Archiwum Narodowe w Krakowie urządza się w nowej siedzibie. To największe i najnowocześniejsze archiwum w Polsce
Nowy budynek Archiwum Narodowego w Krakowie odebrano od generalnego wykonawcy. To jeden z najnowocześniejszych budynków tego typu w Europie. Obecnie trwa montaż wyposażenia, a wkrótce nastąpi przeprowadzka ok. 20 000 mb akt. Kiedy krakowskie Archiwum Narodowe będzie dostępne dla zwiedzających?
Archiwum Narodowe w Krakowie przejęło budynek nowej siedziby przy ul. Rakowickiej 22E od generalnego wykonawcy, firmy Skanska SA, oraz inwestora zastępczego - ECM Group Polska SA. Rozpoczęto wyposażanie nowego budynku. Kolejnym etapem ma być przeprowadzka zasobów archiwum z pięciu lokalizacji na terenie Krakowa oraz Ekspozytury w Spytkowicach koło Zatora.
Budynek został zrealizowany według projektu Pracowni Konserwacji Zabytków Arkona z roku 2016. Nieruchomość na ten cel nieodpłatnie przekazała Agencja Mienia Wojskowego w roku 2013. Finansowanie inwestycji wartej ok. 123 mln zł pochodzi w całości ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Wraz z budową nowego obiektu odrestaurowano także dwa mniejsze budynki zabytkowe – pozostałości dawnej twierdzy „Kraków”.
W nowym budynku Archiwum Narodowego w Krakowie przez kolejne dziesiątki lat będą przechowywane cenne archiwalia dokumentujące historię Polski i Krakowa, w tym m.in. akt lokacyjny miasta Krakowa z 1257 r., dokumenty z pieczęciami królewskimi Piastów i Jagiellonów oraz kilka tysięcy innych dokumentów.
Nowa siedziba Archiwum Narodowego
Nową siedzibę Archiwum Narodowego w Krakowie tworzą dwa budynki: biurowy o 5 kondygnacjach nadziemnych i 1 podziemnej oraz magazynowy o 7 kondygnacjach nadziemnych i 1 podziemnej
14 tys. m² powierzchni użytkowej, magazyny archiwalne zdolne pomieścić ok. 70 tys. mb akt, sala audiowizualna na 180 osób, sale wystawowe, nowoczesne pracownie konserwacji i digitalizacji, introligatornia i wielomodułowa czytelnia – nowy budynek Archiwum Narodowego w Krakowie to jeden z najnowocześniejszych budynków tego typu w Europie.
Najnowsze technologie w krakowskim Archiwum Narodowym
Ważne jest, aby w obiekcie utrzymać bezpieczne środowisko dla najstarszych i najbardziej wrażliwych dokumentów. Zewnętrzne ściany budynku magazynowego zostały wykonane z naturalnego betonu. Pustki powietrzne uzupełniono specjalną betonową masą szpachlową w celu zamknięcia przestrzeni i ochrony przed gromadzeniem się zanieczyszczeń i zasiedlaniem przez mikroorganizmy, potencjalnie szkodliwe dla akt. Wentylacja w obiegu zamkniętym w budynku magazynowym, z niewielką domieszką świeżego powietrza, pozwala na utrzymanie stałych parametrów powietrza. W budynku archiwum zastosowano także nowoczesny system przeciwpożarowy gaszenia mgłą wodną. Jest to system rekomendowany dla obiektów archiwalnych, który w przypadku powstania pożaru skutecznie ogranicza jego rozwój i powoduje możliwie najmniejsze straty w zbiorach. System w Archiwum Narodowym w Krakowie wyposażono dodatkowo w dwustopniowe zabezpieczenie przed działaniem w sytuacji fałszywego alarmu pożarowego lub przypadkowego uruchomienia.
Archiwum wyposażono też ono też w system zarządzania budynkiem (Building Management System), który pozwala na jego łatwą obsługę. Dane w BMS zbierane są w sposób ciągły, a podgląd z poziomu stacji operatorskiej jest możliwy w każdym momencie. Użytkownik na bieżąco monitoruje i ma możliwość zarządzenia, np. parametrami pracy układów technologicznych produkcji ciepła i chłodu, temperatury, wilgotności czy jakości powietrza w magazynach, aktualnego zużycia energii czy też produkcji energii z paneli fotowoltaicznych. System na bieżąco pozwala monitorować stan obiektu, zapewnić odpowiednie warunki do pracy oraz przechowywania cennych dokumentów i pomaga efektywnie wykorzystać energię elektryczną.
Polecany artykuł:
Zeroenergetyczne Archiwum Narodowe
Gmach archiwum wyposażono w nowoczesny system geotermalny, w którym do ogrzewania i chłodzenia wykorzystywane są sondy głębinowe oraz tzw. pale aktywne. Pod parkingiem znajdują się 24 pompy ciepła wywiercone przez Skanska na głębokość 100 m, które pozwalają na odzysk ciepła z gruntu. Budynek został postawiony na 538 palach betonowych, z których w 117 zatopiono drugą instalację służącą odzyskowi ciepła. Następnie całość – sondy gruntowe i instalację tzw. pali aktywnych zostały połączone w jedną instalację we wspólnej maszynowni.
Ocieplenie budynku magazynowego jest o ok. 50% grubsze niż w standardowym budynku mieszkaniowym, co podnosi jego izolację i odporność na zmiany temperatury na zewnątrz. Budynek biurowy wyposażono w system szklanych żaluzji umożliwiających cyrkulację powietrza i działających automatycznie w zależności od temperatury otoczenia i siły wiatru. Warto podkreślić, że budynek nie jest podłączony do miejskiej sieci ciepłowniczej, a całe zapotrzebowanie na ciepło realizowane jest z instalacji budynkowych.
Efektywność energetyczną archiwum zwiększają również 142 moduły fotowoltaiczne o łącznej mocy prawie 40 kWp, zamontowane przez Skanska na dachu. Przy pełnym nasłonecznieniu z instalacji można wygenerować ok. 8% zapotrzebowania całego obiektu na energię. Przeciętnie, w skali miesiąca, biorąc pod uwagę okres nocny oraz zmienne warunki pogodowe układ może wyprodukować ok. 3% miesięcznego zapotrzebowania. Energia wytwarzana przez panele jest wykorzystywana na potrzeby bieżącego funkcjonowania obiektu, jak np. oświetlenie. W razie awarii prądu zamontowano system zasilania rezerwowego.
Kiedy otwarcie Archiwum Narodowego w Krakowie?
Do końca roku planuje się kompleksowo wyposażyć pracownie: introligatorską, konserwacji, fotograficzną oraz digitalizacji, dwie serwerownie, wielomodułową czytelnię materiałów archiwalnych oraz salę audiowizualną. W pracowni konserwacji powstanie Centrum Konserwacji Archiwaliów. Uroczyste otwarcie archiwum i udostępnienie dla użytkowników planowane jest na I kwartał 2021.
