Jak dostosować przestrzeń miejską do zmian klimatu? Pomoże rządowy konkurs „Miasto z klimatem”
Autor: ZZM w Krakowie
W obliczu postępujących zmian klimatu samorządy stoją przed wyzwaniem takiego przekształcania struktury miast, żeby ich mieszkańcy odczuwali większy komfort. Może w tym pomóc konkurs „Miasto z klimatem”, prowadzony od kilku lat przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska.
Spis treści
- W reagowaniu na zmiany klimatu może pomóc konkurs „Miasto z klimatem”
- Na czym polega konkurs „Miasto z klimatem”?
- Zwycięzcy konkursu „Miasto z klimatem”
W reagowaniu na zmiany klimatu może pomóc konkurs „Miasto z klimatem”
Zmiany klimatu są szczególnie dotkliwie odczuwane przez mieszkańców miast, zwłaszcza latem. Przyczynia się do tego nadmierna urbanizacja przejawiająca się m.in. tworzeniem olbrzymich obszarów pokrytych betonem lub asfaltem, niedostateczna ilość zieleni i wody, zła jakość powietrza, niski standard energetyczny budynków.
Ministerstwo Klimatu i Środowiska w 2020 r. zainicjowało projekt „Miasto z klimatem” z przeświadczeniem, że „jego realizacja przyczyni się do poprawy jakości życia mieszkańców oraz że miasta otrzymają wsparcie w proklimatycznej transformacji”. Celem programu jest dostarczenie specjalistycznej wiedzy pracownikom urzędów, na przykład we współpracy z takimi instytucjami, jak Instytut Ochrony Środowiska, Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych, Instytut Badawczy Leśnictwa.
Ministerstwo opracowało „Przyrodniczo-klimatyczne wskaźniki zrównoważonego rozwoju miast. Przewodnik dla miast”, który ma pozwolić ocenić działania miast w zakresie transformacji klimatyczno-środowiskowej, a także lepiej planować i projektować przedsięwzięcia mające na celu adaptację do zmian klimatu i ochronę środowiska w obszarach zurbanizowanych. Analizie i ocenie są poddawane działania samorządów z zakresu odbetonowania miast, rozwoju zielono-błękitnej infrastruktury, zakładania terenów zieleni na zdegradowanych terenach miejskich, poprawy jakości powietrza.
- Czytaj też: Powódź błyskawiczna i hydrologiczna mapa Polski. Tu sprawdzisz aktualne informacje o zagrożeniu
Na czym polega konkurs „Miasto z klimatem”?
Od kilku lat jest organizowany konkurs „Miasto z klimatem”, w którym poszczególne samorządy mogą zgłaszać swoje projekty działań mających na celu adaptację ich miast do zmian klimatu.
Celem konkursu jest promocja oraz upowszechnianie nowoczesnych, efektywnych, zielonych rozwiązań miejskich, służących poprawie jakości życia mieszkańców poprzez ochronę klimatu lub zwiększenie odporności miast na skutki zmian klimatu.
Formuła konkursu zmienia się zależnie od edycji. W 2021 r. poddano analizie działania miast w następujacych kategoriach:
- jakość powietrza,
- zieleń miejska,
- transport zeroemisyjny,
- transformacja energetyczna,
- retencja miejska.
W poszczególnych kategoriach zwyciężyły odpowiednio: Ustka, Krynica-Zdrój, Wyszków, Knurów i Siechnice.
Zwycięzcy konkursu „Miasto z klimatem”
W 2023 r. oceniano projekty w 2 kategoriach:
- zakładanie terenów zieleni w gruncie na obszarach poprzemysłowych, powyrobiskowych oraz innych zdegradowanych terenach miejskich, a także w miejscu usuniętej nawierzchni zabetonowanej/uszczelnionej,
- zatrzymanie wód opadowych w miejscu ich opadu.
Każda z nich była oceniania dla miast:
- do 70 tys. mieszkańców,
- powyżej 70 tys. mieszkańców.
Oceniano więc 4 grupy projektów.
W pierwszej kategorii w grupie miast do 70 tys. mieszkańców zwyciężył projekt rewitalizacji zdegradowanego obszaru placu manewrowego dworca PKS w Bogatyni, na którego miejscu powstał teren rekreacyjny z różnorodną zielenią. W grupie miast powyżej 70 tys. mieszkańców nie przyznano nagrody.
W drugiej kategorii w grupie miast do 70 tys. mieszkańców zwyciężył projekt ogrodu deszczowego zrealizowanego w Raciborzu – pierwszy w tym mieście, zlokalizowany przy jednym z przedszkoli. Co ważne, projekt został przeprowadzony ze środków edukacji ekologicznej Wydziału Ochrony Środowiska, a uczestniczyli w nim nie tylko specjaliści w tej dziedzinie, lecz także dzieci, rodzice i pracownicy przedszkola.
Wśród miast powyżej 70 tys. mieszkańców I miejsce zajęła inwestycja Krakowa „Rewitalizacja części Parku Lotników Polskich w zakresie budowy oczka wodnego oraz pawilonu kawiarniano-edukacyjnego”. Inwestycja polegała na przekształceniu pustej, niezagospodarowanej powierzchni Parku Lotników Polskich w zbiornik retencyjny spełniający funkcje ekologiczne – oczyszczanie wody dzięki roślinom filtracyjnym oraz retencję wód opadowych. Staw wraz z otaczającym obszarem stał się miejscem wypoczynku dla mieszkańców, którzy mogą spędzać czas wśród zieleni.
Staw w Parku Lotników Polskich w Krakowie jest także zbiornikiem retencyjnym, który w razie deszczu nawalnego może okresowo zebrać nadmiar wody z budynku Tauron Areny, który znajduje się w jego sąsiedztwie. Ostatnie nawałnice pokazały, jak ważne jest szybkie odebranie i zretencjonowanie nadmiaru nieprzewidzianej wody deszczowej.
- Przejdź do galerii: Miasto z klimatem. Konkurs Ministerstwa Infrastruktury
Autor: ZZM w Krakowie
