słyszeć swoje dzieci bawiące się w ogrodzie.
Wszędzie tyle zieleni, że domy sprawiają wrażenie ukrytych w gąszczu. Z rozmysłem tworzy się klimat, by każdy mieszkaniec miał poczucie, że mieszka u siebie (jeśli ktoś chce, to powie: „jak na wsi”). Świeże powietrze bez spalin samochodowych, śpiew ptaków, balkony przypominające ogrodowe tarasy – to wszystko nie sielankowe obrazy, lecz zaplanowane z rozmysłem atuty zrównoważonego miasta. Głównym środkiem komunikacji jest tramwaj, który kursuje po zielonym torowisku przecinającym dzielnicę na pół. W Vauban samochody stają się wrogiem numer jeden ekologicznego stylu życia. Ulice są dla pieszych! Uliczki dojazdowe wyglądają jak szerokie chodniki. Prędkość samochodów ograniczono do 30 km na godzinę. Deweloperzy nie mają obowiązku budowania miejsc parkingowych.
Autor: Andrzej T. Papliński
Pomysł na własny dom wewnątrz miasta: budownictwo szeregowe. Na zdjęciu pierwsze na świecie osiedle domów Energy+
Właściciele mieszkań podpisują deklarację, że rezygnują z samochodu. Kto chce mieć auto – ma do tego prawo, ale musi za 2 tys. euro wykupić miejsce w jednym z trzech parkingów na obrzeżach osiedla (zasilanych energią słoneczną dla przeciwwagi). Środkiem zaradczym jest car sharing – w razie potrzeby można wynająć wspólny samochód. Ale 10% mieszkańców i tak trzyma auto nielegalnie, zaparkowane daleko od Vauban – na pięknym obrazie pojawiają się czasem rysy.
Energię zapewniają panele słoneczne i ogniwa fotowoltaiczne. Lokalna kotłownia z urządzeniem do kogeneracji zasilana zrębkami drewnianymi produkuje prąd i ciepło. Tego prądu na osiedlu powstaje więcej, niż potrzeba, więc Vauban sprzedaje nadwyżkę. To w tej dzielnicy zobaczymy pierwszą spółdzielnię mieszkaniową domów szeregowych Energy+. Roczny koszt ogrzania domu o powierzchni 90 m2 wynosi około 120 euro.Dodajmy, że wykorzystuje się szarą wodę do podlewania, a standardem jest wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła.
Kto mieszka w Vauban? 40% domów w dzielnicy jest własnością prywatną, 40% domów zbudowano na wynajem, 20% to budownictwo socjalne. Mieszkańcy to głównie inteligencja, ludzie młodzi, osoby na kierowniczych stanowiskach (aż trzy czwarte, nad czym ubolewają politycy marzący o społecznym raju). Ci wszyscy, którzy budowaliby własny dom za Fryburgiem – gdyby nie znaleźli miejsca do życia w mieście.
Ile kosztuje mieszkanie lub segment w Vauban? Nie jest droższe niż w innych częściach Fryburga. Władze, od lat z partii zielonych, stymulują ekologiczną politykę miasta – wszystkim inwestorom nakazują budowę domów o zapotrzebowaniu na ciepło nie większym niż 50 kWh/m2/rok. W 200-tysięcznym mieście zwanym słoneczną stolicą Niemiec zainstalowano już tysiąc instalacji solarnych. I te wycieczki – sława zielonego raju przyciąga do Fryburga i do Vauban ludzi z całego świata. Szkoda, że nie do dzielnicy naszego Krakowa czy Wałbrzycha...